Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

|x| => abs (x)

√x => sqrt (x)

x² => sqr (x)


sin x => sin (x)


cos x => cos (x)


ln x => ln (x)


e^x => exp (x)

arctg x => arctan (x)
Yuqorida keltirilgan elementar funksiyalardan foydalangan xolda xar qanday matematik ifodalar Paskal tiliga o‘girilishi mumkin, masalan:

|a+b| => abs (a+b)

sin ln x => sin (ln(x))


cos² x => sqr (cos(x))

Butun sonni yaxlitlash va butun qismini aniqlash uchun quyida gi funksiyalar ishlatiladi:

Round (x), Trunc (x).

Paskal tili yordamida xarf va sonlar o‘zi bilangina emas balki ularni tartib raqami(nomeri), ya’ni o‘zgaruvchilarning simvol ko‘rinishi bilan ham ishlashimiz mumkin. Simvollar uchun quyidagi funksiyalar ishlatiladi:

- Chr (n) n tartib nomeriga mos keluvchi belgini aniqlaydi;
- Ord (x) x belgining tartib nomerini aniqlaydi;
- Pred (x) x dan oldingi belgining tartib nomerini aniklaydi;
- Succ (x) x dan keyingi belgining tartib nomerini aniklaydi;

Keyingi keltirilgan funktsiyalar Paskal tilining maxsus funktsiyalari deb ataladi.

2. Foydalanuvchi tomonidan taklif etilgan algoritm asosida qo‘yilgan masalani kompyuterda yechish uchun Paskal tilining boshkaruvchi operatorlarini ishlatish zarur bo‘ladi. bu operatorlar oddiy va murakkab ko‘rinishga ega bo‘ladi.
Berilgan ifodaning qiymatini hisoblab kompyuter xotirasiga joylashtirish uchun o‘zlashtirish operatorlaridan foydalanilanish mumkin.
O‘zlashtirish operatori bo‘lib [:=] belgisi kabo‘l qilinadi. Unda hisoblangan barcha ma’lumotlar belgining chap tomondagi o‘zgaruvchiga o‘zlashtirilib, u orqali navbatdagi amallar ketma-ketligi bajariladi yoki mashinaga chiqariladi.
Masalan -a=2 ni b=3 ga kupaytirib, c ni xosil qilish uchun o‘zlashtiruvchi operatordan foydalanilanishimiz mumkin: