Ionlovchi nurlarning turlari, manbalari va birliklari

Doza va uning birliklari. Dozimetriya

Ionlovchi nurlar mikdori doza deb nomlanuvchi atama ibora bilan belgilanadi. Doza deb, muxitning massa birligida (1 gramm) yutilgan nur mikdoriga aytiladi. Yutilgan dozaning asosiy birligi CI sistemasi buyicha Gr – grey, (Gy) xisoblanadi. 1 Gr – 1 kg moddada 1 djoul` energiya yutiladigan nur dozasidir. Radiologiya amaliyotida CI sistemasiga kirmagan yutilgan doza birligi rad (rad) ham kullanib keinadi. Bir rad = 0,01 Gr.

Rentgen va gamma nurlarining xavoda yutilishini (ekspozitsion dozani) aks etuvchi birliklar xam mavjud. Ekspozitsion dozaning CI sistemasiga kirmagan asosiy birligi R- rentgen xisoblanadi.

1 Rentgen – 1 sm³ xavoda normal atmosfera sharoitlarida (0⁰ S, 760 mm Hg) zaryadlarining yigindisi bir elektrostatik birlikka teng ionlar (2,1 x 10⁹ juft) xosil kila oladigan nur mikdoridir.

Rentgenning ulushlari mavjud: mP milli rentgen, mkR mikrorentgen. CI sistemasi buyicha ekspozitsion doza birligi kilib kulon/kg – bir kg moddada 1 kulon energiya yutilishi kabul kilingan.

Vakt birligi ichida yutilgan nur-doza kuvvati deb ataladi va u R/soat, R/min., R/sek., Gr/min., rad/min. kabi birliklar bilan ulchanadi.