Исследование в XXI веке ноябрь, 2022 г 47 alimentar kasalliklar
Yüklə 0,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Новости образования : исследование в XXI веке » ноябрь , 2022 г 48 4. Enzimopatiyalar. Ovqat xazm qilish sistemasi kasalliklari, ovqatni xazm qilish, singdirish, so’rilish va barcha ovqatli moddalarni to‘liq o‘zlashtirishga ta’sir qiladi. Masalan: karbonsuvlarni to‘liq o‘zlashtirish uchun ular avvalo ichaklarda monosaharidlargacha parchalanadi. Oshqozon osti bezining ishlab chiqaradigan diastaza fermentining hosil bo‘lishi va chiqarilishining buzilishida va polisaharidlarni monosaxaridlargacha parchalay olmaydi natijada karbonsuvlarning so‘rilishi sodir bo‘lmaydi. Bu ham oshqozon osti bezining atsinoz to‘qimalarining jarohatlanishi (pankreatit) va uning shirasini chiqaruvchi kanalning jarohatlanishidan tosh o‘sma yuzaga keladi.Ingichka ichak epitelii qavatining jarohatlanishi yuqumli va zaharli agentlar va vitamin «A» tanqisligi natijasida vujudga keladi, natijada oqsil va yog‘larning so‘rilishini sekinlashtiradi.Oshqozon va ichakning sekret va motor vazifasini buzilishi oqsillarning aminokislotalargacha parchalanishining, oqsillarni gidrolizlanish tezligini va ovqat massalarini ichakdagi harakatini izdan chiqaradi.Kasbga oid kasalliklarda zaharli moddalar ta’sirida ayrim fermentlarning jadalligi sekinlashadi.Ikkilamchi alimentar kasalliklarning oldini olishda, organizmning fermentiv statusini qolibga soluvchi enzimlarga e’tibor berish zarur. Enzimlar-organizmda biologik katalizator vazifasini o‘taydigan spetsifik oqsillar (turli kimyoviy reaksiyalarni tezlashtiruvchi moddalar). Enzimopatiyalar yoki fermentopatiya bo‘lishi mumkin: 1. Irsiyatga oid: a) ma’lum bir ferment sintezining ishdan chiqishi; b) ferment ishlab chiqarish jarayonining ayrim bo‘limlarida tuzilishi bo‘yicha kamchilik bo‘lganda. 2. Zaharlanishga oid fermentlar sinteziga spetsifik ta’sir birikmalarining xolinesteraza fermentining jilovlanishi; 3 Alimentar: a)vitaminlar tanqisligidan; b) mikroelementlar tanqisligidan; v) ovqatli moddalar balansi buzilishidan. Ovqatdan zaharlanish va uning profilaktikasi Ovqatdan zaharlanish turlari: mikrobli (toksikoinfeksiyalar, toksikozlar), mikrobga aloqador bo‘lmagan (zaharli mahsulotlardan zaharlanish, vaqtincha zaharli bo‘lgan mahsulotlardan zaharlanish), sababi aniqlanmagan zaharlanish (alimentar mioglobinuriya). Toksiinfeksiyalar - deb, tirik mikroblar ko‘p miqdorda tushgan ovqatni iste’mol qilish natijasida to‘satdan paydo bo‘lib o‘tkir yoki o‘rtacha kechadigan kasalliklarga aytiladi. Zaharlanish sabablari: shartli patogen ichak tayoqchasi va protey bakteriyasi, enterokokklar,sporali anaeroblar va boshqalar.Klinikasi. Enteropatogen ichak tayoqchalari va protey qo‘zg‘atadigan kasalliklarning yashirin davri odatda 4-24 soat davom etadi va organizmga tushgan ichak tayoqchalari va proteyning miqdoriga bog‘liq (1 gr mahsulotda 100 milliardgacha ko‘payishi mumkin). Bunda yashirin davr 2-4 soatgacha qisqaradi. Kasallik birdan boshlanadi: ko‘ngil ayniydi, bosh aylanadi, xarorat 37-39 Sgacha ko‘tariladi, qorin tutib-tutib g‘ijimlab og‘riydi, kuchli ich ketadi, ba’zan teriga nim pushtirang toshmalar toshadi. Ko‘pincha oyoq mushaklari tortishib og‘riydi. Sog‘ayish |