Iqtisodiy masalarni yachishda elektron jadval protsesserlaridan foydalanish

Angren universiteti
INFORMATIKA fanidan
KURS ISHI


МAVZU: IQTISODIY MASALARNI YACHISHDA ELEKTRON JADVAL PROTSESSERLARIDAN FOYDALANISH
Bajardi : VМ-103 gurux talabasi
KIDIROV HUMOYUN
Тekshirdi :
Mavzu : IQTISODIY MASALARNI YACHISHDA ELEKTRON JADVAL PROTSESSERLARIDAN FOYDALANISH
Reja:

1. 
   Elektron jadval protsessorlari va ularning imkoniyatlari.
   
2. 
   Funksiyalar, formulalar, ma’lumotlarni saralash va filtrlash.
   
3. 
   Iqtisodiy axborotlarni tahlil qilish uchun ma’lumotlarni vizuallashtirish vositalaridan foydalanish.
   
4. 
   Elektron jadvallarda axborotlarni himoyalash va chop etish parametrlarini sozlash.
   

Zamonaviy kompyuter dasturium ta'minotining zamonaviy qismiga kiruvchi MICROSOFT OFFICE packages asosy mahsulotdan biri javal processors deb ataluvchi EXCEL dasturidir. MICROSOFT EXCEL electron jadvallar iqtisodiy va moliaviy masalalarni echishda beribgina qolmay, beams har kungi kharid ishlab ozik-ovkatlar, uy-ruzgor buyumlari hamda bankdagi khisob raqamlari Khisob-kitobini olib borishda homiy yordam beradi.
MICROSOFT EXCEL Boshka qismlari esa khar hil arithmetician amallar va xavfsizlikich ma'lumotlar ustida bazharlangan turli amallar natizhalaridan iborat bulgan ahborotlardir.
Electronzhadval cell kalariga uch hil malumotni aniqlash mumkin:
1. matnli
2. sonli ifodalar
3. formulali.
Matnli ma'lumotlar sarlavha, Belgi, iso-larni o'z ichiga oladi.
Sonli ifodalar bevosita zhadval ichiga kiritiladigan sonlardir.
Formulalar-kiritilgan sonli qiymatlar bo'yicha yangi qiymatlarni hisoblaidigan ifodalardir.
Formulalar har “=“ belgisini qo'l har doim hisoblash bilan boshlanadi, formuladan keyin shu formula asosida hisoblalandigan loyiha yana shu cell hosil b'ladi. Agar shu formulaladdalanilgan sonlardan yoki avtomatik ravishtalardan biri o'zgartirilsa, EXCEL yangi ma'lumotlar bo'yicha hisob ishlarini bazharadi va yangi natizhalar hosil qilib beradi.
EXCEL ning asosii ko'chirish ob'ekti hujjatlar (hujjatli filmlar). EXCEL huzhzhatlari (documentary) ixtiyori nomlar va XLS kengaisiga ega bulgan fyldir. EXCEL dasturida bundai filelar “Ishchi kitob” deb yuritiladi. Har bir “Ishchi kitob” ichtiyori sondagi elektron zhadvallarni uz olish mumkin. Ularning har biri “ishchi varak” deb hisob. Har bir ishchi varak uz nomiga ega buladi. Ishchi kitobni xosil qilish uchun MICROSOFT EXCEL dasturini ishga tushirish zarur. Ishchi kitobning tarkib topishdan biri ishchi varak, yani elektron zhadval oladi. Elektron jadvalning asosium ishlashi esa cell wa rangelardir.
Cell-bu zhadvaldagi manzili kursatiladigan hamda bir kator va bir ustun kesishmasi oraligida zhoylashgan elementdir. Cell urishmalarid xosil bulgan ustun va kator nomi bilan ifoda manzili bilan aniqlanadi. Masalan, A-ustun, 4-kator kesishmasida zhoylashgan cell-A4 deb nom oladi. Cell sonli kiymatlar, matnli ahborotlar va formulalarni xarid qilish mumkin.
Bir necha yechisdan tashkil topgan guruh range deb hisoblanadi. The range of manzilini ko'rsatish uchun uni tashkil etgan yacheikalarning chap yuqori va o'ng kuyi yacheikalar manzillari olinib, ular ikki nuqta bilan azhratib yoziladi. Ishchi zhadvallarni kw chikishda yokicellkalarni formatlashda ish olib tashlash rangrangening manzilini manzilini emas, lekin formulalar bilan ishlayotganda bu narsa juda mukhimdir.Microsoft Excel жадваллар билан икки режимда ишлашга имкон беради:

• 
  Обычный (Оддий)– кўпчилик операцияларни бажариш учун энг қулай.
  
• 
  Разметка страниц (Sahifa amalga) - jadvalni bosib chikarishdan avval yakuniy formatlash uchun kulay. Saxifalar chegaralanadilar ushbu rejimda kuk dotted line chiziqlar bilan. Zhadval chegaralari - tutash ko'k chizik bilan kw shaxsiy, uni tortib zhadval kattaliklarini o'zgartirish mumkin.
  

Hozirgi kunda mutaxassislar, guruhlar, yirik ishlab chiqarish korxonalari yoki ta’lim muassasalarining faoliyati ko`p jihatdan ularning qay darajada zaruriy ma`lumot va axborotlar bilan to`la ta`minlanganligiga, hamda ushbu ma`lumotlardan qay darajada samarali foydalana olayotganliklariga bog’liq bo`lib qolmoqda.
Avvalo bir echimga kelishdan, qaror qilishdan oldin ushbu masalaga (sohaga) aloqador bo`lgan juda ko`plab ma`lumotlarni to`plash, ularni qayta ishlash va tahlil qilish zarur bo`ladi. Ba`zan bunday ma`lumotlar miqdori shu qadar ko`payib ketadiki, ularni qayta ishlash va tahlil qilishni maxsus texnik tizimlar yordamisiz amalga oshirib bo`lmay qoladi. Bundan tashqari, kundalik hayotda qabul qilish, qayta ishlash zarur bo`lgan axborotlar hajmi nihoyatda ortib borayotganligi sababli, ba`zan ularni guruhlar bo`yicha jamlash, maqsadli tarzda taqsimlash va ishlov berish ko`p vaqtni talab etmoqda.
Bu inson faoliyatining barcha sohalariga intellektual mehnat quroli sifatida axborotlarni tezkorlik bilan yig’ish, qayta ishlash, jarayon, voqea va hodisalarni modellashtirish, ularni tahlil qilish imkonini beruvchi komp’yuterlashtirilgan tizimlar va boshqa axborot texnologiyalari kirib kelishini anglatadi. Ana shunday texnologiyalardan biri – shak shubhasiz Microsoft excel dasturi xisoblanadi. Kuzatishlar shuni ko`rsatmoqdaki, birinchidan, bu Microsoft excel dasturining imkoniyatlari juda ham rang- barang va boy. Deyarli har bir foydalanuvchi bu o`zi uchun ko`plab hayotiy masalalarni xal qilishda foydalanishi uchun imkoniyatlar mavjud. Ikkinchidan, Microsoft excel imkoniyatlari ilmiy-tadqiqot, ishlab chiqarish, iqtisodiyot, biznes, tijorat va boshqa ko`plab sohalarida qo`llanish va yanada kengroq tatbiq etishga imkon beradi.
Shunday bo`lsada, bizning nazarimizda bu dasturdan ko`pincha, xatto buxgalteriya masalalari uchun xam faqat matematik hisob-kitob ishlarida foydalanilmoqda xolos. Microsoft excel dasturining bir qator iqtisodiy masalalarni yechish jarayonini avtomatlashtirishga qaratilgan imkoniyatlari xamda sof iqtisodiy masalalarni xal qilishi mumkinligi nazardan chetda qolmoqda.
Shu sababli, agar ushbu dastur imkoniyatlarini yana bir tadqiq qilish foydalanuvchilar uchun iqtisodiy masalalarni hal qilishda zamonaviy komp’yuterlarning tarkibiy qismi bo`lgan Mirosoft office dasturlar dastasi tarkibiga kirgan Microsoft excel dasturining o`zi etarli ekanligini e`tiborga olish evaziga yangidan-yangi dasturlarni sotib olish va ularning imkoniyatlarini o`rganib, amaliyotga tatbiq etish kabi oqibatlardan saqlashga olib kelishiga yo`l ochadi. Bu esa ortiqcha mablag’, vaqt, mehnat kabi resurslarni tejashga imkon beradi. Mocrosoft excel dasturining iqtisodiyot bilan bog’liq funktsiyalarini nazariy va amaliy jihatdan o`rganamiz.