International co n feren ce

~
254
~
* 
. 
• 
•
• 
i
wvvw.interonconf.com 
• 
. 
* . 
•

---

• 
* . 
* . 
THEORY AND ANALYTICAL ASPECTS OF RECENT RESEARCH
# 
• 
« 
, 
International scientific-online conference
* 
* * 
* . 
• 
Parti, Issue 6: JUNE 24th 2022
O
,
angidrid gaziningxususiyatlari va atmosferada qanday ahamiyatga ega ekanligi haqida 
hazariyalarni ilgari surgan. Bu muammoni bartaraf etish uchun barcha davlatlar 
birlashib, harakat qilishgan. Shu bilan birga, Yaponiyaning Kioto shahrida 1997-yilda 
biF 
nechta mamalakatlar hamkorligida maxsus shartnoma - "Kioto protokoli" tuzilgan. 
Lekin bu shartnoma ko’p vaqtga bormay, o’z faoliyatini yo'qotgan. Chunki, bu 
shartnomaning maqsadi amalga oshmagan hamda uning vazifalariga davlatlar amal 
qilishmagan.Natijada, shunday holat yuzaga keldi.Issiqxona samarasini hosil qiluvchi 
bir qancha gazlaming tarqalishi va o'sishi, bu muammoni kuchayishiga va yer yuzini 
isishiga olib keldi.Bashoratlarga ko’ra, bu isish natijasida atm osfera yoginlari shimoliy 
yarim sham ing yuqori va o'rta kengliklarida 
ortmoqda, boshqa hududlarda esa 
kamaymoqda.Shu bilan bir qatorda, qor qoplami qalinligi ham o'zgarib, ayrim joylarda 
ko’p metrlab yog'yapti, ayrim joylarda esa qorning yog’ishi kuzatilmaydi. Iqlimni 
bunday tez va to'satdan o'zgarishi va keltirib chiqargan muammolari, albatta, 
e’tibordan'chetda qolmaydi. Mana shu iqlimni o'zgarishi ekologiya - atrof muhitga 
ham ta’sir etib, tabiatni 
muvozanatini buzishi hech gap emas. Lekin ayrim 
olimlarimizning bashoratlariga ko'ra aytadigan bo'lsak, "Bu iqlim o’zgarishi 
hech 
qanday muammo emas, bunday hodisa aw al ham bo’lgan va keyin yana o’z holiga 
qaytgan.Shunday ekan, hozirgi holat ham biroz vaqt o’tgandan so'ng, yana o’z izmiga 
tushadi" deb aytib o’tishgan. Bu hodisa-jarayonlar balki o’z holiga qaytishi mumkindir, 
lekin ilmiy nuqtayi nazaridan qaralsa bu juda falokatlidir. Dengiz sathi 10 -2 0 smga va 
undan ham yuqorilab ko’tarilib bormoqda. Antarktida hududidagi ulkan muzliklar erib 
bormoqda.Okeanlar suvi kengayib, dengiz sathi ko’tarilib, bu yana quruqliklarga ham 
ta'sir 
etadi. 
Okeanlar 
o’zi 
aslida 
quyosh 
nurlarini 
to'plovchi 
akvarium 
hisoblanadi.Global iqlim o'zgarishi okeanlarga ham kuchli ta'sir etadi. Buning 
natijasida 
okeanlarda to’lqinlar, sunami, to’fonlar kuzatiladi. Ular bir necha yuz 
metrga siljity juda katta ziyon keltiradi.ilmiy modellar asosida tahmin qilsak, havo 
haroratining bugungi kungacha 0,6° C 
isishi dengiz sathini hozirgi kundagi 
ko’tarilishiga olib kelgan edi.
XX asrning o’rtalaridan buyon qor qoplami qalinligi shimoliy yarim sham ing o’rta 
va yuqori kengliklarida 10% ga kamaygan. Shu davr davomida 
ko’pchilik 
regionlardagi mashhur 
va katta tog’ muzliklarining deyarli hammasi ortga 
chekingan.Bunday global iqlim o’zgarishi muammolarining sabablari va ularni vujudga 
keltirgan turli xil omillarni sanab o’tsak, sanog'iga yetish qiyin. Chunki, bu muammolar 
shunda ko’p tarqalganki, butun dunyoni qamrab olgan. Lekin, olimlarimiz va 
professorlarimiz bu muammolarni bartaraf etish uchun bir qancha izlanishlar olib 
borishmoqda.
Shunday qilib, oxirgi yillarda kuzatilayotgan isish asosan antropogen faoliyat 
tufayli ekanligini tasdiqlovchi yangi va ishonchli dallilar bor. Xulosa qilib aytganda, 
iqlim o’zgarishi tabiat qonunlariga, shu jumladan, qishloq xo’jaligi ekinlari
255