ġəkil 2. Duzlu mühitdə cücərdilmiş T. durum Desf. və T. aestivum L. genotiplərinin
yarpaqlarında fotosistem II-nin fotokimyəvi fəallığının dəyişməsi:
A ‒ Bərəkətli-95, B ‒ Əzəmətli-95, C ‒ Qaraqılçıq-2, D ‒ Qiymətli-2/17.
Cücərtilərin aktiv inkişaf etdiyi NaCl duzu qatılıqlarında (0-100 mM) görmək olar ki, xlorofil
flüoressensiyasının nisbi çıxımı Qiymətli-2/17 > Qaraqılçıq-2 = Bərəkətli-95 = Əzəmətli-95
istiqamətində dəyişir. NaCl duzunun 200 mM qatılığında bu azalma müxtəlif genotiplər üçün nisbi
flüoressensiyanın maksimal qiymətinin 6-8%-ni təşkil edir. Göründüyü kimi bərk və yumşaq buğda
növlərinə aid olmalarından asılı olmayaraq Bərəkətli-95, Əzəmətli-95 və Qaraqılçıq-2 genotiplərində
FS II-nin fəallığı yaxın olaraq qalır. Yalnız T. aestivum L. növünə aid Qiymətli-2/17 genotipində FS II
fəallığının nisbətən yüksək olduğunu qeyd etmək lazımdır.
Yüksək duz qatılığı bitkilərə müxtəlif ‒ su stresi yaratmaqla, toksik ionlar, mineral
qidalanmanın pozulması, oksidləşdirici stres, metabolik yollar, membranların zədələnməsi,
hüceyrələrin bölünməsinin ləngiməsi və s. yollarla təsir edə bilər [13, 16]. Bu effektlər birlikdə
1
Xlorofilin dəyişən flüoressensiyasının yaranması reaksiya mərkəzi daxilində mürəkkəb fotofiziki proseslərlə əlaqədardır
və onun şərhi bu tədqiqatın çərçivəsindən kənara çıxır [4].
