Исследование в XXI веке апреля, 2023 г 184 parhez taomlari yohud taom bilan davola
Yüklə 60,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Новости образования : исследование в XXI веке » апреля , 2023 г 185 PARHEZLAR TAVSIFI 1-raqamli parhez. Oshqozon va ichak kasalliklarida (kislotalilik yuqori bo‘lgan gastritda, oshqozon va o‘n ikki barmoqli ichak yarasida) tayinlanadi. Davolashda qo‘llaniladigan usul- ovqatni iste’mol qilishda tanadagi og‘riq joyni termik, mexanik kimyoviy ta’sir etuvchi kuchlardan saqlash. Parhezga beriladigan taomlar oshqozonda uzoq ushlanib qoladigan, oshqozon devoriga ta’sir etib suyuqlik ajralishini zo‘raytiradigan xususiyatga ega bo‘lmasligi kerak. Agar bunday xususiyatga ega bo‘lgan taom iste’molga berilsa, oshqozonda kislota miqdori yana ham oshib ketishi mumkin. Taomlar ezilgan holda oz-ozdan ko‘p vaqt o‘tkazilmay iste’molga berilishi kerak. Juda issiq yoki sovuq taomlarni iste’molga berish ruxsat etilmaydi. Go‘sht va baliqdan tayyorlanadigan qaynatma sho‘rvalar, qattiq tolalardan tashkil topgan go‘sht, tuzlangan, qovurilgan, dimlangan taomlar, yog‘lar (eritilgan yog‘, mol yog‘i, margarin), yirik tuyilgan javdar unidan qilingan non, ichakning shishib ketishiga sabab bo‘luvchi nordon mahsulotlar, sabzavotlar, konservalar, dorivor hamda ziravorlar, tabiiy qahva, kakao, achchiq choy, gazli va alkogolli ichimliklar parhezga kiritilmaydi. Parhezdagilarga yangi sut mahsulotlari (ammo nordon bo‘lmasligi kerak), tuxum, zaytun va makkajo‘xori yog‘i, qaynatib pishirilgan yog‘siz baliq, mol, buzoq, tovuq go‘shti (qaynatmasi, qiymalangan, maydalangan go‘sht)dan; sabzavot qaynatmalarida yormalar, sabzavotlar (sabzi, kartoshka, ko‘k no‘xat)dan tayyorlangan, qirg‘ichdan o‘tkazilgan sho‘rvalardan; qirg‘ichdan o‘tkazilgan bo‘tqalardan (grechixa va arpa bo‘tqasidan tashqari); kisel, dirillama singari shirin ovqatlar, qirg‘ichdan o‘tkazilgan kompotlardan; sutli suyuq choydan; bug‘doy unidan qilingan suvi qochgan yoki qotgan nondan foydalanishga ruxsat etiladi. 2-raqamli parhez. Oshqozon va ichak kasalliklarida (kislotalilik past bo‘lgan gastritda hamda surunkali ichak kulunj kasalligida), shuningdek jag‘ kasalliklarida va tish yetishmovchiligida tayinlanadi. Foydalaniladigan davolash usullari-ovqatlanish vaqtida nosog‘lom organlarni mexanik va termik ta’sirlardan avaylash hamda ayni paytda taomlar tarkibiga shira haydaydigan mahsulotlar kiritish orqali oshqozon sekretsiyasi shirasini kuchaytirish. 1- raqamli parhezda bo‘lgani kabi, ovqat qirg‘ichdan o‘tkazilgan va mayda to‘g‘ralgan holatda tayyorlanadi, yog‘i va birlashtiruvchi to‘qimasi ko‘p mahsulotlardan foydalanishga yo‘l qo‘yilmaydi. Suzib berilayotgan issiq ovqatlarning harorati 65 0C dan baland, yaxna taomlarniki esa 14-15 0C dan past bo‘lmasligi kerak. Ammo 1-raqamli parhezdan farqli ravishda 2-raqamli parhez oshqozonda xlorid kislota miqdorini oshiradigan taomlarni o‘z ichiga oladi. Taomlar qaynatilib, toblab, qovurib pishiriladi, bunda go‘sht mahsulotlari bulanmaydi. Taomnomaga suvi qochgan non, hech narsa qo‘shilmagan bulochkalar va pecheniy, ayrim gazaklar-selyodka yog‘i, ivitilgan seld, o‘tkir bo‘lmagan pishloq, pishloq yog‘i, jigar pashteti va boshqalar kiritishga ruxsat etiladi. Birinchi ovqat sifatida qaynatma sho‘rvalar, borshlar, yorma va sabzavot sho‘rvalardan (qirg‘ichdan o‘tkazilgan holda) foydalaniladi. Sabzi, kartoshka, ismaloq, |