Исследование в XXI веке март, 2023 г 625 yoshlarni oilada ma’naviy-axloqiy tarbiyalashda milliy
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 2 « Новости образования : исследование в XXI веке » март , 2023 г 627 Oilada bolalarni manaviy-axloqiy tarbiyalashda milliy qadriyatlardan foydalanish usullari bir qancha o‘ziga xos shart-sharoitlari taqazo etadi. Bu shart-sharoitlar quyidagi yo‘nalishlardagi masalalarda ko’rish mumkin: - Ota-onalarni bolalar tarbiyasiga ijtimoiy va pedagogik jixatdan tayyorlash. Chunki ota-onalar oila tarbiyasida o’z vazifalarini yuzasidan o’rnak bo’la olishlar kerak bo’ladi. - Bolalarni o’z tengqurlari bilan bo’ladigan munosabatlarga tayyorlab borish. Bu bolalar bog’chasi mahalla va maktabda olib boriladigan tarbiya jarayoni bo’lib hisoblanadi. - Bolalar oldida o’z hurmatini yo’qotmasdan, obru-e’tiborga loyiq bo’lishlik. - O‘zaro munosabatlarda aldov, qo’pollik ikkiyuzlamachilikka yo’l qo’ymaslik. - Tarbiya jarayonida bolalar xulq-atvori, ruhiyati, jinsi va yoshini e’tiborga olgan holda ularga yondashishi. - Atrofda oila tarbiyasida uchraydigan xato-kamchiliklar hamda tarbiyasi og’ir bolalar muamosini unutmaslik va o’ z oilasida bunga yul kuymaslik. - Rivojlanishida ayrim fiziologik nuqsonlar bo’lgan, imkoniyati cheklangan bolalar tarbiyasiga ehtiyotkorona yondashish. - Oilada bolalarni mehnat tarbiyasi orqali tarbiyalash. - Bolalarning o’qish, ishlash va dam olishlarini to‘g‘ri tashkil etish. - Bolalarni atrofda uchraydigan salbiy holatlarda nafrat hamda ularga qarshi kurashish ruxida tarbiyalab borish. Ushbu ijtimoiy asoslardan kelib chiqqan holda oilada bolalar manaviy-axloqiy tarbiyasini milliy qadriyatlar asosida shakillantirishning quyidagi ijtimoiy-pedagogik usullarini ko’rib chiqish mumkin bo’ladi: 1. Ota-onalarning kundalik muomala usullari: - o‘zaro ta’sir usullari; - o‘zaro hamkorlik usullari; - birgalikda ishlash usullari; - bolalar shaxsini hurmat qilish va qullab-quvvatlash usullari ularni tushunish, ishonish hamda anglash usullari; - bolalarni ishontirish usullari, bu suhbat, ishonch bildirish, bahs- munozara, namuna, yo’naltirish, maqtov, xatolardan ogohlantirish, o‘zaro hamkorlik usullari. 2. Psixologik ta’sir usullari: - individual yondashish usullari. Bolalar bilan o‘zaro ishonch va maslahat ohangida suhbatlar o’tkazish; - bolalar bilan turli xil xalq o’yinlari o’tkazish; - bolalar bilan turli xil psixologik mashqlar o’tkazish; - bolalar bilan muloqotda yuzaga keladigan psixologik muammolarni hamkorlikda tahlil qilish usullari; - milliy-badiiy asarlardagi xalq qahramonlari obrazlarini jonli yetkazish va ularning ijobiy fazilatlarini yoritib berish usullari; - bolalarda o‘z milliy mentalitetimizdan kelib chiqadigan ruhiy- irodaviy tarbiyani shakllantirish usullari; - bolalar bilan “O‘zbek xalq ertaklari dunyosiga sayohat”, “Fantaziya xonasiga kirish”, “Sirlar olamiga sho‘ng‘ish”, “Vaqt mashidasida o‘tmishga sayohat” kabi mashg‘ulotlar hamda o‘yinlar o‘tkazish usullari; 3. Nutq orqali (verbal) ta’sir usullari: - izoh va tushuntirish; - hikoya va ertak; - ma’ruza va bahs; - savol- javob usullari. 4. Milliy qadriyatlarni namoyish etish usullari: - fotolavhalar namoyishi; - illustrasiyalar namoyishi; - milliy qadriyatlarning o‘zgarish, rivojlanishi kuzatish usullari. 5. Amaliy usullar: - bolalar bilan hamkorlikda mehnat, osori –atiqalar, obidalar, eski qo‘lyozma yoki kitoblarni asrabavaylash; - bolalarni turli saylgoh va ziyoratgohlarga olib |