Ismanov I. N., Davlyatova g. M., Buzrukxonov s. M

t
v
 –
bir jihoz yoki mashinani ta’mirlash uchun vaqt me’yori, kishi soat; 
R
d
– remontsikli davomiyligi, soat; 
K
b
– yordamchi ishchining foydali ish bilan band bo’lish koeffitsienti. 
Ishchilarning haqiqiy soni bilan birgalikda ularning imtiyozli sabablarga 
ko’ra ya’ni ishchilarning ta’tili, xizmat safari, tug’ruq ta’tili, kasallik kunlarini 
e’tiborga olgan xolda ishchilarning ro’yxat bo’yicha soni ham rejalashtiriladi. 
Bunda ikki xil hisoblash usulidan foydalanish mumkin. 
1–usulda ishchilarning ro’yxatdagi soni ish vaqti balansi bo’yicha imtiyozli 
ishga chiqmaslik foizi asosida hisoblanadi. 
(f)
100
х100
I
I
I
sya
sx


bu yerda: 
(f)
I
– imtiyozli ishga chiqmaslik foizi. 
2–usulda ishchilarni ro’yxat bo’yicha sonini aniqlashda ro’yxatga keltirish 
koeffitsienti hisoblanadi va bu koeffitsient ishchilarning haqiqiy soniga 
ko’paytiriladi. 
s
F
F
K
n
r

r
хК
sya
sx
I
I

bu yerda: 
F
n
– o’rtacha ro’yxatdagi bir ishchi uchun hisoblangan ish vaqti balansi bo’yicha 
nominal ish vaqti fondi, soat. 
Yirik yoki katta korxonalardaishchilar soni yiriklashtirilgan usulda ham 
rejalashtiriladi yoki aniqlanadi. 
Yiriklashtirilgan 
usulda 
rejalashtirishda 
quyidagi 
yondashuvlardan 
foydalaniladi: 
Birinchi yondashuvda o’rtacha yillik ishchilar sonini rejalashtirish asosi 
bo’lib, bazis davrdagi o’rtacha yillik mehnat unumdorligi, turli tashkiliy–texnik 

---

224 
tadbirlar natijasida erishilishi mumkin bo’lgan ishchilar soni bo’yicha iqtisod 
hisoblanadi. Hisoblarni ishchilarning dastlabki sonini aniqlashdan boshlaymiz: 
)
(
'
)
(
b
ry
o
r
m
M
T
I

 
bu yerda: 
)
(
r
m
T
– rejalashtirilgantovar mahsulot hajmi qiymatda; 
)
(
'
b
ry
o
M
– bazis davridagi bir ishchining o’rtacha yillik mehnat unumdorligi. 
So’ngra turli tashkiliy tadbirlar natijasida erishilishi mumkin bo’lgan 
ishchilar soni bo’yicha iqtisod aniqlanadi. Masalan, mahsulot mehnat sig’imini 
kamayishi hisobiga ishchilar soni bo’yicha iqtisod quyidagicha aniqlanadi: