149
ISHCHI KUCHIGA TALAB VA TAKLIFNI ISTIQBOLLASHTIRISH
Farg‘ona davlat universiteti Sirtqi bo‘limi
Ijtimoiy gumanitar fanlar kafedrasi o‘qituvchilari:
Raximova Kizlarxon Ne’matjon qizi
Axmadaliyeva Mohigul Kadirovna
Annotatsiya: Ushbu maqolada ishchi kuchi, talab va taklif tushunchalari haqida
yoritib berilgan. Shuningdek talab va taklifni ishchi kuchiga o’zaro bog’liqligi yozilgan.
Tayanch iboralar: Ishchi kuchi,
talab tushunchasi, taklif tushunchasi,
bozor
iqtisodiyoti, bandlikni ta’minlash, mehnat resurslari, bandlik va kambag’allik
Kirish.
Ishchi
kuchi (
inglizcha
:
Labor
force
,
nemischa
:
Erwerbs
person
enpotenzial
) —
bu
inson
aqliy
va
jismoniy
qobiliyatlarining
yigʻindisi
[1]
boʻlib,
jamiyatning
asosiy
ishlab
chiqaruvchi
kuchi
hisoblanadi.
Ishchi
kuchi
mehnat
qobiliyatiga ega boʻlgan kishilar uchun xosdir. Lekin ishchi kuchi
insonning oʻzi
emas yoki uning
mehnati
ham emas, uning qobiliyatidan iboratdir.
Jamiyatning
milliy
mahsuloti
hisobiga
ishlab
chiqarishning
moddiy-ashyoviy
omillarigina emas, balki shaxsiy omili, yaʼni ishchi kuchi ham takror ishlab chiqariladi.
Ishchi kuchining miqdori mamlakat aholisining mehnat faoliyatiga layoqatli
boʻlgan
qismi orqali ifodalanib, u ishchi kuchi resurslari deb ham ataladi. Insonning
ishchi kuchi resurslari tarkibiga kiritilishining asosiy mezoni boʻlib
uning yoshi va
mehnatga boʻlgan qobiliyati hisoblanadi.
[2]
Odatda ishchi kuchi resurslari tarkibiga 16 yoshdan 60 yoshgacha boʻlgan
erkaklar
,
16 yoshdan 55 yoshgacha boʻlgan
ayollar
kiritiladi. Lekin ijtimoiy ishlab chiqarish va
boshqa cohalarda band boʻlgan nafaqaxoʻrlar ham ishlashi mumkin.
Ishchi kuchi
resurslarining faol va
potensial qismi farqlanadi. Ijtimoiy ishlab chiqarishda band
boʻlgan shaxslar ishchi kuchi resurslarining
faol qismi hisoblansa, ishlab chiqarishdan
ajralgan holda oʻqiyotganlar va vaqtinchalik uy xoʻjaligida band boʻlganlar
potensial