Issn 2223-1617 azərbaycan mġLLĠ elmlər akademġyasi

 
NƏTĠCƏLƏR VƏ ONLARIN MÜZAKĠRƏLƏR 
  Vahidə gətirilmiş xlorofilin (Xl) nativ formasının udulma spektrlarının analizi göstərdi ki, turş 
mühitdə  (pH  4,5)  xlorofil  a-nın  (Xl  a)  tərkibi  680nm  -0,91,  lakin  Xl  b  –nin  tərkibi  645nm-  0,  68 
bərabərdir. Cd
2+
 ionlarının 24 saat müddətində piqmentin tərkibinə təsiri turş mühitdə (pH 4,5) Xl a – 
0,08, Xl b – 0,03; neytral mühitdə (pH 6,8) Xl a və b – 0,08; qələvi mühitdə (9,0) isə Xl a – 0,02, Xl b 
–  0,01  aşağı  salır.  Cd
2+
  ionlarının  yaratdığı  oksidləşdirici  stresdən  müdafiə  olunması  məqsədi  ilə 
aşağıdakı  AO  xüsusiyyətli  adaçayı  yarpaqları-  Folia  Salvia  officinalis,  şirin  biyan  kökü-  Radix 
glycyrrhizae  və  relikt  bitki  olan  Danae  racemosa  alınmış  ekstraktlardan  istifadə  olunub.  Şəkil  1-də 
göründüyü  kimi  turş  mühitə  Danae  racemosa  ekstraktının  əlavə  olunması  Xl  a  –  0,42,  Xl  b  –  0,37 
stresdən qoruyur. Adaçayı və şirin biyan kökünün ekstraktları isə xlorofil pulunu turş mühitdə güclü 
müdafiə etmək qabiliyyətinə malikdirlər.  
Neytral mühitdə (pH 6,8) alınan nəticələr göstərmişdir ki, turş mühitdən fərqli olaraq xlorofilin 
formalarını Danae racemosa və adaçayı yaxşı müdafiə edir. Bu mühitdə şirin biyan kökünün ekstraktı 
cüzi müdafiəyə malikdir.  
Qələvi mühitdə (pH 9,0) bütün ekstraktlar kontrol ilə müqayisədə həm 645, həm də 680 nm olan 
Xl b və a formalarını müdafiə etmişdir. 
7-günlük  buğda  cücərtilərinə  (Triticum  aestivum  L.)  24  saat  müddətində  müxtəlif  pH 
mühitlərində Xl a və b formalarına (10
-3
M) Cd
2+
 ağır metal ionlarının təsiri və Azərbaycan florasından 
olan  Danae racemosa, Radix glycyrrhizae, Folia Salvia officinalis bitkilərindən alınan ekstraktlar ilə 

---