Исследование в XXI веке ноябрь, 2022 г 667 moliyaviy barqarorlik tahlili

часть
1
 
«
Новости
образования
: 
исследование
в 
XXI 
веке
»
ноябрь
, 2022 
г
669 
mumkin1 . 1-chizma. Rivojlangan davlatlarda moliyaviy sharoitlar indeksi (o‘rtacha 
ko‘rsatkichdan standart og‘ish2 ) 2-chizma. Bozor iqtisodiyoti shakllanayotgan davlatlarda 
moliyaviy sharoitlar indeksi (o‘rtacha ko‘rsatkichdan standart og‘ish) Manba: Xalqaro 
valyuta jamg‘armasi (XVJ). Bozor iqtisodiyoti shakllanayotgan va rivojlanayotgan davlatlar 
qat’iylashgan moliyaviy sharoitlar va kapital oqimini chetga chiqib ketishining yuqori 
xavfiga duch kelishmoqda. Tashqi qarz olish xarajatlarining keskin ko‘tarilishi va milliy 
valyuta kurslarining oshishi Rossiya bilan yaqin aloqada bo‘lgan Sharqiy Yevropa 
mamlakatlarining moliyaviy sharoitlariga jiddiy ta’sir ko‘rsatdi. Inflyatsiyani jilovlash 
uchun foiz stavkalarining oshirilishi, aksiyalar qiymatining pasayishi va tashqi qarz olish 
xarajatlarining yuqoriligi boshqa ko‘plab bozor iqtisodiyoti Indeks ko‘rsatkichi o‘rtacha 
qiymatidan standart og‘ishning necha barobariga farq qilishini ifodalaydi. Moliyaviy 
barqarorlik sharhi 2022-yil I yarim yillik shakllanayotgan davlatlarda moliyaviy sharoitlar 
qat’iylashishiga sabab bo‘ldi . Kovid-19 pandemiyasi tufayli yuzaga kelgan global iqtisodiy 
pasayishdan so‘ng karantin choralarining bekor qilinishi va vaksinatsiyalash jarayonining 
tezlashishi natijasida yalpi talab tiklandi va past daromadli rivojlanayotgan davlatlarning 
iqtisodiyotini 2021-yilda 4,1 foizga o‘sishiga olib keldi. Dunyodagi geosiyosiy vaziyat va 
global inflyatsiya tufayli vujudga kelgan noaniqliklarga qaramay, XVJ 2022 va 2023-yillarda 
past daromadli rivojlanayotgan mamlakatlarda iqtisodiy o‘sish mos ravishda 4,8 va 4,9 
foiz bo‘lishini prognoz qilmoqda . O‘zbekistonning iqtisodiy o‘sish sur’ati 2012–2019-yillar 
davomida (2017 va 2018-yillarni hisobga olmaganda) asosiy savdo hamkorlarning o‘rtacha 
tortilgan o‘sish sur’atidan yuqori bo‘lgan. 2017 va 2018-yillarda real o‘sish sur’atlari mos 
ravishda 4,4 va 5,4 foizlarni tashkil etgan. O‘zbekiston iqtisodiyoti 2020-yilda pandemiya 
davrida pul-kredit siyosatining yumshatilishi hamda hukumat tomonidan qo‘llab-
quvvatlovchi siyosatning yuritilishi natijasida 1,9 foizga, 2021-yilda esa 7,4 foizga o‘sgan. 
Tashqi iqtisodiy sharoitlar o‘zgarishining ta’siri kutilganidan kuchsizroq bo‘lishi, iqtisodiyot 
tarmoqlarida faollikning oshishi, tashqi Moliyaviy barqarorlik sharhi 12 2022-yil I yarim 
yillik savdo aylanmasi hajmining yuqori sur’atlarda o‘sishini inobatga olgan holda 
Markaziy bank 2022-yil uchun YaIMning real o‘sish sur’atini 5,0–5,5 foiz atrofida prognoz 
qilmoqda. Markaziy banklar jahon iqtisodiyoti istiqbollari bo‘yicha noaniqliklar ortgan bir 
davrda yuqori darajadagi inflyatsiyani jilovlash hamda pandemiyadan keyingi iqtisodiy 
tiklanishni ta’minlash o‘rtasidagi qiyin tanlovga duch kelishmoqda.