Intellektual tizimlar haqida umumiy ma’lumot

Tusunchalar strukturasi

Tushunchalar strukturasi.
Sun’iy intelekt va kognitiv psixologiya buyicha kuplab mutaxassislar intelektning asosiy xususiyati - inson ongida barcha tushunchalarning ma’lum tarmok yordamyda birlashganlgi deb xisob- laydi. Shuning uchun bilimlar bazasida fakatgina atamalar emas balki ensiklopediya — atamalar izo\i va ularning bir-biri bilan boglanishi muxdmdir. Ushbu jarayonda bilimlar muxandisi oldidagi asosiy muammolardan biri suxbu boglanishni urnatishdir. ekspert va muxandis ish jarayonida kognitiv psixologiya natijalariga mos keluvchi tushunchalar ierarxiyasini yaratishdan iboratdir

60. 
    Foydalanuvchi lug’ati
    

Umumiy kod va tushunchalar strukturasi katlamidagi lingvistik natijalar adekvat bilimlar bazasini kurish uchun yunaltiriladi. Shuni unutmaslik zarurki, oddiy foydalanuvchi malakasi predmet soxa­sidagi maxsus tilni butunlay tushunmasligi mumkin. Foydalanuvchi interfeysini yaratishda tizim kulay, tushunarli va shaffof bulishi uchun umumiy kod lugatiga kushimcha ishlov berishga tugri keladi.
Bilimlar muxandisi ish jarayoniga sapbiy tasir etuvchi xuyidagi lingvistik muammolarni keltirish mumkin:

• 
  turli tilda suxbat kurish
  
• 
  terminlarni noadekvativ interpretatsiya kilish
  

foydalanuvchi tipi va umumiy kod orasidagi fark yukdigi

61. 
    Semantik tarmoq nima va nima uchun ishlatiladi
    

Semantik tarmok bu bilimlarni tasavvur kilishning bir usulvdir. Avval semantik tarmok psixologiyada uzok muddatli xotirani tasavvur kipish modeli sifatida uylab topilgan bulsa, keyinchalik bu ekspert tizimida bilimlarni tasavvur kilish usullaridan biriga aylandi. Semantika-simvollar va shu simvollardagi ob’ektlar urtasidagi uy^miy alokadorlikni anglatadi.
Ushbu modellar asosida tarmospar, chussilar, yoylar tushunchalari yotadi. Tarmoklar sodda va ierarxii buladi, chukkilar esa moxiyat, ob’ektlar, xodisalar, jarayonlar yoki mavjudlik tushunchalaridir. Ushbu moxiyatlar orasidagi munosabatlar yoylar orkapi tasvirlanadi. Tushuncha sifatida odatda abstrakt va konkret ob’ektlar turadi, munosabatlar esa bu, щsmiga ega, tegishli, sevadi kabi alokalardir.
Sodda tarmoklar ichki strukturaga ega bulmaydi, ierarxii tarmokdarda esa ayrim chukkilar ichki strukturaga ega buladi.
Semantik tarmokdarning xarakteram xususiyati bulib uch tur munosabatning mavjudpigi xisoblanadi:

4. 
   Sinfning sinf-elementi
   

Xossa-mazmun

62.