İslam şƏRİƏTİNDƏ sağlamliq və uzunöMÜRLÜLÜk elmi VƏ TİBBİ

zülm olunar! 
1
 
Sələmin tibbi, cismi zərərləri 
A)  "İslam  və  müasir  tibb"  kitabının  yazarı  doktor 
Əbdüləziz  yazır:  Borclu  şəxsə  borcunu  verə  bilmədiyi 
surətdə  əsəb  gərginliyindən  doğan  mənfi  təsirlər  üz 
gətirir. 
Bu  şəxslərdə  müşahidə  etdiyimiz  bir  sıra  hallar  şəkər 
xəstəliyi,  yüksək  qan  təzyiqi,  yarımiflic  və  ruhi 
çatışmamazlıqla  bitən  qanazlığı  ilə  sonlanmışdır.  Çünki 
belə  vəziyyətdə  əsəb  gərginliyi  bədəndə  Adrenalin 
maddəsini  çoxaldaraq,  qan  təzyiqinin  yaranmasına  və 
"Bankeryas"ın ifrazına səbəb olur.
2
 
B)  Doktor  Əbdüləziz  eləcə  də  yazır:  Kredit-girov 
müamiləsi (bir növ sələm) vasitəsilə yaranan ziyan, tibbi 
baxımdan  çox  kəskindir.  Belə  ki,  sələmçi  şəxslər  adətən 
qısa  zaman  fasiləsində  zəhmətsiz,  xeyli  sərvətə 
                                                 
1
 "
Bəqərə
"
, 278-279. 
2
 "İslam və müasir tibb", səh. 64. 

---

 
25 
yiyələnirlər  və  təbii  ki,  bu  tip  varlanmaq,  daha  çox  əsəb 
sisteminə  öz  mənfi  təsirini  bağışlayır;  çünki  insan  baş 
vermiş  hər  hansı  bir  bəlanın  tədricən  aradan  getməsi  və 
ya  axirət  savabının  ümidilə  təskinlik  tapa  bilər.  Bu  isə, 
insanı  həyatın  təzyiqləri  qarşısında  qoruyan  ilahi 
hikmətdir.  Lakin  ani  tərəqqilərdən  yaranan  ruhi 
reaksiyalar,  bir  çox  hallarda  dözülməzdir,  çünki  şəxs 
onun  məhv  olmasını  təsəvvür  etmir.  Əgər  belə  bir 
təsəvvür onda baş qaldırarsa, sevinci aradan gedəcəkdir. 
Ruhi-əsəbi  xəstəliklərin  bir  çoxu  bu  növ  hallardan  baş 
qaldırır. 
Lakin  ticarət  və  əkinçilik  kimi  halal  qazanclar  isə, 
nəticənin  çox  olduğu  təqdirdə  belə,  şiddətli  ruhi-əsəbi 
korlanmayla  nəticələnməyəcəkdir.  Çünki  sözügedən 
şəraitdə  mənfəət  və  zərərin  hasil  olması  tədrici 
şəkildədir. Gündəlik zərər və xeyiri gözləyən tacir və ya 
əkinçi,  bu  keçici  və  tədrici  reaksiyalar  vasitəsilə  gələcək 
zərbələr qarşısında hazırlıq əldə edir.
1
 
C)  Doğrudur,  borclu  ehtiyac  üzündən  sələm  verir, 
lakin bu heç vaxt ədalətsizliyi unutdurmayacaqdır. Hətta 
iş  o  yerə  çatır  ki,  sələmçinin  pəncəsinin  sıxıntısını  öz 
boğazında  hiss  edir,  belə  bir  vaxtda  yazıq  borclunun 
bütün  vücudu  sələmçiyə  lənət,  qarğış  göndərir  və  onun 
qanına  susayır.  Axı  o  gözləri  ilə  görür  ki,  canı  bahasına 
tamamlanan gəliri, var-dövləti sələmçinin cibinə tökülür, 
bəzən  borclu  intihara  da  əl  atır  və  bəzən  narahatçılığın 
təsirindən  amansızcasına  borc  sahibini  qətlə  yetirir  və 
                                                 
1
 "İslam və müasir tibb", səh. 66. 

---

 
26 
bəzən də bu problem ümumi böhran, partlayış və inqilab 
halına çevrilir.
1
 
D)  Sələm  üçün  qeyd  edilə  biləcək  cismi  ziyanlardan 
biri  də,  sələmçi  şəxslərin  xeyli  hissəsinin  bekar  qalması 
və  cismi  fəaliyyətdən  yayınmasıdır.  Bu  insanlar  sələmin 
pulu  ilə  kifayətlənərək  işləmirlər.  Cismi  fəaliyyətlərin 
dayandırılması  və  işsizlik  özü  bir  çox  xəstəliklərin 
mənşəyidir  və  hərəkətsizlikdən  yaranan  xəstəliklər 
haqda danışmağa lüzum yoxdur. 
ÜZ QIRXMAQ  
Üz  qırxmaq  məşhur  fəqihlərin  nəzərində  düzgün 
hesab  edilmir.  Üz  qırxmaqda  icazəli  hədd  isə,  xalqın 
baxarkən  "fülankəsin  saqqalı  var"  deməsidir.  Üzü 
qırxarkən  isə,  maşınla  və  ya  ülgüclə  qırxmaq  arasında 
heç bir fərq yoxdur.