Iqtisodiyot uchun kichik biznes sektorining

Kichik biznesni moliyalashtirish

• 
  kichik kompaniyalar uchun taqsimlanmagan foydani ishlatish va mavjud aktsionerlar qo‘yilmalarini oshirishdan farqli bo‘lgan xususiy kapitalni oshirish usullari qiyinchilik tug‘diradi.
  
• 
  ko‘plab salohiyatli aktsionerlar agar undan saqlanish imkoniyati bo‘lmasa kompaniya aksiyalarini xarid qilmaydilar.
  
• 
  ehtimolli voz kechish yo‘li»:
  
• 
  kompaniya o‘z aksiyalarini ma’lum vaqt o‘tib bunga mablag‘ bo‘lganda xarid qiladi ;
  
• 
  boshqa kompaniyaga biznesni sotish;
  
• 
  kompaniya fond birjasi yoki muqobil investitsion bozorda listingdan o‘tadi (AIM)
  

—.

• 
  fond birjasi yoki AIM da listingdan o‘tish kichik kompaniya uchun uni biznesning yuqori ligasiga chiqaruvchi muhim hodisa sanaladi, ammo bu katta xarajat talab qiladi.
  

AIM — bu ancha kichik kompaniyalar uchun tashkil qilingan fond birjasi, unga listingdan o‘tish birjadagi kabi qimmat.

• 
  amaldagi aktsionerlar qo‘shimcha aksiyalarni xarid qilmasliklari mumkin chunki:
  
• 
  ularda zarur mablag‘lar bo‘lmasligi mumkin;
  
• 
  ular o‘z mablag‘larini qaytarib olish yo‘llari kamligi sababli kompaniyaga qo‘shimcha mablag‘larni kiritishni istamaydilar.
  
• 
  xususiy kapital taqdim qilinmaydi:
  
• 
  venchur investitsiyalarga ixtisoslashgan kompaniyalar odatda kompaniyalarni boshqarishda faol ishtirok etadilar. Ular professional investorlar sanalib, ayrim holatlarda alohida kichik investorlar tomonidan tashkil qilingan fondlardan foydalanadilar
  
• 
  «50 000 f. st doirasidagi aksiyalar paketini xarid qiladigan biznes farishtalar kompaniyalarda katta qiziqish uyg‘otadi.
  

Kichik kompaniyalarni baholash

• 
  samarali bozor narxiga asoslangan narxlarga tuzish mumkin emas.
  
• 
  amaliyotda foydalaniladigan to‘rtta yondashuv:
  

1. 
   Dividend solig‘i asosida (DY):
   

• 
  barcha munosabatlarda bir xil bo‘lgan biri fond birjasida ro‘yxatdan o‘tgan va boshqasi o‘tmagan ikkita kompaniya bir xil dividend daromadiga ega bo‘lishi to‘g‘risidagi faraz .
  
• 
  odatda bunday narxlarning nobozor xususiyatini hisoblash uchun bozor nolikvidligi uchun chegirmalardan foydalaniladi.
  
• 
  ikkita o‘xshash kompaniyani topish murakkab.
  

2. 
   Aksiyalarning bozor narxi va bitta aksiyaga to‘g‘ri keladigan foyda nisbati asosida (koeffitsienta P/E).
   

• 
  barcha munosabatlarda bir xil bo‘lgan biri fond birjasida ro‘yxatdan o‘tgan va boshqasi o‘tmagan ikkita kompaniya bir xil P/E koeffitsientiga ega bo‘lishi to‘g‘risidagi faraz ga asoslangan.
  
• 
  odatda bunday narxlarning nobozor xususiyatini hisoblash uchun bozor nolikvidligi uchun chegirmalardan foydalaniladi.
  
• 
  ikkita o‘xshash kompaniyani topish murakkab.
  

3. 
   Sof aktivlar bazasida.
   

• 
  kompaniyalarning turli aktivlari qiymatini keltiring, majburiyatlarni hisobdan chiqaring va bitta aksiya qiymatini topish uchun aksiyalar soniga bo‘ling.
  
• 
  buxgalteriya balansi bo‘yicha qiymat xato bo‘lishi mumkin, aktivlarning bozor qiymati balans qiymatga qaraganda yaxshiroq bo‘ladi.
  
• 
  mazkur usul kelgusi daromadlarni hisobga olmaydi.
  

4. 
   Iqtisodiy qiymat asosida.
   

• 
  aktsionerlarning kelgusi pul oqimlari diskontlanadi.
  
• 
  nazariy jihatdan eng maqsadga muvofiq yondashuv.
  
• 
  kelgusi pul oqimlarini prognozlashtirish qiyin.
  
• 
  diskontning mos keluvchi stavkasini aniqlash qiyin.