y
86
86
y
79
19
x
37
28
14
65
y
57
85
y
60
n=4 uchun (yahshi bahoga davogar uchun)
15
41 12
38
68
80
32
A) x 24 25
16
16 35
47 14
36 19
26 28
y 78
98
58
y 60
90
70
25
21 28
37
55
66
B) x 45 37
32 16
41 26
47 17
36 19
26 44
y 65
85
97
75
y
90
70
24
47 12
11
63
70
29
C) x 46 19
16
38 35
42 49
31 19
22 28
y 73
93
53
y 85
66
78
29
41 12
15
54
75
34
D) x 45
16
25 34
47 18
35 26
19
46
28
y 78
87
91
y 78
90
95
26 19
28 38
57
55
32
E) x 44
46
25 47
22 15
35 26
14
25
33
y 77
67
97
y 86
70
93
n=5 uchun (a’lo bahoga davogar uchun)
15
|
35
|
49
|
47
|
31
|
64
|
72
|
32
|
44
|
39
|
14
|
21
|
75
|
70
|
A) x 41
|
24
|
29
|
28
|
45
|
y 86
|
y 80
|
28
26
|
37
16
|
19
14
|
29
36
|
18
35
|
97
54
|
94
68
|
18
|
35
|
41
|
19
|
31
|
58
|
78
|
45
|
47
|
35
|
26
|
21
|
69
|
86
|
B) x 35
|
18
|
31
|
33
|
45
|
y 75
|
y 95
|
23
|
26
|
16
|
29
|
18
|
86
|
85
|
19
45 24
41 35
91
95
25
|
35
|
49
|
42
|
32
|
58
|
63
|
35
|
44
|
26
|
45
|
31
|
68
|
74
|
42
|
24
|
15
|
49
|
26 y 78 y
|
85
|
x
28 37
26 16
27 16
14 36
18
35
98
66
70
90
45
|
19
|
49
|
47
|
39
|
59
|
63
|
19
|
44
|
22
|
48
|
21
|
87
|
84
|
41
|
33
|
29
|
28
|
49 y 76 y
|
80
|
x
28
24
37 11
44 14
25 18
36 35
92
51
88
60
41
|
14
|
26
|
49
|
31
|
77
|
84
|
39
|
44
|
39
|
14
|
29
|
87
|
85
|
E) x 29 32 30 28 40 y 59 y 64
28 37 19
26 16 14
29 25
37 35
97
66
95
70
- laboratoriya ishi
Statistika faoliyatida avtomatlashtirilgan axborot tizimlari va texnologiyalari
Statistik funksiyalardan foydalanish
Koreliatsion va regression taxlilda Excel funksiyalari foydalanish mumkin. Quyida regressia tenglamalarini tuzish va prognoz ma’lumot olish texnologiyasini ko’ramiz.
1. Chiziqli koreliatsiya.
Quyidagi kuzatuv natijalari berilgan bo’lsin:
y
|
x
|
y1
|
x1
|
y2
|
x2
|
…
|
…
|
yn
|
xn
|
y ni x ga chiziqli bog’liqlik funksiyasini tuzing.
Bunday masalani Microsort Excel dasturida СТАТИСТИЧЕСКАЯ funksiyalaridan foydalanib, chiziqli bog’lanishni aniqlash mumkin. Buning uchun berilgan ma’lumotlar Excel jadvaliga kiritiladi va shu jadval ostidan 2x5 o’lchamda yacheykani ajratamiz va unga ЛИНЕЙН funksiyasini kiritamiz.
1
|
Y
|
x
|
2
|
Y1
|
x1
|
3
|
Y2
|
x2
|
…
|
…
|
…
|
N
|
yn
|
xn
|
N+1
|
=ЛИНЕЙН(A1:A4;B1:B4;;1)
|
|
N+2
|
|
|
N+3
|
|
|
N+4
|
|
|
N+5
|
|
|
Funksiya argumentlari kiritilgandan so’ng CTRL+SHIT+ENTER tugmalari bosiladi, natijada n+1dan n+5 satrlarda quyidagi parametrlar qiymatlari hosil bo’ladi:
|
A
|
B
|
1
|
m
|
b
|
2
|
sen
|
seb
|
3
|
R2
|
sey
|
4
|
F
|
df
|
5
|
ssper
|
ssocт
|
Bu yerda:
m- chiziqli funksiya burchak koeffisiyenti b- chiziqli funksiya ozod hadi.
se- m koeffisient uchun standart xatolik sen- n ozod had uchun standart xatolik
r2- determinatsiya koeffisiyenti. U 0 va 1 orasidagi son bo’lib xi va yi qiymatlarni chiziqli bog’liqlik darajasini ko’rsatadi.
r2
|
Bog’lanish darajasi
|
0-0,2
0,2-0,5
0,5-0,75
0,75-0,95
0,95-1
|
Bog’lanish deyarli yo’q Kuchsiz bog’lanish
Sezilarli darajada bog’lanish Yaqin darajada bog’lanish Kuchli bog’lanish, funksional
bog’lanishga yaqin.
|
sey- y qiymat uchun standart xatolik
F- F-statistika yoki F-kuzatuv qiymati. F-statistika bog’liq va bog’liq bo’lmagan tasodifiy miqdorlar o’rtasida o’zaro aloqa kuzatiladimi yo’qmi aniqlash uchun ishlatiladi.
df- erkinlik darajasi.
ssper- regressiya kvadratlari yig’indisi ssocт- xatolik kvadratlari yig’indisi.
Misol ko’raylik:
Kuzatuv natijalari berilgan bo’lsin:
|
A
|
B
|
1
|
x
|
y
|
2
|
2
|
6
|
3
|
3
|
9
|
4
|
4
|
10
|
5
|
5
|
12
|
6
|
6
|
13
|
Bu ma’lumotlarni Microsoft Excel dasturiga kiritamiz. A7 – B11 yacheyka ajratiladi va fx dan ЛИНЕЙН tanlanadi x ga A2dan A6gacha kiritiladi, y ga B2dan B6gacha kiritiladi.
Natijada quyidagiga ega bo’lamiz:
Dostları ilə paylaş: |