Ishning maqsadi

2-rasm: Gorizontga nisbatan  burchak ostida otilgan sharchaning harakati 

 

(6) va (9) formulalar asosida quyidagilarni chiqarish mumkin: 

1.  Uchish uzoqligi 2

 

 

 burchak sinusiga va  sharcha harakatining boshlang’ich 

tezligi kvadratiga proporsionaldir. 

2.  45

o

  burchak ostidagi harakatda uchish maksimal bo’ladi. 

3.  Maksimal ko’tarilish balandligi h

     

 

 

 

 va 

 

 

 

 ga to’g’ri proporsionaldir. 

1-  Topshiriq:  P’olat  sharcha  uchish  burchagining  maksimal  ko’tarilish 

balandligiga va uchish uzoqligiga bog’liqligini tadqiq etish 

1)  Rostlovchi  vintlar  (4)  yordamida  ishga  tushiruvchi  mexanizm  egilish 

burchagini 

   45

o

 ga o’rnating. 

---

2)  Platformani qo’ying va unga qog’ozli lentani mahkamlang. 

3)  Tezlik o’lchagich qiymatini nolga to’g’rilang. 

4)  Prujinaning  minimal  siqilish  darajasida  po’lat  sharchani  oting  va  marker 

bilan  lentada  sharcha  platformaga  urilgan  nuqtani  belgilang.  Ruletka 

yordamida S uchish uzoqligini aniqlang.  

5)  Vertikal  shkalani  o’rnating  otishni  qayta  amalga  oshiring  va  shkala 

yordamida po’lat sharchaning h maksimal ko’tarilish balandligini aniqlang. 

6) 

 , S va h larni o’lchash natijalarini 1-jadvalga kiriting. 

1-jadval.  Turli  uchish  burchaklarida  sharchaning  ko’tarilish  balandligini 

va uchish uzoqligini o’lchash natijalari: 

№ 

 

 

 

(m/s) 

  

(grad) 

S 

(m) 

H 

(m) 

     

 

 

   

 

 

 

 

 

  

 

  

 

 (m/s) 

1 

 

 

 

 

 

 

 

2 

 

 

 

 

 

 

 

3 

 

 

 

 

 

 

 

O’rt. q 

 

 

 

 

 

 

 

To’pponchaning  egilish  burchagini  almashtiring  va  barcha  o’lchashlarni  3-6- 

bandlardagidek  takrorlang.  Har  bir  egilish  burchagi  uchun  tajribani  3-4-marta 

takrorlang. 

7)  Tajribalarni  5-6  xildagi  burchaklarda  15

o

-75

o 

gacha  bo’lgan  oraliqda 

bajarishni tavsiya qilamiz. 

8)  S(

     

 

   va  h(   

 

 

 

   bog’lanish  grafiklarini  yasang  va  olingan 

natijalarni nazariy ma’lumotlar bilan taqqoslang.(  (9) va (6) formulalar) 

9)   Yasagan  grafigingizdan  foydalanib,  sharchaning 

 

 

  boshlang’ich  tezligini 

hisoblang. Olingan natijaning xatoligini baholang va uni 

 

 

 o’lchagichning 

ko’rsatishlari bilan taqqoslang. 

 

Nazorat savollari: 

1.  Ko’chish trayektoriya va yo’l haqida tushincha bering. 

2.  Gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jism harakati deganda nimani 

tushinasiz? 

3.  Jism qanday burchak ostida otilganda ko’chish eng maksimal bo’ladi? 

4.  Gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan  jismning ko’tarilish balandligi 

qanday formula yordamida aniqlanadi? 

Sharchaning  maksimal ko’tarilish balandligi  bilan maksimal  ko’chish uzoqligi 

orasidagi bog’liqligi?