Inson va kasb mundarija: kirish I bob. Inson va kasb

• moliyaviy farovonlik Eng ko'p maosh oladigan kasblar qatoriga okean layneri kapitani, uchuvchi, topmenejer, IT-mutaxassis, marketolog va boshqalar kiradi. "Oltin koni"ni tanlashda esda tutingki, kasbning o'zi ko'p pul olib kelmaydi. . Yuqori maoshga ega bo'lish 33 «Zamonaviy dunyoda pedagogika va psixologiya» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya uchun siz yaxshi mutaxassis bo'lishingiz kerak va bu qo'shimcha bilim va tajribani talab qiladi.

• Do'stlar va tanishlar maslahati Ba'zida yoshlar "kompaniya uchun" hayot yo'lini tanlashadi. 11-sinfdan keyin eng yaxshi do'st veterinarga boradi - nega unga ergashmaysiz? Bu birgalikda qiziqarliroq. Ba'zan u ishlaydi, lekin ko'pincha bunday toshma harakat professional umidsizlikka olib keladi.

• Ota-onalarning fikri Ko'rinib turibdiki, kim o'z farzandini ona va dadadan yaxshiroq biladi? Shunga qaramay, otasining yo'lidan bosh tortgan va yashirincha adabiyot institutiga o'qishga kirganidan keyin ko'plab buyuk adiblar paydo bo'ldi. Ko'pincha otaonalar o'z maslahatlarida o'g'li yoki qizining qobiliyatidan emas, balki obro'- e'tibor yoki o'zlarining bajarilmagan istaklaridan kelib chiqadilar. Shubhasiz, ularning fikrini tinglashga arziydi, ammo har bir maslahatni ehtiyotkorlik bilan baholash kerak. Agar shubhangiz bo'lsa, o'zingiz hurmat qiladigan boshqa kattalarni, masalan, o'qituvchini tinglang. Chet elliklar sizning taqdiringiz va keraksiz behuda narsalaringiz haqida tashvishlanmaydilar, shuning uchun ular yanada muvozanatli maslahatlar beradilar.

I BOB. INSON VA KASB

1.1. Kasb – inson ish faoliyati

Kasb – inson ish faoliyatining ma’lum tajriba, tayyorgarlik talab etadigan faoliyat turi, sohasi, hunardir. Kasbga umumiy yoki maxsus ma’lumot hamda amaliy tajriba yo‘li bilan erishiladi. Kasb ichida mehnat faoliyatining eng tor xarakteri bilan ajralib turuvchi ixtisoslari bor. Ba’zi kasblarda bir qancha ixtisoslar masalan: chilangar kasbida – remontchi chilangar, asbobsoz chilangar, yig‘uvchi chilangar kabi yo‘nalishlar mavjud. Dunyoda 60 ming (qiyoslash uchun Rossiyada 20 ming) O‘zbekistonda 6 mingdan ziyod kasblar mavjud. Shuni aytish joyizki jamiyat rivojlangan sari kasblar ham ko‘payib boradi. SHu bilan birga kasb bu jamiyatdagi qabul qilingan huquqiy – normativ qonunlarga amal qilishi zarur bo‘ladi. Kasb – hunarli bo‘lsh inson uchun zarur bir ehtiyoj ekanligini buyuk avlodlarimiz o‘z asarlarida aytib o‘tganlar. Deylik Kaykovus o‘zining “Qobusnoma” asarida shunday yozadi “Bas, agar aqling bo‘lsa xunar o‘rgang‘il, nedinkim hunarsiz aql – «Zamonaviy dunyoda pedagogika va psixologiya» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya boshsiz tan, suratsiz badandekdir… Ey farzand, ogoh bo‘lki, xunarsiz kishi hamisha foydasiz bo‘lur va hech kishiga naf’ yetkurmas.” Hozirda o‘sib kelayotgan yoshlar o‘z qiziqishlaridan kelib chiqib minglab kasblar ichidan o‘zi uchun qiziqarli bo‘lgan kasbni tanlab olishlari va o‘z hayotlarini mazmunli, yaxshi o‘tkazishlari uchun intiladilar. Ularga bu kasblarni tanlashlarida kasb psixologiyasining o‘rni va ahamiyati juda katta. “ Men kelajakda kim bo‘laman?”, “Yaxshi yashashim uchun qaysi kasbni tanlashim kerak?”, “Mendagi iqtidor shunga etadimi?”, “Kelajagimdan qoniqamanmikan?” degan ko‘lab savollar yoshlarni o‘ylantiradi. Bu savollarga javob olish uchun ular ko‘plab kuzatadilar, hayotdan ma’lum bir malakalar olishga intiladilar. Kattalarni maslahatlarini o‘ylaydilar va ikkilanib yuradilar. Kasb psixologiyasi esa ularni to‘g‘ri yo‘lga solishga harakat qiladi. Jamiyatda bo‘layotgan o‘zgarishlar yoshlarni ham kasb tanlashda o‘ylantirib qo‘ymoqda. Ko‘plab yangi kasblar paydo bo‘lmoqda, ularni fan yangiliklari, texnika va texnologik yangiliklar asosida ko‘plab mutaxassisliklar bilan tanishishlari kasb tanlashda qiyin ahvolga solib qo‘ymoqda. Bundan tashqari jamiyatni olg‘a rivojlanib borishi yoshlarni olayotgan kasblarini raqobatbardoshligini, kerakligini va yashashlari uchun imkoniyatlar yaratib bera olishlariga ishontira bilishini ham talab qilib bormoqda. Hayotiy jarayonlar, yashashga beriladigan imkoniyatlar, kasbga bo‘lgan intilishlar tabiiy ravishda amaliy psixologiyaning bir bo‘lagi bo‘lgan kasb psixologiyasiga bo‘lgan talabni zaruriy qilib qo‘ydi va bu fanni paydo bo‘lishiga olib keldi. Hozirda O‘zbekistonda bu fan endi rivojlanishi kerak bo‘lgan va yoshlarni tarbiyalashda, ularga kasb tanlashlariga yordam beruvchi asosiy mutaxassislik fani bo‘lib bormoqda. Kasb psixologiyasini mohiyati bu insonni kasbga xos xatti – harakatini va kasb tarixi bilan bog‘liq tomonlarni ko‘rsatib berish, shuningdek yoshlarni, kasb tanlovchilarni o‘zi qiziqqan kasbni tanlashlarida yo‘nalishlar berish, keyinchalik kasbdan ketishlariga yordam berish kabilar hisoblanadi.

Asr boshida psixolog kasbining paydo bo'lishi bilan bog'liq edi ijtimoiy maqsadlar mehnatda individual inson resurslaridan maksimal foydalanish va o'quv faoliyati: odam yaxshi ishlashi va yaxshi o'qishi kerak edi. Bu mehnat psixologiyasi tarixida va tarbiyaviy psixologiya tarixida aks etadi. Oxir -oqibat, bu psixologik bilimlarning butun bir tarmog'ining - individual farqlar psixologiyasining paydo bo'lishiga imkon berdi. Aslida, bu kasbning boshida psixolog biri bilan ishlay boshladi tanqidiy xususiyatlar individual hayot - shaxsiy rivojlanish istiqbollari bilan, shu tariqa ta'limning muvaffaqiyatli bo'lishining aniq ko'rinishlarida bu nuqtai nazarni aniqlash uchun (hatto vaqtincha) javobgarlikni o'z zimmasiga oladi. mehnat faoliyati... Shaxs nafaqat qilgan ishi bilan, balki qanday qilayotgani bilan ham ajralib turadi. Bu mavzu, ayniqsa, bo'lajak psixologlar uchun dolzarbdir. Axir, psixolog ko'p qirrali malakali mutaxassis bo'lishi kerak va uning professional bilimlari nafaqat psixologiya bilimlarini, balki boshqa gumanitar fanlar sohasidagi ma'lum bilimlarni ham o'z ichiga olishi kerak. Psixologning kasbiy mahorati uning amaliy faoliyatining muvaffaqiyatini belgilaydi, kasbiy mahorat esa psixologga ishni samarali bajarishiga imkon beradi. Tajriba qanchalik ko'p bo'lsa, mutaxassis shunchalik professional mahoratga ega bo'ladi. Maqsad - bo'lajak mutaxassisning kasbiy va shaxsiy fazilatlarini, shuningdek uning faoliyatini professional etika nuqtai nazaridan baholash. Bu mavzuning vazifasi - muvaffaqiyatli ishlash uchun zarur bo'lgan fanlarga psixolog tayyorgarligiga qo'yiladigan asosiy talablarni ko'rib chiqish. Hozirgi kunda shiddat bilan rivojlanib kelayotgan jamiyat taraqqiyotida boshqa kasb egalari kabi psixolog kasbi ham alohida o’rin egallaydi. Psixologiyasiz zamonaviy hayotni tasavvur qilish qiyin.Psixolog kasbi xalq xo’jaligining turli soxalarida,tibbiyotda va ta’limda juda mustahkam o’rin egalladi.Psixologlar tibbiyot sohasida,ishlab chiqarishda,ta’limda,ijtimoiy himoya muassasalarida ishlaydi.Bir so’z bilan aytganda barcha sohalarda o’z ko’nseptsiyalariga ega. Psixolog kasbi ko’p qirrali. Tanlangan mutaxassislik va hal qilinadigan kasbiy vazifalar darajasiga,uning kasblar tizimidagi o’rni ham,mutaxassisga qo’yiladigan talablar ham o’zgaradi.Bu kasb yoshlar orasida tobora ommalashib borayotgan qiziqarli va istiqbolli yo’nalish. Ba’zi kishilarni uning talabi va tezda ish topish qobilyati o’ziga jalb qiladi. Psixolog nisbatan yosh kasb,ammo Platon va Aristotel kabi faylasuflar o’z asarlarida inson hayotining ma’naviy va hissiy tomonlari bilan ishlashga urinishlar topilgan. Bugungi kunda psixolog ishlashi mumkin bo’lgan bir qator sohalar mavjud. Asosan uning harakatlari muayyan odamning hayotini baholashga,uning his-tuyg’ulariva ruhiy holatini hisobga olgan holda vaziyatga qarashga qaratilgan Psixolog kasbida kasb egasining shaxsiyati uning kasbiyligi,faolligi,motivatsiyasi,boshqa odamni tushunish va unga ta’sir o’tkazish qobilyati alohida ahamiyatga ega.Shuning uchun shaxsning rivojlanishi uning professional muhim fazilatlari psixologning kasbiy hayotida muvaffaqiyat qozonishning eng muhim shartidir.Psixologlar doyimo insonlar bilan ishlaydi.Ulardan kasbiy axloq qoidalariga rioya qilishlari talab qilinadi.Mijozlar duch keladigan psixologik muammolar deyarli har doyim chalkash va o’tmishda chuqur ildiz qoldirgan bo’ladi.Xatto eng tajribali mutaxassislar uchun xam ularni tushunish qiyin bo’lishi mumkin.Shuning uchun kasb muntazam qo’shimcha Psixologning eng muhim sifati-bu kasbiy mahoratdir.Bunga kasbiy bilim,ko’nikma va malakalar kiradi. Bunday mutaxassis shaxsiy muloqot jarayonida aniq mijozlarning muammolarini hal qilishga qaratilgan. Psixologiya va uning vakili aniq nima qilishi mutaxassisning ixtisosligiga bog'liq: Asosiy mutaxassis - atrof-muhit sharoitlari va vaziyatning o'ziga xos xususiyatlariga qarab inson xatti-harakatlarining xususiyatlarini baholaydi; Klinik - mutaxassislikni olish uchun siz tibbiy ma'lumotga ega bo'lishingiz kerak. Bunday shifokor sog'lom mijozlar bilan ham, ayrim nogironlar bilan ham ishlashga qodir; Maktabgacha ta'lim muassasasi - aqliy nuqsoni bo'lgan va bo'lmagan bolalar muammolarini hal qilishga yordam beradigan profil o'qituvchisi; Maslahatchi - odamlarning ichki muammolarini hal qilish uchun turli shaxsiy masalalar bo'yicha maslahat beradi; Konfliktolog - bu ma'lumotga ega bo'lgan psixologning ishi odamlar o'rtasidagi munosabatlarni o'rganish va ushbu fonda yuzaga keladigan muammolarni hal qilishga qaratilgan. Har bir psixolog bilishi kerak bo'lgan uchta asosiy ish usuli mavjud. Sinov insonning shaxsiy xususiyatlarini aniqlashga, uning hissiy holatini, intellektual qobiliyatlarini aniqlashga qaratilgan. Maslahat - inson haqida bilish imkoniyati maksimal ma'lumot to'g'ridan-to'g'ri aloqa paytida uning muammosi bilan nima qilish kerakligini ayting. Treninglar o'qish yoki ishlash uchun qayerga borishni, hayotda nima qilishni mustaqil ravishda hal qila olmaydigan, xarakterning zaif tomonlari yoki qo'rquvlardan qanday qutulishni bilmaydigan odamlar uchun mo'ljallangan. Insonlarda savol tug’ilishi mumkin.Qanday qilib psixolog bo’lish mumkin deb? Birinchidan, siz o'zingizning kuchli va zaif tomonlaringizni, maqsadlaringizni, xarakter xususiyatlarini baholashingiz kerak. Psixologning potentsial yuqori maoshi bilan qiziqadigan odamlar kamdan-kam hollarda muvaffaqiyat qozonishadi yoki o'z ishlaridan zavqlanishadi. Mutaxassisning asosiy maqsadi odamlarga muammolarini hal qilishda yordam berish ekanligini unutmaslik kerak. Yaxshi psixolog bo'lishga qodir insonning xususiyatlari: -boshqa odamlarning kamchiliklariga, o'ziga xos xususiyatlariga, g'ayrioddiyliklariga nisbatan yuqori darajadagi bag'rikenglik; -odamlarning harakatlarini qoralamasdan tinglash qobiliyati; -suhbatdoshning hayotidagi vaziyatni baholash qobiliyati, hamdardlik, lekin boshqa odamlarning muammolariga berilmaslik; -doimiy ravishda o'rganish, aql va professionallik darajasini oshirish istagi; -xushmuomalalik, sabr-toqat, chiroyli va tushunarli nutq; -kuzatuvchanlik, o'ziga ishonch, nostandart vaziyatlarga xotirjam munosabatda bo'lish qobiliyati; -chiroyli ko'rinish, yaxshi xulq; -yaxshi xotira, ma'lumotni tezda tahlil qilish qobiliyati. "Psixologiya" yo'nalishi bo'yicha ta'lim olish to'g'risida qaror qabul qilishda, inson nafaqat kasbga bo'lgan munosabatiga asoslanishi kerak. Muayyan hududda talab bor yoki yo'qligini, yosh va tajribali mutaxassislar qancha maosh olishini va malaka oshirish istiqbollari mavjudligini baholash muhimdir. Tashkilotning faoliyat turiga qarab, psixologning vazifalari quyidagilardan iborat bo'lishi mumkin: - psixologik treninglar o'tkazish; -qiyin yoki tanqidiy vaziyatlarda odamlarga maslahat berish va yordam berish.- odamlarning psixologik fazilatlarini baholash; -jamoani boshqarish masalalari bo'yicha rahbariyatga maslahat berish; -bolalarni rivojlantirish va tarbiyalash; - ishchilarning yangi sharoitlarga yoki jamoaga moslashishi. Bir qator kompaniyalar psixologning boshqa funksiyalarini ta'minlaydi: biznes yoki o'quv o'yinlarini o'tkazish, xodimlarni yollash, maqola va kitoblar yozish va boshqalar. Ish sohalari har xil bo'lishi mumkinligi sababli, psixolog har xil narsalarni bilishi kerak. Xodimlar bo'limidagi psixolog xodimlarni attestatsiyadan o'tkazish tartibini tushunishi kerak. Sportchilar bilan ishlash bo'yicha mutaxassis - sport psixologiyasini bilish va ushbu sport turini tushunish. Psixolog bo'lish uchun birinchi navbatda o'z mutaxassisligingiz bo'yicha oliy o'quv yurtini tamomlagan bo'lishingiz kerak. Ikkinchidan, sizni qiziqtirgan mutaxassislikni tanlashingiz kerak. Hozirda juda ko'p mutaxassisliklar mavjud: pedagogik psixolog, klinik, ijtimoiy, sport, maktab, bolalar, harbiy psixolog va boshqalar. Ushbu tanlovlar sizning rivojlanish va o'rganish yo'lingizni belgilaydi va sizga kerak bo'lgan psixologik ko'nikmalarni aniqlashga yordam beradi. Umuman olganda, psixologlar ko'pincha ta'lim tufayli emas, balki kasb bilan shug'ullanadilar. Ba'zi odamlar hayotlarida jiddiy qiyinchiliklarni yengib, katta muvaffaqiyatlarga erishib, xuddi shu masalalarda boshqalarga yordam berishga qaror qilishadi. Kimdir chekishni muvaffaqiyatli tashladi va o'zini boshqa chekuvchilarni davolashga bag'ishlashga qaror qildi.Psixologiya kasbining afzalliklari uning o'zi uchun foydaliligini o'z ichiga oladi. Mutaxassislik bo'yicha ishga kirish imkoni bo'lmasa ham, bilim foydali bo'ladi oddiy hayot va boshqa sohalarda ishlaganda – Masalan;boshqaruvda. Ikkinchi plyus - mutaxassislarga bo'lgan yuqori talab. Shu bilan birga, psixologlarning o'zlari ta'kidlagan asosiy afzallik - bu shunchaki ishdan zavqlanish, nafaqat ish beruvchiga, balki umuman odamlarga bo'lgan ehtiyojni tushunish. Psixolog kasbining kamchiliklari sub'ektivdir va asosan odamlar ularni o'zlari uchun yaratadilar. Ishni shaxsiy hayotdan qanday ajratishni bilmagan odam uchun muammolar paydo bo'lishi mumkin. Har bir mijoz haqida chuqur ong darajasida tashvishlanib, xodim asabiy bo’lishi yoki hissiy charchoqqa duchor bo'lish xavfini tug'diradi. Salbiy nuqta - boshlang'ich mutaxassisning ish haqqi miqdori. Bu sohada ishonch qozonish uchun bir necha yil kerak bo'ladi. Yana bir kamchilik shundaki, bizning mamlakatimizda psixologlar hali G‘arbdagidek tijorat nuqtai nazaridan “rag‘batlantirilmagan”.Bu holat xechkimga sir emas. Inson qalbining shifokorlari - bu psixologlar deb ataladi. Psixolog kasbiga bo'lgan talab doimo dolzarbdir. Axborotning haddan tashqari ko'pligi va doimiy ravishda o'zgarib turadigan hayot sharoitlari bilan zamonaviy vaqt: davlat va u qabul qiladigan qonunlar, mamlakatdagi va dunyodagi siyosiy vaziyat, doimiy xavotirli yangiliklar bilan ommaviy axborot vositalari - bularning barchasi o'z izlarini qoldiradi. Stress vaqtida do'stlar va oila har doim ham yordam bera olmaydi va professional yordam insonga yordam berishi mumkin. Amaliy psixologning shaxsiy va kasbiy o’zini aniqlashi yillar davomida hayotiy va kasbiy tajribaning to’planishi,o’z imkoniyatlarini sinab ko’rish,ichki yetuklik va yutuqlar bilan quvonish,xato va kamchiliklardan o’kinish hissi bilan amalga oshadi. “Psixologlik qirq yoshlilarning kasbi”-deb bejiz aytishmaydi. Psixolog maslahat beradigan odam degan noto'g'ri tushuncha mavjud. Maslahat uchun kelgan odam, qanday yashashni aytishni kutadi, ko'p maslahatlar beriladi va hayot sehr bilan o'zgaradi. Ko'pchilikni xafa qiladigan professional psixolog maslahat bermaydi. Xo'sh, psixologning kasbi nima? Mijoz muammosiga professional yondashuvda. Psixolog kasbining tavsifi psixologning shaxsiyati muvaffaqiyatli terapiya uchun eng muhim vosita ekanligini taxmin qiladi. Mutaxassis ega bo'lishi kerak bo'lgan fazilatlar: -yaxlitlik; - o'zingizni va boshqalarni rag'batlantirish qobiliyati; -o'z kasbiga va odamlarga muhabbat; - professional qobiliyat va sezgi; -tajriba o'tkazish qobiliyati; yaxshi rivojlangan majoziy va maxfiylikni saqlash qobiliyati; - hamdardlik; -histuyg'ularda, harakatlarda halollik; -ko'p qirrali rivojlanish; -aks ettirish; -hukmsiz qabul qilish; - konsalting amalga oshiriladigan sohalarni ishlab chiqish; -qaramaqarshi o'tkazmalar bilan ishlash qobiliyati; ba'zi masalalarda o'zlarining qobiliyatsizligini halol tan olish. Xulosa: Har qanday kasb o’zining nizo va konsepsiyasiga ega.Psixolog kasbiga ehtiyoj bo’lgani sababli xozirgi kunda Psixologik markazlarni yurtimizning barcha viloyatlarida uchratishimiz mumkin.Bu soxaxam boshqa soxalar kabi davlat rivojida,ayniqsa kelajak avlod yuksalishida katta ahamiyatni kasb etadi.Psixologlar bajaruvchi ishlar barcha sohalarni qamrab olgan. Eng rivojlangan davlatlarda yashovchilarning o’zizning shaxsiy psixologi mavjud va qanday muammoga duch kelsa birinchi navbatda undan yordam maslahat kutadi.Bundan ko’rinib turibdiki, kelgusi yillarda bu sohaga ehtiyoj tobora ortadi.Qaysi kasb egasi bo’lmaylik avvalo o’sha kasbni sevishimiz va yetarli bilim darajasiga ega bo’lishimiz kerak.
Psixolog kasbining ahamiyati va vazifalari
Psixolog - odamni shakllantirish, uning xatti-harakati, uning xatti-harakatlarini, shuningdek, turli xil psixologik va kundalik muammolarni o'rganish, dunyoning dunyosiga moslashish bilan shug'ullanadigan psixologiya mutaxassisi, uyda va ishda odamning ruhiy muhitini yaxshilash.¹
Psixolog (doktor Yunon. Psixo - jon; logotip - bilim) - ruhiy holat va insonning xulq-atvor qonunchiligidagi mutaxassis - bu bilimlarni qo'llash uchun ishlatadigan psixologiya sohasidagi mutaxassis. Shaxsiy muammolarni hal qilish, atrof-muhitga moslashish, oilalar va jamoalarda psixologik muhitni yaxshilash. Psixologning asosiy vazifasi insonga o'zini o'zi va dunyoga uyg'unlashtirish, odamning hayoti uchun ko'proq ijodiy bo'lishga, uning ruhiy resurslarini aniqlashga yordam beradigan odamning hayoti uchun ko'proq ijodiy bo'lishga yordam berishdir.
"Psixolog", "Psixoterapevt" va "Psixiatr" qarindoshlari o'rtasida sezilarli farq bor. Psixoterapevt va psixiatr - tibbiyot maktablarini tamomlagan shifokorlar. Shuningdek, psixolog "psixologiya" mutaxassisligi bo'yicha ixtisoslashgan universitetlarning psixologik fakultetlari va doktorni qabul qiladi. Psixologning faoliyati mavzusi - bu shaxs ruhiyatining patologik buzilishi emas, balki uning ruhiy holati va ichki dunyosi.²
Psixolog - bu uning tashuvchisining bir qismiga aylangan kasblardan biridir. Psixolog bo'lish, siz abadiy bo'lasiz! Farzandlaringizni tomosha qilish, qarindoshlaringiz va yaqinlaringiz bilan muloqot qilish, kasbingiz va tajribangizdan foydalana olmaysiz. Psixologiyani o'rganish mavzusi - inson qalbi bitfulani emas. Qadimgi yunon
faylasufi Aristotelning yozishicha, boshqa bilimlar qatorida, tadqiqot birinchi o'rinlardan birini olib tashlash kerakligini yozdi, chunki "bu eng baland va ajoyib narsalar haqida bilim". Ammo hatto eng yaxshi psixolog ham barcha muammolardan xalos bo'lish uchun 100% universal retsept bera olmaydi. U muammoni hal qilish yo'llarini izlamoqda, bu yordamga muhtoj bo'lgan shaxs tananing ichki manbalarini topishga yordam beradi. Psixolog umuman hayotga va muammoni boshqa burchak ostida qarashga, odamni bizning hayotimizning hayotimizga qaratayotgan fikrga yo'naltirishga imkon beradi.Psixologning asosiy faoliyati:
Psixologik diagnostika (sinov) - bu sinovlar, tajribalar, kuzatishlar va intervyulardan foydalangan holda inson psixikasining individual xususiyatlarini o'rganish.
Konsalting - psixolog va mijoz o'rtasidagi muammolarni hal qilish yo'llarini topish uchun maxfiy muloqot.
Psixologik tayyorgarlik - bu o'z-o'zini tartibga solishni, muammolarni hal qilishni, muammolarni hal qilish va natijalarni keyingi muhokamalar bilan mashq qilish.
Psixolog zamonaviy dunyoda talabga ega. Bolalar psixologlari maktablar va bolalar bog'chalarida ishlaydi, bolalarga yangi sharoitlarga moslashish oson va osonroq. Maktab psixolog bolaning maktabga bo'lgan tayyorligini aniqlaydi, qiyin bolalar bilan individual ishlarni olib boradi, o'rta maktab o'quvchilarining kasbiy rahbariyati bilan shug'ullanadi. Yosh mutaxassislar tayyorlash, jamoada munosabatlarni o'rnatish, inson psixikasi, kadrlar tanlash va xodimlar bo'yicha munosabatlarni o'rnatish uchun psixolog kerak. Oilaviy psixolog oilalarga muammolar bilan maslahat beradi. Sport psixolog sportchini g'olib natija uchun o'rnatadi va hamrohlik qiladigan psixologik muammolarni hal qiladi. Klinik psixolog psixiatrik kasalxonalarda ishlab chiqilgan (individual va guruh psixoterapiyasida), ishonch telefonlarida, bu vaziyatlarda psixologik ta'sirga ega bo'lgan odamlar bilan psixoterapevt bo'lib ishlaydi, Jiddiy kasal, giyohvandlar, OIV tomonidan yuqtirilgan odamlar. Agar kerak bo'lsa, psixiatrni davolash bilan bog'lanish. Qamoqxonada psixolog ozodlikdan keyin normal hayotga moslashishiga yordam berishi kerak. Psixologlar siyosat va biznesda yorqin foydalanishlari mumkin.