Исследование в XXI веке январрь, 02 г 481 nikoh va oila sotsiologiyasi

часть
1
 
«
Новости
образования
: 
исследование
в 
XXI 
веке
»
январрь
, 202
3
г 
484 
Oila ijtimoiy institut sifatida muayyan darajalarga ega bo'ladi. Dastlab, er- xotinning 
nikohdan o'tishi oqibatida oila vujudga keladi. Birinchi farzandning dunyoga kelishi esa 
bolali oilani yuzaga keltiradi. Bu holat oilani yanada mustaxkamlaydi. Xattoki, bir-birlarini 
sevib kurilgan oila ham, agarda farzandli bo'lmasa, mustaxkam bo`la olmaydi, bundan 
ko'rinib turibdiki, oilaning avlod qoldirishlik funksiyasi jamiyat xayotida ham, oila 
mustaxkamligini saqlashda ham muhim rol o'ynaydi. Oilaning yana bir darajasi - ko'p bolali 
oilalar soni xozirga kelib, maʼlum ijtimoiy-iqtisodiy omillar ta'siri bilan borgan sari kamayib 
ketmoqda. 
Oila tipining muhim belgilari quyidagilar hisoblanadi: oila a'zolarining yoshi, 
oiladagi bola soni, murakkab oilalar, bunday oilalar bizning sharoitimizda ko'plab uchraydi. 
Bunady oila tarkibi bir necha - ikki yoki undan ortiq nikohli juftdan iborat bo'ladi. 
Respublikada oilaning o'rtacha soni 5,5 kishidan iborat, bir qancha viloyatlarda esa 6 
kishidan iborat, bu ko'rsatkich MDX ning Yevropa qismidagi mamlakatlarida 3,2 kishini 
tashkil kishini tashkil etadi.
Davlatning vujudga kelishi bilan oilaviy xayotni boshqarish huquqiy harakterga ega 
bo'lgan. Nikohni yuridik jihatdan rasmiylashtirish nafaqat er-xotin oldiga, balki davlat oldiga 
ham muayyan javobgarlik (burch, vazifa, ma'suliyat) kuyadi. Shundan boshlab oilaviy 
munosabatlar muammolarini na'zorat qilish, huquqiy jihatdan boshqarish davlat zimmasiga 
yuklatildi. 
Nikoh munsabatlarini, yolg'iz yashovchilari, oilaviy buzilish sabablarini o'rganish 
jamiyat ijtimoiy tarkibini ijobiy rivojlanishida katta ahamiyat kasb etadi. Oddiy bir misol: 
diniy munosabatlar asosida, avval nikoh muqaddas hisoblanar edi. Sobik totalitar tizim 
asorati sifatida biz bu masalaning ancha keyingi o'rinlardan biriga surilib qolganligini guvoxi 
bo'lib turibmiz.