Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti r. E. Xoliqova

O‘zbekistonning mustaqilligi yo‘lidagi yana bir muhim qadam 
O‘zbekiston SSR Oliy Kengashning XII chaqiriq ikkinchi sessiyasida (1990-y. 
20-iyun) 
qabul 
qilingan 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
«
Mustaqillik 
Deklaratsiyasi
»
dir.
Ushbu Deklaratsiyani qabul qilishda respublika Oliy Soveti 
deputatlari jonbozlik ko‘rsatdilar. «Mustaqillik Deklarasiyasi»da har bir millat o‘z 
taqdirini o‘zi belgilashi, Deklaratsiya qoidasi bilan kafolotlanishi ta’kidlandi. Unda 
o‘zbek xalqining asrlar davomida qo‘lga kiritgan davlat qurilishi va madaniy 
taraqqiyot borasidagi boy tarixiy tajribasi va an’analari hisobga olindi. 
Deklarasiya 12 moddadan iborat bo‘lib, uning 1-moddasida 
«
O‘zbekiston 
SSR ning demokratik davlat mustaqilligi respublikaning o‘z hududida barcha 
tarkibiy qismlarini belgilashda tashqi munosabatlardagi tanho hokimligidir
»
, 
- deb yozib qo‘yilgan
. Sessiya qabul qilgan bu «Mustaqillik Deklaratsiyasi» 
xalqimiz tomonidan katta mamnuniyat bilan kutib olindi. Shu kundan boshlab 
respublikada O‘zbekistonning iqtisodiy va siyosiy hayotiga doir masalalar mustaqil 
tarzda hal qilina bordi. Bunga misol tariqasida 1991-yil 22-iyulida O‘zbekiston 
SSR Oliy Kengashi Prezidiumi qarorida Prezident huzuridagi Vazirlar 
Mahkamasiga Ittifoqqa bo‘ysunuvchi korxonalar, muassasalar va tashkilotlarning 
O‘zbekiston SSR huquqiy tobeligiga o‘tishi tartibini belgilash vazifasi topshirildi. 
O‘sha vaqtda Markaz rahbarlari Respublikalar Ittifoqini qanchalik saqlab qolishga 
urinmasinlar, buning iloji yo‘q edi. Chunki endi eskicha tartib bilan mamlakatni 

---

27 
idora etib bo‘lmas, o‘z navbatida ittifoqdosh respublikalarning mustaqillikka 
bo‘lgan intilishi tobora kuchayib borardi. Biroq Markazni kuchaytirish tarafdorlari 
boshqa usullardan: namoyishlar o‘tkazish, mitinglar tashkil qilish, hatto g‘ayri 
konstitutsion yo‘llar bilan davlat to‘ntarishi o‘tkazish bilan bo‘lsa-da, oldingi 
buyruqbozlik tizimini mustahkamlashga harakat qildilar. Buning aksi sifatida 
O‘zbekiston hukumati o‘zbek xalqi manfaatlarini hisobga olgan holda o‘zining faol 
siyosatini davom ettirardi. 
Xulosa qilib aytganda, O‘zbekistonda davlat mustaqilligining qo‘lga kiritilishi 
arafasida hukm surgan chuqur inqiroz holatini, o‘sha davrning siyosiy-ijtimoiy, 
iqtisodiy va ma’naviy-madaniy hayotini istiqlolning dastlabki oylari tarixini 
o‘rganishda hamda O‘zbekistonning yangi tarixini yaratishda 1989-1991 yillar 
davomida respublikada kechgan tarixiy jarayonlarining bevosita guvohi bo‘lgan, 
ularning markazida turgan inson - O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti 
I.Karimovning «O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida» kitobi muhim 
manba bo‘lib xizmat qiladi. 
1991-yil 11-yanvarida mamlakat Prezidenti qishloq aholisiga bevosita amaliy 
yordam berish uchun navbatdagi Farmonga imzo chekdi. Mazkur Farmon 1989-
yilda boshlangan haqiqiy yangilanishlarning mantiqiy davomi edi.