Iste’molchilar elektr qurilmalarini texnik ekspluatatsiya qilish qoidalari va iste’molchilar elektr qurilmalarini ekspluatatsiya qilishda xavfsizlik texnikasi qoidalarini tasdiqlash to‘G‘risida

11-bob. Akkumulyator batareyalari va zaryadlovchi qurilmalar
160. Akkumulyator batareyalari joylashgan xona har doim qulflangan bo‘lishi shart. Ushbu xonalarni
ko‘zdan kechiruvchi va ularda ishlovchi shaxslarga kalitlar umumiy tartibga muvofiq beriladi.
161. Akkumulyator xonasida chekish, u yerga olov bilan kirish, uchqun berishi mumkin bo‘lgan elektr isitish
asboblari, apparat va uskunalardan foydalanish man etiladi, istisno holatlari mazkur Qoidalarga 10-ilovaning
170-
bandida
keltirilgan.
162. So‘rib oluvchi vetilatsiyaga ega bo‘lgan akkumulyator xonasida u zaryadlovchi qurilma ulanishidan
oldin ishga tushirilishi va zaryadlovchi qurilma o‘chirilganidan so‘ng kamida 1,5 soat o‘tgandan, hosil bo‘lgan gaz
to‘la chiqarib yuborilganidan so‘ng to‘xtatilishi kerak.
163. Har bir akkumulyator xonasida quyidagilar bo‘lishi shart:
elektrolit tayyorlash va uni idishlarga quyishga mo‘ljallangan 1,5 — 2 litr hajmli tumshuqli, bandli shisha yoki
chinni idish (ko‘za);
kislotali batareya uchun ichimlik sodasining neytrallashtiruvchi (5 foizli) eritmasi va ishqorli batareya uchun
bor kislotasi yoki sirka essensiyasining bir qismiga sakkiz qism suvli eritmasi.

---

---

164. Ichida elektrolit, distillangan suv va neytrallashtiruvchi eritma bo‘lgan barcha idishlarda ushbu suyuqlik

nomlarini ko‘rsatuvchi yozuv bo‘lishi shart.
165. Kislota og‘zi zich yopiladigan tiqin bilan berkitilgan shisha idishlarda saqlanishi va suyuqlik nomi
yozilgan yorliq bilan jihozlanishi shart. Batareyalarni ekspluatatsiya qilishga mo‘ljallangan, ichida kislotasi bo‘lgan
idishlar va bo‘sh idishlar akkumulyator batareyasiga tegishli bo‘lgan alohida xonada saqlanishi zarur. Idishlar
polda maxsus savatlarga yoki yog‘och qutilarga solib saqlanishi kerak.
166. Kislota, ishqor va qo‘rg‘oshin bilan bog‘liq barcha ishlarni maxsus o‘qitilgan shaxslar bajarishi zarur.
167. Ichida kislota va ishqor bo‘lgan shisha idishlarni ikki ishchi tashishi shart. Shisha idishlar savati bilan
birgalikda dastakli maxsus yog‘och qutilarda yoki o‘rtasida chuqurchasi bo‘lgan, atrofi yog‘och katak bilan
o‘ralgan va ichida shisha idish kamida 2/3 qismi balandligi baravarida turadigan maxsus zambilda tashilishi
kerak.
168. Elektrolit tayyorlashda kislota ichida distillangan suvi bo‘lgan issiqqa chidamli yoki chinni idishga asta-
sekin (eritmani tez qizishining oldini olish maqsadida) ingichka qilib jildiratib quyilishi kerak. Bunda elektrolitni
har doim tayoqcha yoki shisha naycha, yoki kislotabardosh plastmassadan yasalgan qorg‘ich bilan aralashtirib
turish kerak.
Kislotaga suv quyib, elektrolit tayyorlash man etiladi. Tayyor elektrolitga suv quyishga ruxsat etiladi.
169. Kislota va ishqor bilan ishlaganda (kislota uchun dag‘al jun matodan yoki ishqor uchun paxtadan
tayyorlangan) kostyum, rezinali fartuk, rezinali etik (shim ostiga) yoki kalish, himoya ko‘zoynagi va rezinali
qo‘lqoplarni kiyib ishlash kerak.
O‘yuvchi ishqorlarni maxsus ajratilgan joyda qop-qanorlarga o‘rab maydalash lozim.
170. Akkumulyator xonalarida quyidagi sharoitlarda plastinalarni kavsharlash ishlarini bajarishga ruxsat
etiladi:
zaryadlash tamom bo‘lganidan kamida 2 soatdan keyin kavsharlashga ruxsat etiladi. Doimiy zaryadlanish
tartibida ishlovchi batareyalarda kavsharlash ishlarini boshlashdan 2 soat ilgari ular zaryadsizlantirish holatiga
o‘tkazilishi va xona ish boshlashdan oldin shamollatilishi shart;
kavsharlash vaqtida xona uzluksiz shamollatib turilishi kerak;
kavsharlash ishlari o‘tkazilayotgan joy o‘tga chidamli shchitlar bilan boshqa batareyalardan to‘sib qo‘yilishi
kerak;
qo‘rg‘oshin yoki uning birikmalari ta’siridan zaharlanishning oldini olish uchun maxsus ehtiyot choralari
ko‘rilishi va ish tartibi akkumulyator batareyalarini ekspluatatsiya qilish va ta’mirlash yo‘riqnomalariga muvofiq
belgilanishi zarur.
171. Akkumulyator batareyalariga xizmat ko‘rsatish maxsus tayyorlangan, elektr xavfsizligi bo‘yicha kamida
III guruhga ega bo‘lgan xodimlar tomonidan amalga oshiriladi.
172. Maxsus maqsadlarga mo‘ljallangan akkumulyator batareyalari ularga qo‘yiladigan talablarga muvofiq
ekspulatatsiya qilinishi zarur.