Ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2.2.4- jadval Qarshi tuman Qurbonov Elyor Qurbonovich fermer xo’jaligida mahsulot turlari bo’yicha rentabellik ko’rsatkichi. № Ko’rsatkichlar O’lchov birligi Yillar 2018yil 2016yilga nisb. O’z - garishi(+;-) 2016 2017 2018 32 Foyda ko’rsatkichi xo’jalik tomonidan uning mablag’laridan foydalanishni to’la va xar tomonlama aks ettiradi. Qishloq xo’jaligi korxonalari o’zlari yetishtiradigan mahsulotlarni o’zlari sotib foyda oladilar. Binobarin ana shu mahsulotlarning realizatsiyasi qishloq xo’jaligi korxonalari uchun foyda manbaidir. Qishloq xo’jaligi korxonalaridan olinadigan foydaning oshishi mahsulot sifatini yaxshilanishiga, tannarxning pasayishiga, ishlab chiqarish hajmining kengayishiga bog’liqdir. Xo’jaliklarning moliyaviy natijalari samarodorligini yanada yaxshilash uchun xo’jalik ayniqsa ayrim mahsulot turlarini realizatsiya qilishning rentabelligini to’g’ri aniqlash kerak. Ayrim mahsulot turlarini realizatsiya qilishning rentabellaik ko’rsatkichlari har qaysi mahsulot turini yetishtirish xarajatlarining samaradorligini ko’rsatadi, davlatning qishloq xo’jaligi korxonalaridan sotib olinadigan mahsulotlariga to’g’ri narx qo’yish va ishlab chiqarishning kelgusida rivojlanishi uchun aniq choralar belgilash imkonini beradi. Demak shunday ekan fermer xo’jaligida mahsulot turlari bo’yicha rentabellik darajasini ko’radigan bo’lsak quyidagi jadvalda aks ettirilgan. Jadval malumotlaridan ko’rinib turibdiki kungaboqar ekin maydoni 2016 yilda 33 gektarni tashkil etgan bo’lsa, 2017 yilda 33 gektarni tashkil etgan, 2018 yilda 30 gektarni tashkil etgan. Bu ko’rsatkich 2018yil 2016 yilga nisbatan 9% ga yoki 3 gektarga kamaygan. Kungaboqar hosildorligi esa 2016 yilda 30ts/ga ni tashkil etgan bo’lsa, 2017 yilda 24.3 s/ga ni tashkil etgan 2018 yilda 24.4 s/gani tashkil etgan Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 18.7%ga yoki gektaridan 5.6 sentrga kamaygan . Kungaboqardan olingan yalpi hosil esa 2016yilda 990 sentnerni tashkil etgan bo’lsa, 2017 yilda esa 899.1 sentnerni tashkil etgan 2018 yilda esa 732 sentnerni tashkil etgan. Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 26.1.%ga yoki 258 sentrga kamaygan kamayishiga asasiy sabab jamiyatda kungaboqar ekin maydoni 3 gektarga kamaygan bo’lsa, kungaboqar dan olingan xosidorlik darajasi esa 5,6 ga/ts kamaygan, kungaboqar dan 1 Kungaboqar ekin maydoni ga 33 37 30 -3 2 Kungaboqar xosidorligi ts/ga 30 24.3 24.4 -5,6 3 Yalpi hosil ts 990 899.1 732 -168 4 Kungaboqardan kelgan daromad Ming. sum 53238 45583 40626 -12612 5 Kungaboqarga qilingan xarajat Ming sum 31942 28717 25594 -6348 6 Kungaboqardan olingan sof foyda Ming sum 21296 16866 15032 -6264 7 Rentabellik darajasi % 66 59 59 0,9 marta kamaygan 8 Don ekin maydoni ga 70 66 73 +3 9 Don xosidorligi ts/ga 29.2 40.1 29.5 +0,3 10 Yalpi hosil ts 2044 2646.6 2153.5 109,5 11 Dondan kelgan daromad Ming. sum 24069,5 43542,3 44764,4 +20694.9 12 Donga qilingan xarajat Ming sum 19255,6 35269,3 37640,6 +18385 13 Dondan olingan sof foyda Ming sum 4813.9 8273 7123,8 2309,9 14 Rentabellik darajasi % 25 23 19 0.76 marta kamaygan 33 olingan daromad esa 2016 yilda 53238000 so’mni tashkil etgan bo’lsa , 2017 yilda esa 45583000 sumni tashkil etgan bo’lsa, 2018 yilda esa 40626000 sumni tashkil etgan Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 12612000 so’mga kamaygan, kungaboqarga qilingan xarajat 2016 yilda 31942000 sumni tashkil etgan bo’lsa, 2017 yilda esa 28717000 sumni tashkil etgan bo’lsa, 2018 yilda esa 25594000 sumni tashkil etgan Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 6348000 sumga kamaygan. Kungaboqardan olingan sof foyda 2016 yilda 21296000 so’mni tashkil etgan bo’lsa, 2017 yilda esa 16866000sumni tashkil etgan bo’lsa, 2018 yilda esa 15032000sumni tashkil etgan . Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 6264000 sumga kamaygan, Qishloq xo’jaligi korxonalaridak bo’yicha rentabellik darajasi 2016 yilda 66 foizni tashkil etgan bo’lsa, 2017 yilda esa 59 foizni tashkil etgan bo’lsa, 2018 yilda esa 59 foizni tashkil etgan Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016yilga nisbatan 0.9 marta kamaygan. Don ekin maydoni 2016 yilda 70 gektarni tashkil etgan bo’lsa,t2017 yilda 66 gektarni tashkil etgan, 2018 yilda 73. gektarni tashkil etgan.Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 4 %ga yoki 3 gektarga kupaygan. Don hosildorligi esa 2016 yilda 29.2ts/ga ni tashkil etgan bo’lsa, 2017 yilda 40.1 s/ga ni tashkil etgan 2018 yilda 29.5 s/gani tashkil etgan Bu ko’rsatkich 2018 yil 2017 yilga nisbatan 1.%ga yoki 0.7 s/ga kupaygan. Dondan olingan yalpi hosil esa 2016 yilda 2044 sentnerni tashkil etgan bo’lsa, 2017 yilda esa 2646.6 sentnerni tashkil etgan 2018 yilda esa, 2153.5 sentnerni tashkil etgan. Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 6.%ga yoki 109.5 sentrga kupaygan. Dondan kelgan daromad 2016 yilda 24069500 so’mni tashkil etgan bo’lsa, 2017 yilda esa 43542300 so’mni tashkil etgan, 2018 yilda esa 44764400 so’mni tashkil etgan. Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 20694900 sumga oshgan. Don ishlab chiqarish uchun qilingan xarajat 2016 yilda 19255600 sumni tashkil etgan bo’lsa , 2017 yilda esa 35269300 sumni tashkil etgan, 2018 yilda esa 37640600 sumni tashkil etgan. Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 18385000 so’mga oshgan. Dondan olingan sof foyda esa 2016 yilda 4813900 sumni tashkil etgan bo’lsa , 2017 yilda esa 8273000sumni tashkil etgan, 2018 yilda esa 7123800 sumni tashkil etgan. Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 2309900 sumga oshgan. Jamiyatda don bo’yicha rentabellik darajasi 2016 yilda 25 foizni tashkil etgan bo’lsa, 2017yilda esa 23 foizni tashkil etgan, 2018 yilda esa 19 foizni tashkil etgan. Bu ko’rsatkich 2018 yil 2016 yilga nisbatan 0.76 marta kamayganshgan. Jamiyatda ekin turlari bo’yicha rentabellik darajasining kamayishiga asosiy sabab mahsulot tannarxini oshib borishidir. Mahsulot tannarxini pasaytirish – ishlab chiqarishning rentabelligini oshirishda asosiy omildir. Mahsulot tannarxi qanchalik past bo’lsa, qishloq xo’jaligi korxonalari ning rentabellik darajasi shunchalik yuqori bo’ladi. Tannarxni kamaytirish uchun quyidagilarni tavsiya etamiz: Ishlab chiqarishni jadallashtirish va ixtisoslashtirish, yerlardan oqilona foydalanish va dexqonchilik ekinlari hosildorligini oshirish, ishlab chiqarish jarayonlarini kompleks mexanizatsilashtirish va avtomatlashtirish, texnikadan samarali foydalanish, mehnatni ilmiy asasda tashkil etish moddiy manfaatdorlikni oshirish, fan yutuqlarini ishlab chiqarishga joriy etish nobudgarchilikka yo’l qo’ymaslik . Demak shunday jamiyatning iqtisodiy samaradorlik ko’rsatkichlarini tahlil qiladigan bo’lsak quyidagi jadvalda keltirilgan Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|