152
Uning
bozor iqtisodiyoti
sharoitidagi tarixiy koʻrinishi talab tushunchasidir.
Talab
ehtiyojdan farq qilib, mustaqil iqtisodiy kategoriya (ilmiy tushuncha) sifatida amal qiladi.
Ehtiyojning faqat
pul
bilan taʼminlangan qismi talabga aylanadi. Demak,
talab —
bu
pul
bilan
taʼminlangan ehtiyojdir.
Ehtiyoj
zarur
miqdordagi
pul
bilan
taʼminlanmasa, u "xohish", "istak" boʻlib qolaveradi.
Talabning bir qator muqobil
variantlari mavjud boʻladi, chunki
narx
oʻzgarishi bilan
tovarning sotib olinadigan
miqdori ham oʻzgaradi. Shu bogʻliqlikdan kelib chiqib, talabga quyidagicha taʼrif berish
mumkin:
maʼlum vaqt oraligʻida, narxlarning mavjud darajasida isteʼmolchilarning
tovar va xizmatlar maʼlum turlarini sotib olishga qodir boʻlgan ehtiyoji.
Maʼlum vaqt oraligʻidagi
narxlarning
muayyan darajasida
ishlab chiqaruvchi
yoki
sotuvchilar
tomonidan maʼlum turdagi
tovar
va
xizm
tlarning
daromad va foyda olish
maqsadida
bozorga
chiqarilgan miqdoriga taklif deyiladi.
Narx
oʻzgarishi bilan sotishga
chiqariladigan mahsulot miqdori ham oʻzgarishi sababli talab
kabi taklifning ham bir
qator muqobil variantlari mavjud boʻladi. Taklif narxlarning turli darajasida qancha
miqdordagi mahsulotning sotishga chiqarilishini koʻrsatadi.
Narxning
oshishi bilan
shunga mos ravishda sotishga chiqariladigan tovarlar taklifi miqdori ham ortadi, narxning
tushishi bilan taklif hajmi qisqaradi.
Talab tushunchasi va uning miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar. Talab qonuni Biz
ehtiyoj tushunchasi haqida dastlabki bobda ga’irgan edik. Ehtiyoj kishilarning hayotiy
vositalariga bo’lgan zaruriyatini ifodalovchi ilmiy kategoriya
sifatida taraqqiyotning
hamma bosqichlari uchun umumiy va doimiydir. Uning bozor iqtisodiyoti sharoitidagi
tarixiy ko’rinishi talab tushunchasidir. Talab ehtiyojdan farq qilib,
mustaqil iqtisodiy
kategoriya (ilmiy tushuncha) sifatida amal qiladi. Ehtiyojning faqat ʻul bilan
ta’minlangan qismi talabga aylanadi. Demak, talab – bu ʻul bilan ta’minlangan ehtiyojdir.
Ehtiyoj zarur miqdordagi ʻul bilan ta’minlanmasa, u «xohish», «istak» bo’lib qolaveradi.
Talabning bir qator muqobil variantlari mavjud bo’ladi, chunki narx o’zgarishi bilan
tovarning sotib olinadigan miqdori ham o’zgaradi. Shu bog’liqlikdan kelib chiqib, talabga
quyidagicha ta’rif berish mumkin: ma’lum vaqt oralig’ida, narxlarning mavjud darajasida
iste’molchilarning tovar va xizmatlar ma’lum turlarini sotib olishga qodir bo’lgan ehtiyoji
talab deyiladi. Boshqacha qilib aytganda talab – ʻul bilan ta’minlangan ehtiyojdir.
Dostları ilə paylaş: