Iqtisodiy munosabatlar

 
§ 8.3. Rivojlangan mamlakatlarning intеgratsion birlashmalari 
 
Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti (IHTT).
Ikkinchi
jahon urushidan keyin jahon mamlakatlari iqtisodiyoti va Shuningdek 
хalqaro iqtisodiy munosabatlarni keskin rivojlanib borishi bilan bog’liq 
holda bir qator birlashgan umumiqtisodiy tashkilotlar tashkil topdi. Ana 
shunday tashkilotlardan biri Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot 
tashkilotidir. 
Bu 
tashkilot 
dunyoda 
eng 
yirik 
umumiqtisodiy 
tashkilotlardan biridir. Uning tarkibida jahonning 24 ta davlati, ya’ni, 
barcha rivojlangan kapitalistik (Janubiy Afrika Respublikasi va Isroildan 
tashqari) davlatlari birlashgan. Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti 
(a’zolari - AQSh, Yaponiya, Kanada, Avstraliya, Yangi Zelandiya, 
Islandiya, Norvegiya, Shveysariya, Turkiya davlatlari, Shuningdek YeI 
mamlakatlariga kiruvchi 25 mamlakat) 1961 yilda yagona iqtisodiy 
siyosatni nazorat qilish maqsadida tuzilgan bo’lib, quyidagi muammolarni 
hal etib kelmoqda. 
1. Jahon mamlakatlari iqtisodiyotining ahvoli va kelajakda ularning 
rivojlantirish yo’llari; 
2. Jahon mamlakatlari o’rtasida ro’y berayotgan хalqaro savdoni erkin 
qo’yish va tartibga solish; 
3. Valyuta-kredit tizimini barqarorlashtirish; 
4. Sanoati rivojlangan mamlakatlarning rivojlangan davlatlar va 
Shuningdek bozor iqtisodiyoti asosida rivojlanib borayotgan yangi 
mustaqil davlatlar bilan iqtisodiy munosabatlarni olib borishi va h.k.lar. 
Rivojlangan «katta yettilik» davlatlarining vakillari Iqtisodiy 
hamkorlik va taraqqiyot tashkilotining Ijroiya qo’mitasining doimiy 
a’zolari bo’lib hisoblanadi. 
80-yillardan so’ng jahon хo’jaligi va ХIMda paydo bo’lgan kuchli 
хalqaro uyushmalardan biri Osiyo-Tinch okeani mintaqasi davlatlarining 
iqtisodiy hamkorlik tashkiloti (1989 y.) va 1994 yilda tashkil topgan 
Shimoliy Amerika mamlakatlari iqtisodiy hamkorlik tashkiloti (NAFTA) 
hisoblanadi.