Inspeksiyasi, Qoraqalpog‘iston

-topografik usul. 
Bu usulda m a’lum ish uchastkalanda baxtsiz 
hodisalaming takrorlamshi haqida ko‘rgazmali m a’lumot olinadi 
Statistik usul asosida shikastlamsh ishchi va xizmatchilar orasida 
qanday taqsimlanganligi baholanadi. Baholashda ishchining yoshi,

---

staji, kasbi, jinsi, mutaxassisligi, ish vaqti, ish turi va boshqa omillar 
e ’tiborga olinadi. Statistik usulda aniqlanishicha asosiy baxtsiz 
hodisalar kechki smenada, kam malakaga ega boMgan xodimlar va 
yoshi k attab o ‘lgan xodimlar (50%) bilan sodir bo‘lishi aniqlandi.
-monografik usul. 
Bu usul baxtsiz hodisa yuz bergan ayrim 
hudud yoki korxona boMimlanm har tomonlama chuqur o ‘rganishga 
asoslangan. Asosiy diqqat-e’tibor texnologik jarayonlam ing chekla- 
nishiga, ishlab chiqarishning xavfli lahzalariga va mehnat sharoi- 
tining samtariya-gigiyenik holatini o‘rgamshga qaratilgan. Korxo- 
nada yuz bergan baxtsiz hodisalar, avariyalar, kasb kasalliklarining 
kelib chiqish sabablari aniqlanadi v a to ‘plangan tahliliy m a’lumotlar 
kelib chiqishi mumkin bo‘lgan baxtsiz hodisalami amqlash 
imkoniyatim beradi. Shu bilan birga tahlil natijalari, qunlayotgan 
yoki loyihalanayotgan o'xshash korxonalarda aynan xuddi shunday 
baxtsiz hodisalar kelib chiqmasligi uchun, ogohlantirish va 
jarayonlarm o ‘zgartirish, 
mukammalashtirish chora-tadbirlarini 
ko‘rishda katta ahamiyatga ega.
Y uqonda keltirilgan usullar yordamida o‘tkazilgan tahlil 
natijasida baxtsiz hodisalami kelib chiqishining quyidagi sabablari 
aniqlangan:
-tashkiliy sabablar;
-texnikaviy sabablar;
-sanitanya-gigiyenik sabablar;
-ruhiy-jismomy sabalar.
Nazorat uchun savollar
1. Mehnat muhofazasi bo‘yicha o'qitishm tashkil etish tartibim 
aytib bering.
2.Rahbaming mehnat muhofazasini ta ’minlash bo‘yicha 
vazifalari nimadan lborat.
3.Y o‘riqnoma mma? Tarif bering.
4. Kirish yo‘riqnomasi qachon va kim tomonidan o‘tkaziladi?
5. Ish joyidagi yo‘riqnoma qachon va kim tomonidan 
o ‘tkaziladi?
6. Yo‘riqnomalar qanday rasmiylashtinladi?
85

---

7. Mutaxassis va rahbar xodimlar bilimlarini tekshirish qanday 
amalga oshiriladi?
8. Ishchilami bilimini tekshirish qay tarzda amalga oshiriladi?
9. Baxtsiz hodisa nima?
10. 
Jarohat va kasb kasalliklari nima va u qanday aniqlanadi?
11. 
Baxtsiz hodisalarni tekshirish va hisobga olish tartibini 
aytib bering.
86