"İqtisadiyyatı güclü olan dövlət hər şeyə qadirdir". "Biz neft kapitalını insan kapitalına çevirməliyik"



Yüklə 8,12 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə73/78
tarix15.10.2019
ölçüsü8,12 Mb.
#29353
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   78
Conferance Book Economy.(3)


Conclusion 

Establishing their independence upon the dissolution of Soviet Union, Central Asian states were 

grabbed by the euphoria of rapid democratization. Soon after the independence all countries reformed 

their  political  systems  in  compliance  with  the  internationally  accepted  principles  of  democracy. 

However these democratic principles were not adhered in practice, which were de jure rather than de 

facto.  And  after  more  than  a  quarter  of  a  century,  expectations  are  not  realised,  apparently  region 

retreated from democracy and authoritarianism is resurging. A vision of the region can be framed upon 

a  brief  look  at  the  governances  and  political  systems  of  these  five  states:  since  independence  “The 

Stans”  performed  very  low  at  democracy,  fundamental  human  rights  have  not  been  exercised  and 

economic  liberalisation  was  not  achieved.  The  main  reason  why  Central  Asian  states  could  not 

democratize is their failure to accept democracy as the primary governing principle. But there are also 

other factors that contributed to the insufficient practice of democratic reforms in Central Asian states. 

First, these countries had very short transition periods. After the dissolution of Soviet Union, Central 

Asian  countries  had  not  enough  time  to  go  through  evolutionary  and  gradual  transition  from 

centralised  to  independent  democratic  governance.  Second,  these  countries  established  democratic 

institutions  on  foundations  that  had  no  prior  experience  of  democracy,  private  ownership  or  liberal 

social  mind-set.  Consequently  in  Central  Asia  democratization  was  developed  from  above.  And  by 

mid 1990s it became apparent that establishing a parliament and conducting of elections did not ensue 

effective democratic reforms. 

 

REFERENCES

1. 


Al-Bassam K. (1997). The Evolution of Authoritarianism in Turkmenistan. Routledge: London.  

2. 


Aydin G. (2004). Authoritarianism versus Democracy in Uzbekistan: Domestic and International Factors.(Master’s 

thesis) Retrieved from: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.424.8628&rep=rep1&type=pdf  

3. 

Bertelsmann Stiftung’s Transformation Index, BTI-2016. (2016). Turkmenistan country report. Gütersloh: Bertelsmann 



Stiftung. Retreived from: https://www.bti-

project.org/fileadmin/files/BTI/Downloads/Reports/2016/pdf/BTI_2016_Turkmenistan.pdf  

4. 

Bohr A. (2016). Turkmenistan: Power, politics and petro-authoritarianism. London: Chatham House.  



5. 

Bonostra J. (2012). Democracy in Central Asia: Showing in Unfertile Fields? (EUCAM Publication No. 23).  

6. 

Central Intelligence Agency. The World Factbook. Country Comparison, Crude Oil, Proved Reserves. Retreived from: 



https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2244rank.html  

7. 


Central Intelligence Agency. The World Factbook. Country Comparison, Natural Gas, Proved Reserves. Retreived 

from: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2253rank.html  

8. 

Day of Silence in Kyrgyzstan Ahead Off Constitutional Referendum. (2016, December 10). Azernews. Retrieved from: 



http://www.azernews.az/region/106316.html  

9. 


Deirdre T. (2016, April6). Tracing political circles in Kyrgyzstan. International Crises Group. Retreived from 

http://blog.crisisgroup.org/europe-central-asia/2016/04/06/tracing-political-circles-in-kyrgyzstan/  



THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES 

Baku Engineering University  

359  

26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan 

10.  Ex-Bishkek Mayor Jailed for Corruption. (2013, July 30). RFE/RL Kyrgyzstan. Retrieved from: 

http://www.rferl.org/a/kyrgyzstan-bishkek-mayor-corruption/25060829.html  

11.  Fukuyama F. (2013). What is Governance?. CGD Working Paper 314. Washington, DC: Center for Global 

Development. http://www.cgdev.org/content/publications/detail/1426906  

12.  GAN business anti-corruption portal. (2016). Tajikistan Corruption Report. http://www.business-anti-

corruption.com/country-profiles/tajikistan  

13.  Goble P. (2015, February 10). Unpublished census provides rare and unvarnished look at Turkmenistan. Eurasia daily 

monitor. Volume 12, issue 26. Retrieved from: https://jamestown.org/program/unpublished-census-provides-rare-and-

unvarnished-look-at-turkmenistan/#.Vf6Gzd-qqko  

14.  Hug A. (2010). Kazakhstan at a Crossroads: Governance, Corruption & International Investment. The Foreign Policy 

Center.  

15.  Juraev Sh.(2012). Is Kyrgyzstan’s New Political System Sustainable? PONARS Eurasia, Policy Memo No. 210.  

16.  Lewis D. G. (2016). Tackling Corruption in Uzbekistan: a white paper. New York :Open Society Eurasia Program.  

17.  More Kyrgyz Officials face Corruption Charges over Kumtor. (2013, october 31). RFE/RL Kyrgyzstan. Retrieved from: 

http://www.rferl.org/a/kyrgyzstan-kumtor-gold-corruption/25153975.html  

18.  OSCE. Office for Democratic Institutions and Human Rights. Kyrgyz Republic. Parliamentary Elections 4 October 

2015. Election Observation Mission Final Report. 28 January 2016.  

19.  OSCE. Office for Democratic Institutions and Human Rights. Republic of Kazakhstan. Early Presidential Election 26 

April 2015. Election Observation Mission Final Report. Warsaw 29 July 2015.  

20.  OSCE. Office for Democratic Institutions and Human Rights. Republic of Kazakhstan. Early Parliamentary Election 20 

March 2016. Election Observation Mission Final Report. Warsaw 27 June 2016.  

21.  OSCE. Office for Democratic Institutions and Human Rights. Turkmenistan. Parliamentary Elections 15 December 

2013. Election Observation Mission Final Report. Retrieved from: 

https://www.osce.org/odihr/elections/turkmenistan/108894  

22.  OSCE/ODIHR. Republic of Tajikistan. Parliamentary Elections 2014 October. Election Observation Mission Final 

Report. Retrieved from: https://www.osce.org/odihr/elections/tajikistan/127226?download=true Page4 

23.  Pannier B. (June 2016). The perfect storm of corruption in Central Asia. Radio Free Europe/Radio Liberty. Retreived 

from: http://www.rferl.org/a/corruption-central-asia/27779246.html  

24.  Petrovsky V. (2004). Growth, Governance And Human Development: Post-Soviet Transition in North and Central 

Asia. In Y. Sato (Ed.), Growth and governance in Asia (pp. 155-165). Hawaii: Asia-Pacific Center for Security Studies  

25.  R.R. Sharma. (2004). Political System And Democratic Discourse In Central Asia: A View From Outside. Dialogue 



magazine, Vol. 6, No. 2. Retrieved from: http://www.asthabharati.org/Dia_Oct04/R.R.%20Shar.htm  

26.  Rabbimov K. (2007). Uzbekistan’s political parties between the government and society. Central Asia and the 

Caucasus. No.1(43). Pp.57-72.  

27.  Ramani S. (2015, october 5). Kyrgyzstan’s anti-corruption failure. The Diplomat. Retrieved from: 

http://thediplomat.com/2015/10/kyrgyzstans-anti-corruption-failure/  

28.  Solovyov D. (2013, December 13). Turkmenistan: no threat to tight grip in Turkmenistan from multi-party vote. 



Reuters. Retrieved from: https://thevotingnews.com/international/asia/turkmenistan/  

29.  Tajikistan’s government enraged by corruption allegations. (2014, August 5). The Central Asia-Caucasus analyst

Retrieved from: https://www.cacianalyst.org/publications/field-reports/item/13017-tajikistans-government-enraged-by-

corruption-allegations.html  

30.  Tajikistan’s ruling party wins election decries as “farce”. ( 2015 March). Radio Free Europe/Radio Liberty. Tajik 

service. Retreived from: http://www.rferl.org/a/tajik-elections-rahmon-party-victory/26877105.html  

31.  Toshmuhammadov M. (2004). Civil war in Tajikistan and post-conflict rehabilitation. Conference on Making a 

Discipline of Slavic Eurasian Studies:Meso-Areas and Globalization. Japan, Sapporo.  

32.  Turkmenistan holds its first multiparty parliamentary elections(2014, January 8). The Central Asia-Caucasus Analyst

Retrieved from: https://www.cacianalyst.org/publications/field-reports/item/12885-turkmenistan-holds-its-first-

multiparty-parliamentary-elections.html  

33.  World Bank. (2002). Transition, The First Ten Years : Analysis and Lessons for Eastern Europe and the Former Soviet 



Union. Washington, DC:World Bank. 

   


 

 

 



 

 

THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES 

Baku Engineering University  

360  

26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan 

QLOBALLAŞMA PROSESİNDƏ DÖVLƏTİN DƏYİŞƏN ROLU 

 

i.ü.f.d. Heydərov Xanlar Bəylər oğlu 

Bakı Mühəndislik Universiteti 

xheyderov@beu.edu.az 

 

XÜLASƏ 

Müasir dünyada qloballaşma prosesi bir çox sahələrdə öz təsirini hiss etdirir. Onun təsir göstərdiyi sahə-

lərdən biri də dövlət idarəçiliyi sahəsidir. Siyasi sahədə dövlətin rolunun dəyişməsi qloballaşma prosesinin nəti-

cəsi olaraq ortaya çıxmışdır. Bu proses dövlət idarəetməsinin dövrün dəyişən və inkişaf edən dəyərlərinə  görə 

yenidən formalaşdırılması ehtiyacını ortaya çıxarmışdır. Bunun nəticəsi kimi idarəetmə strukturunun sərt, iearar-

xik  bürokratik  quruluşdan  elastik  struktura  çevrilməsi  gündəmə  gəlmişdir.  Bu  məqalədə  dövlətin  qloballaşma 

prosesindən necə təsirləndiyini və əldə etdiyi yeni rol təhlil edilir.  

Açar sözlər: qloballaşma, dövlət idarəçiliyi, milli dövlət 

ABSTRACT 

In modern world the globalization process has an impact on many fields. One of these fields where it has 

the impact is government administration. The change of government role in politics is the result of globalization 

process. 

This process reveals the importance of reformulating the government administration principles based on 

changing and developing values of the time. As the result of this, transition from hierarchical and bureaucratic 

structure into flexible one comes into agenda. This article discusses the new role of the government and how the 

government was influenced by globalization.

 

Key words: globalization, public administration, national state 

 

Giriş  

XX  əsrin  əvvəllərində  meydana  gələn  iqtisadi  böhran  bütün  dünyanı  sarsıtmış  və  II  Dünya 

müharibəsindən sonra iqtisadi baxımdan çətin vəziyyətə düşən dövlətlər üçün dövlətin iqtisadi həyata 

müdaxiləsi  zəruri  hesab  olunmuşdur.  Dövlətin  təhsil,  sağlamlıq  və  təhlükəsizlik  kimi  təməl 

xidmətlərdə  deyil;  eyni  zamanda  digər  sahələrdə  də  fəaliyyət  göstərməsi  nəticəsində  ictimai  rifah 

dövləti  anlayışı  meydana  gəlmişdir.  Beləcə  dövlət  sektoru  genişlənərək  böyük  bir  işçi  heyət  ilə 

çalışmaq  məcburiyyətində  qalmışdır.  1980-cı  illərdən  sonra  siyasi  və  ideoloji  sahədə  dünyada  baş 

verən dəyişikliklərlə mərkəziyyətçi strukturların tədricən öz yerini yerli idarəetmə anlayışına verməsi, 

texnologiyanın,  demokratik  düşüncənin  inkişafı,  fərdin  dövlət  hakimiyyətinə  qarşı  dünyagörüşünün 

dəyişməsinə səbəb olmuşdur. Bu dövrdə əsas haqq və azadlıqların inkişafı, dövlət sektorunda həyata 

keçirilən işlərdə stabillik və şəffaflığın olması əsas priritet məsələlərdən sayılmışdır. Daha iştirakçı və 

problemlərin  həllinə  ortaq  olmaq  istəyən  fərdlər  idarə  olunan  mövqedə  qalmayıb  idarə  edən,  iştirak 

edən  və  qərar  vermədə  lazımi  bir  mövqeyə  gəlmişdir.  Xüsusilə  rəqabətin  çox  inkişaf  etdiyi  1980-ci 

illər  dövlətin  ictimai  rifah  dövləti  anlayışından  məhdud  xidmətləri  yerinə  yetirən  və  müdaxiləçi 

mövqedən iştirakçı mövqeyə keçən liberal dövlət anlayışını ortaya qoymuşdur. 

Bu  inkişaf  prosesi  dövlət  idarəetməsinin  dövrün  dəyişən  və  inkişaf  edən  dəyərlərinə  görə 

yenidən  formalaşdırılması  ehtiyacını  ortaya  çıxarmışdır.  Bunun  nəticəsi  kikmi  idarəetmənin 

strukturunun  sərt,  ieararxik  bürokratik  quruluşdan  elastik  struktura  çevrilməsinə  səbəb  olmuşdur. 

Dünyanın  demoqrafik  quruluşunun  davamlı  dəyişməsi  də  dövlət  xidmətlərinin  təşkilati  məzmununu 

dəyişdirdiyindən ənənəvi dövlət idarəetməsinin hakim oldugu M.Veberin bürokratik modelini müdafiə 

edən  paradiqmanın  yerini  daha  elastik,  dəyişən  bir  anlayış  əvəz  etdi.  Bundan  başqa  qloballaşma 

nəticəsində  formalaşan  iqtisadi  baxışlar  dövlətin  qoruyucu  siyasətlərini  sarsıtmış;  siyasi,  ictimai  və 

sosial  sahədə  bir-birindən  təsirlənən  dövlətlər  ,  idarəetmə  strukturlarını  da  tədricən  bir-birlərinə 

bənzətməyə  çalışmış  və  qarşılıqlı  asılılıqda  olmuşdur.  Bu  prosesdə  dövlət  idarəçiliyi  özəl  sektorda 

tətbiq  edilən  idarəetmə  metodlarından  təsirlənmiş  və  dəyişikliyə  məruz  qalmışdır.  Beləliklə  dövlət 

funksiyalarının yenidən təyin olunması və dövlət idarəçiliyində menevment anlayışının hakim olması 

istiqamətində  işlərə  başlanılmışdır.  Bu  prosesdə  “dövlət  xidmətlərində  keyfiyyət”,  “müştəri 

mərkəzlilik”,  “effektiv  idarəçilik”,  “elastik  təşkilatlanma”,  kimi  yanaşmalar  sayəsində  dövlət 

idarəetməsi  lokallaşmağa  meyl  etməyə  başlamış  və  bunun  nəticəsində  demokratikləşmə  həyata 

keçirilmişdir. Dövlətin fərdi vətəndaş kimi yox müştəri kimi qəbul etdiyi müştəri mərkəzli bu anlayış 

elastik, iştirakçı, qloballaşmanın gətirdiyi dəyişikliklərə uyğunlaşa bilən, hesab verən, şəffaf idarəetmə 

anlayışını mənimsəmişdir. 



THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES 

Baku Engineering University  

361  

26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan 

 Qloballaşmanın Milli Dövlətə təsirləri 

Qloballaşma  iqtisadi,  siyasi  və  ictimai  sahələrdə  təsirini  sürətlə  artıran  əhəmiyyətli  bir  inkişaf 

yoluna qədəm qoymuşdur. Günümüzdə dünyanın hər bölgəsi, bütün iş sahələri, qısaca insana dair hər 

mövzu,  qloballaşma  nəticəsində  dəyişikliyə  məruz  qalmışdır.  Bu  zamanda  ən  çox  dəyişən  isə  milli 

dövlət  olmuşdur.  İnformasiya  texnologiyalarının  inkişafı,  neoklassik  düşüncənin  dünyada  sürətlə 

yayılması ilə minimal dövlət anlayışı vüsət almışdır. 

 Qloballaşma ilə bağlı özəmli nüabslardan biri də onun özünə məxsus dəyərlərini inşa etməsidir. 

Bunun  nəticəsində  qloballaşma,  müəyyən  zaman  içərisində  öz  “dövlətini”  qurmuşdur.  Artıq  indiki 

vaxtda dövlətlərin beynəlxalq arenadan təcrid olunmuş formada öz siyasətini həyata keçirməsi qeyri-

mümkün  hala  gəlmişdir.  Trans  Milli  Şirkətlər,  Beynəlxalq  təşkilatlar  və  qlobal  vətəndaş  cəmiyyəti 

institutları kimi qurumlar dövlətin öz siyasətini həyata keçirməsi prosesində aktivləşə və milli dövlət 

suverenliyini təhdid edərək dövlət siyasətlərinə təsir edə bilirlər.  

    Milli  dövlət  insanların  öz  müqəddəratlarını  milli  siyasi  mexanizmlər  və  təşkilatlar 

çərçivəsində  təyin  etdikləri  dövlət  modelini  ifadə  edir.  Bu  anlayış  eyni  zamanda  feodal  xarakterli 

siyasi quruluşdan mərkəziyyətçi xüsusiyyətləri üstünlük təşkil edən siyasi quruluşa keçişi təmsil edir. 

Eyni dili danışan, eyni soydan gələn, eyni dinə mənsub, eyni mədəniyyətə sahib, eyni tarixi kecmişi 

paylaşan,  ortaq  düşməni  və  ya  düşmənləri  olan  bir  insan  birliyi  olaraq  millətin,  siyasi  olaraq 

təşkilatlanmış və xalqın ətrafında bir sistem formasında yaranmış bir təşkilatdır. Bu məzmunda milli 

dövlət ortaq dəyərlər ətrafında toplanan və milli siyasətlər ilə şəkillənən siyasi bir çərçivədə yaşayan 

və fikir bəyan edən millətlərin bir yerdə yaşadığı siyasi quruluş olaraq da ifadə edilə bilməkdədir. [1]  

   Müasir  dövrdə  bu  sahədə  ən  vacib  problemlərdən  biri  qloballaşma  prosesində  dövlətin  öz 

varlığını necə davam etdirməsi məsələsidir . Qloballaşma və milli dövlət mövzusuna , Richard Falkın 

"The Future of Sovereign States And International Order" adlı məqaləsində daha ətraflı açıqlandığını 

görmək  mümkündür.  Falk,  iqtisadi  qloballaşmanın,  siyasi  sahəyə  də  təsir  etdiyini  ifadə  etməkdədir. 

Falka  görə  bu  günki  halıyla  beynəlxalq  sistemdə  "dövlətlər"  və  "Dünya"  anlayışları  vardır.  Ancaq, 

Dünya anlayışının içində artıq regional inteqrasiyalar, Trans Milli Şirkətlər, dövlət xarici aktyorlar var. 

Sovetlər  Birliyinin  dağılmasından  sonra  yeni  dünya  nizamı  ilə  birlikdə  milli  dövlətlərin  problemləri 

artmışdır. Milli dövlətlər baxımından əhəmiyyətli olan məsələ dövlətlərin hər şeyə müdaxilə etdikləri 

sistemin artıq dəyişikliyə məruz qalmasıdır. [2]  

XX  əsrin  ortalarından  etibarən  bütün  dünyada  qloballaşma,  rəqabət,  elmi-texniki  tərəqqi 

nəticəsində,  bir  çox  ölkələrin,  iqtisadi,  siyasi  və  administrativ  sistemlərində  köklü  dəyişikliklər  baş 

vermişdir.  Qlobal  inkişaf  dalğası  ölkələrin  müxtəlif  təşkilatlarını  və  təşkilatların  cəmiyyətlə  olan 

əlaqələrinin istiqamətini də dəyişdirmişdir. Sonu hələ bəlli olmayan bu dəyişikliyin nəticəsində dövlət 

idarəetməsində  də  dərindən  ,  köklü  islahatların  baş  verdiyini  görə  bilərik.  Dövlət  idarəetməsinin  bu 

iqtisadi, ictimai, siyasi və texniki sahələrdə baş verən dəyişiklikləri nəzərə almadan varlığını davam 

etdirməsi  qeyri-mümkündür.  Sənaye  inqilabının  rəqabətə  əsalanan  strukturu  ilə  bağlı  olaraq  sərt, 

ierarxik və mərkəzin qanunlarına bağlı formada təşkilatlanmış dövlət idarəetməsi, qlobal informasiya 

cəmiyyəti  və  iqtisadiyyatının  yenilikləri  qarşısında  yeni  dəyişikliklərə  məruz  qalmışdır.  Dövlət 

idarəetməsinin mövcud strukturunda, işləyiş və əlaqələr sistemində həm bu dəyişiklilərə , həm də yeni 

inkişaf edən ictimai tələblərə cavab verə biləcək şəkildə tənzimləmələr edilməsi əsas prioritet məsələ 

olaraq  qalmışdır.  Çünki,  dövlət  xidmətlərinin  keyfiyyətli  və  şəffaf  formada  yerinə  yetirilməsinə 

istiqamətlənmiş  istək  və  gözləntilərin  artması,  demokratik  mexanizmlərin  daha  çox  işləklik  və 

fəaliyyət  qazanması,  vətəndaşların  aktiv  formada  idarəetmədə  iştirak  etmə  tələblərinin  gündəmə 

gəlməsi, dövlətin struktur və funksional olaraq dəyişməsini məcbur edən faktorlardır. [3]  

Yaşadığımız  əsrin  ən  çox  nəzərə  çarpan  çarpan  xüsusiyyətlərindən  biri  müxtəlif  sahələrdə 

dəyişikliklərin  sürətlənməsi  və  çox  ölçülü  hala  gəlməsidir.  Texnoloji,  iqtisadi,  siyasi,  ictimai  və 

mədəni sahələrdə sürətli və təsirli inkişaf nəzərə çarpır. Ayrı-ayrı sahələrdə müşahidə edilən inkişaf, 

fərdlərə olduğu qədər ölkələrə və təşkilatlara da köklü bir şəkildə təsir etməkdədir. 

 Dünyada  yaşanan  sürətli  və  çox  istiqamətli  dəyişikliklər  və  inkişaf  xüsusilə  idarəetmə 

anlayışında  və  klassik  bürokratik  strukturlarda  köklü  yenidən  təşkilatlanmanı  gündəmə  gətirmişdir. 

İdarəetmə  anlayışına  və  strukturlarına  köklü  bir  şəkildə  təsir  edən  dəyişiklik  faktorları,  dörd  qrup 

altında toplana bilər: 

  İqtisadi nəzəriyyədə yeniliklər, 



  İdarəetmə nəzəriyyəsində yeniliklər, 



THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES 

Baku Engineering University  

362  

26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan 

 



Özəl sektorun rəqabətçi quruluşu və əldə etdiyi inkişaf

  İctimai tənqid və inkişaf tələbi ilə vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı 



 Xüsusilə 1970-ci illərdən başlayan proses daxilində iqtisadiyyat sahəsində Keynsçi yanaşma və 

klassik  rifah  dövləti  anlayışı  əhəmiyyətli  nisbətdə  tərk  edilmiş,  iqtisadiyyat  nəzəriyyəsində  liberal 

yanaşma üstünlük əldə etmişdir. Yaşanan nəzəri inkişaflar, bazarda rəqabət şərtləri içində inkişaf edən 

özəl sektorun dinamik inkişafı və yeniliklərə uyğunlaşma bacarığı ilə yaxından əlaqəlidir. İnkişaf edən 

texnologiya  və  yeni  təşkilatlanma  metodları  sayəsində  məhsuldarlığı  artan  özəl  sektor  sərmayə 

hərəkətlərinin  sərbəstləşdiyi  bir  mühitdə,  bir  çox  ölkədə  inkişafın  lokomotivi  halına  gəlmişdir.  Bu 

inkişaf  qarşısında,  klassik  olaraq  dövlət  tərəfindən  istehsal  edilən  bir  çox  məhsul  və  xidmətin  özəl 

sektora verilməsi, dövlət təşkilatlarının iş prosesində elastikliyin artırılması, dövlətin müxtəlif ictimai 

xidmətləri  özəl  sektordan  tədarük  etməsi  və  ya  dövlət  təşkilatlarının  özəl  sektorda  inkişaf  edən 

yanaşmalara  uyğunlaşdırılması  gündəmə  gəlmişdir.  Vətəndaşların  dövlət  idarəetməsindən  tələbləri 

kəmiyyət  dəyişikliklərindən  keyfiyyət  dəyişikliklərinə  yönəlmiş,  vətəndaşlar  xidmətlərin istehsalı ilə 

bağlı qərar qəbulu prosesində xüsusi rol oynamağa başlamışlar. Bu tələblər qarşısında effektiv xidmət 

təklif  edə  bilməyən,  davamlı  böyüyən,  büdcə  kəsiri  və  inflyasiya  ilə  işləyən  dövlət  sektoruna  qarşı 

tənqidi  yanaşmalar  cəmiyyətlərdə  yayılmağa  başlamış,  bu  təzyiq  altında  dövlət  bürokratiyası  və 

siyasət yenidən təşkilatlanmağa yönəlmişdir. 

 Bütün  bu  nəzəri  və  real  dəyişmələr  istiqamətində,  dövlət  idarəetməsinin  ictimai  rolu  və 

funksiyaları  ilə  bunları  yerinə  yetirərkən  tətbiq  edəcəyi  üsullar  və  meydana  gətirəcəyi  təşkilati 

strukturlar  mübahisə  və  müzakirə  mövzusu  halına  gəlmişdir.  Ümumiyyətlə  ifadə  ediləcək  olsa, 

cəmiyyətin  tələblərinə  qarşı  daha  həssas,  iştirakçılığa  əhəmiyyət  verən,  hədəf  və  prioritetlərini 

dəqiqləşdirmiş, hesabatlı, şəffaf, daha kiçik ancaq daha effektiv dövlət idarəetməsi irəli sürülmüşdür. 

Dövlətin istehsaldan çəkilməsi, təşkil edici funksiyasının gücləndirilməsi, özəl sektor və cəmiyyət ilə 

iştirakçılıq əlaqəsinin inkişaf etdirməsi nəzərdə tutulmuşdur. Dövlət, bazar və vətəndaş cəmiyyət bir-

biriylə  rəqib  deyil,  bir-birini  tamamlayar  şəkildə  düşünülməyə  başlanmış,  siyasi  proses  daxilində 

ictimai  xidmətlərin  yenidən  təyin  olunması,  bu  üç  təşkilat  arasındakı  iş  bölümünün  hər  ölkənin  öz 

şərtləri daxilində davamlı nəzərdən keçirməsi lazımlı hala gəlmişdir. [4] 

Nəticə    

Ölkəmizin  idarəetməsinə  nəzər  yetirdikdə  anlaşılır  ki,  Azərbaycan  Respublikasının  dövlət 

idarəetməsi  sistemi,  keçmiş  SSSR-dən  qalan  mərkəziyyətçi  bürokratik  struktura  uyğun  olaraq  təşkil 

edilmişdir.  Lakin  buna  baxmayaraq  artıq  öz  müstəqilliyini  bərpa  edən  Azərbaycan  demokratik, 

hüquqi,  dünyəvi  dövlətin  möhkəm  təməlini  qoymuşdur  və  demokratik  inkişaf  yolu  ilə  inamla 

addımlayır.  Son  illərdə  dövlət  orqanları  tərəfindən  göstərilən  bir  sıra  xidmətlərin  özəl  sektora  vəya 

yeni yaradılmış publik hüquqi şəxslərə ötürülməsi də dövlət idarəetmə sahəsində aparılan islahatların 

tərkib  hissəsi  kimi  qiymətləndirilə  bilər.  İndi  artıq  bəşəriyyətin  qədəm  qoyduğu  müasir  inkişaf 

mərhələsində  öz  layiqli  yerimizi  tutmaq  üçün  gərək  biz  zamanın  tələbləri  ilə  uyğunlaşa  bilək, 

qarşımızda  duran  bir  çox  ciddi  problemləri  həll  etməyə  qadir  olaq.  Belə  ciddi  problemlərdən  biri 

Azərbaycanda  dövlət  idarəçiliyi  sahəsində  islahatların  aparılması  və  səmərəli  dövlət  idarəçiliyi 

sisteminin formalaşdırılmasından ibarətdir .  

 


Yüklə 8,12 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   78




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin