Международный
научный
журнал
№
8
(100),
часть
2
«
Новости
образования
:
исследование
в
XXI
веке
»
март
, 2023
г
625
YOSHLARNI OILADA MA’NAVIY-AXLOQIY TARBIYALASHDA MILLIY
QADRIYATLARDAN FOYDALANISH
Buxoro davlat universiteti
pedagogika kafedrasi o`qituvchisi
Xojiyeva Matluba Shukurovna
Oilada bolalarni ma’naviy-axloqiy tarbiyalashda milliy
qadriyatlardan foydalanish
bizning milliy pedagogikamizda azaldan mavjud bo‘lgan va turli davrlarda u o‘ziga xos
ko‘rinish hamda mazmunmohiyatiga ega bo‘lgan. Bu tarbiya sohasi o‘zining turli-tumanligi
jihatdan qadriyatlar yo‘nalishlari bilan bog‘liq bo‘lib, uning bolalar dunyoqarashi hamda
ruhiyatiga ta’sir etib, ma’lum bir ko‘nikmalar hosil qilishi juda bir murakkab jarayondir.
Ushbu murakkab jarayon qadriyatlarning yuzaga kelish asoslari bilan bog‘liqdir. Kalit
so‘zlar: tarbiya, jarayon, vazifa, munosabat, hurmat-e’tibor,
qadriyat, mahalla, muomala,
usul.
The use of national values in the spiritual and moral education of children in the
family has existed in our national pedagogy since time immemorial, and in different
periods it had its own appearance and content. This area of education
in its diversity is
associated with value orientations, it is a complex process that affects the worldview and
psyche of children, forms certain skills. This complex process is connected with the basics
of the emergence of values. Keywords: upbringing, process, task, attitude, respect, value,
neighborhood, treatment, method.
KIRISH
Qadriyatshunoslik asosan qadriyatlar, ularning namoyon boʼlish shakllari,
qadrlash
xissi, qadrlash tuygʼusi, reallikka qadriyatli munosabat va aksiologik yondashuv, ijtimoiy
taraqqiyot jarayonida qadriyatlar sohasidagi oʼzgarishlar,
qadrlash va qadrsizlanish
muammolari, tarixni aksiologik tushunish, qadriyat tizimlarining amal qilish xususiyatlari
toʼgʼrisidagi masalalarni oʼrganadi.Bular: tabiiy qadriyatlar (yashash
uchun zarur bulgan
tabiiy shart-sharoitlar); iqtisodiy qadriyatlar (ishlab chiqarish kuchlari va vositalari);
ijtimoiy-siyosiy qadriyatlar (erkinlik, tenglik, adolat, tinchlik, hamkorlik); ilmiy qadriyatlar
(bilimlar,
tajribalar, yutuqlar); falsafiy qadriyatlar (g‘oyalar, mafkuralar, konsepsiyalar);
badiiy qadriyatlar (san’at, adabiyot, madaniyat); diniy qadriyatlar (iymon, e’tiqod, vijdon,
savob) kabi qadriyatlarni qayd etish mumkin bo‘ladi. Shu bilan birga fanda qadriyatlarning
milliy va umuminsoniy turlarga ajratilishi an’ana tusiga kirgan.
ASOSIY QISM
Insonning o‘z-o‘zini
hurmat qilishi, o‘z or-nomusi hamda obro‘sini saqlab qolishiga
imkon beradi. Bu esa unga milliy o‘zligini anglash orqali vujudga keladigan jarayondir.
Insonning shaxsiy qadr-qimmati milliy qadiryatlardan kelib chiqadigan ijtimoiy
xususiyatlaridan bo‘lib, uni yuksaklikka olib boruvchi oliyjanob bir kuchdir.
Shu jihatdan
qadriyatlar insonning ijtimoiy erkinligini va ma’naviy pokligini ta’minlovchi bir buyuk