İsa Musayev, Mətləb Əlizadə

 Baza səviyyəsi. 
Baza  səviyyəsi  proqram  təminatının  ən  aşağı  səviyyəsidir.  Bu  səviyyə  baza  aparat 
vasitələrinin  qarşılıqlı  fəaliyyətini  təmin  edir.  Baza  proqram  təminatı  baza  aparat 
təminatının  tərkibində  yerləşərək  sabit  yaddaş  qurğusunun  xüsusi  mikrosxemlərində 
saxlanır  və BİOS adlanan baza giriş-çıxış sistemini əmələ gətirir. Proqramlar və verilənlər 
sabit yaddaş qurğusuna istehsal mərhələsində yazılır və istismar zamanı dəyişdirilmir. 
Sistem səviyyəsi. 

---

 
103 
Sistem  səviyyəsi  keçici  səviyyədir.  Bu  səviyyənin  proqramları  kompüterin  digər 
proqramlarının  baza  səviyyəsinin  proqramları  və  bilavasitə  aparat  təminatı  ilə  qarşılıqlı 
fəaliyyətini  təmin  edir.  Bütövlükdə  hesablayıcı  sistemin  istismar  göstəriciləri  sistem 
səvyyəsinin  proqramlarından  asılıdır.  Kompüterə  yeni  avadanlığın  qoşulması  zamanı 
sistem  səviyyəsində  həmin  avadanlıqla  qarşılıqlı  fəaliyyəti  təmin  edən  bütün  proqramlar 
qurulmalıdır.  Konkret  qurğularla  qarşılıqlı  fəaliyyət  yaratmaq  üçün  nəzərdə  tutulan 
proqramlar  drayver  adlanır.  Sistem  səviyyəsinin  digər  sinif  proqramları  istifadəçi  ilə 
qarşılıqlı  fəaliyyəti  təmin  etmək  üçündür.  Bu  proqramlar  verilənləri  hesablayıcı  sistemə 
daxil etməyə, sistemin işinə rəhbərlik etməyə və nəticələri münasib formada almağa imkan 
verir.  Kompüterlə  işin  münasibliyi  və  məhsuldarlığı  istifadəçi  interfeysinin  bu  təminat 
vasitələrindən  asılıdır.  Sistem  səviyyəsindəki  proqram  təminatı  çoxluğu  kompüterin 
əməliyyat  sisteminin  nüvəsini  təşkil  edir.  Əmməliyyat  sisteminin  nüvəsinin  mövcudluğu 
istifadəçinin hesablayıcı sisemdə praktiki işləyə bilməsi mkanı üçün ilk şərtdir. Əməliyyat 
sisteminin nüvəsi aşağıdakı funksiyaları yerinə-yetirir: 
- yaddaşın idarə edilməsi; 
-giriş-çıxış proseslərinin idarə edilməsi; 
-fayl ssisteminin idarə edilməsi; 
-proseslərin qarşılıqlı fəaliyyətinin və dispetçerlənməsinin təşkili; 
-resursların istifadə edilməsinin uçota alınması; 
-əmrlərin emalı və i.a.