Иқтисодиётни давлат томонидан тартибга солиш усуллари фани бўйича

 
4.2. O`zbekistonda davlat mulkini xususiylashtirishning 
maqsadi va bosqichlari 
O`zbekistonda mustaqillikning dastlabki yillaridan boshlab amalga oshirilayotgan iqtisodiy 
islohotlarning asosiy negizini mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va uni xususiylashtirish tashkil 
etadi. Amalda bu O`zbekistonni bozor iqtisodiyotiga o`tishida mulkchilik masalalarini hal etish 
hamda xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishning asosiy yo`li hisoblanadi. 
Ana shu yo`nalishlarda keng ko`lamda chora-tadbirlarni amalga oshirishning asosiy 
tamoyillari va strategik vazifalari mamlakatimiz Birinchi Prezidenti I.A.Karimov tomonidan 
asoslab berilgan
2
. Unga ko`ra xususiylashtirish jarayonida ikkita muhim strategik vazifa hal 
etilishi ko`zda tutilgan:
Birinchi strategik vazifaning asosiy mazmuni
– bu davlat tasarrufidan chiqarilayotgan va 
xususiylashtirilayotgan mulkning haqiqiy mulkdorlar qo`liga berilishi iqtisodiy munosabatlarni 
tubdan o`zgartirish uchun real shart-sharoit yaratishga imkon tu`gdiradi. 
Xususiylashtirishning 
ikkinchi strategik vazifa
si esa iqtisodiyotda ko`p ukladlilikni hamda 
ra`gbatlantiruvchi kuchga ega bo`lgan raqobat muhitini yaratish, shu orqali davlatni mulkka 
2
И.А.Каримов. Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида. – Т.: Ўзбекистон, 1995. 246– б. 

---

bo`lgan monopol huquqini tugatish, xususiy mulkchilikning turli shaklidagi korxonalarni barpo 
etishdir.
Ana shu modelga asoslangan holda amalga oshirilgan xususiylashtirish jarayonlari shartli 
ravishda o`zaro bo`gliq uch bosqichga bo`linadi.
Dastlabki, 
birinchi boskich “
kichik xususiylashtirish” davri deb nomlandi va 1992-1993 
yillarda amalga oshirildi. Unda aholi yashaydigan davlatga tegishli uy-joylar, savdo, maishiy 
xizmatlar ko`rsatish, dorixona va shu kabi 53,9 mingta mayda davlat korxonalari 
xususiylashtirildi. Ularning negizida 28,8 mingdan ortiq nodavlat korxonalari tashkil etildi. (.2.1-
jadval). 
Ushbu bosqichning o`ziga xos tomonlari shundan iborat bo`ldiki, unda davlat mulkiga 
asoslangan korxonalarni xususiylashtirish shakllarini tanlash va xususiylashtiriladigan mulkni 
baholash bo`yicha tegishli tajribalar to`plandi. 
Xususiylashtirishning keyingi -