Izlanishlar, yechimlar
Yüklə 3,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
154
A.AVLONIY NOMIDAGI XALQ TAʼLIMI MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI 2-rasm. ADDIE modeli O‘quv kurs samaradorligini oshirish maqsadida bir nechta bosqichlarga ajratilgan holda vazifalarni aniq shakllantirishga yordam beradi. Tizimli ishlab chiqilgan maqsad va vazifalar onlayn o‘quv kurs vositalari, interfaol elementlari bilan boyitilishi o‘quv-axborot materiallarining mukammal yaratilish imkonini taqdim etadi. Bunda o‘quv kursning baholash mezonlarini aniq belgilab olish zarur. Onlayn o‘quv kursdan kutilayotgan natijalarni aniqlashtirish orqali o‘quv kursda yaratilayotgan topshiqlar mazmuni, nazorat test savollari, boshlang‘ich hamda yakuniy nazorat topshiriqlarini talabaga qanday shaklda taqdim etish jarayoni tahlil qilinadi. O‘quv kurs maqsadi va kutilayotgan natijalarini belgilab olinganidan so‘ng, onlayn ta’lim kursi uchun o‘quv axborot materiallarini shakllantirish vazifasi ko‘rib chiqiladi. Design - ( Loyihalash ) - modelning bu bosqichida tahlil bosqichida nazarda tutilgan barcha xulosalarni hisobga olgan holda, ta’lim tizimi uchun yaratilayotgan barcha o‘quv kurslairning materiali, ish rejasi, hamda tuzilmasini ishlab chiqish, o‘quv kursi uchun tayyorlangan kursning asosiy interfeys dizayni, test savollari va topshiriqlar ko‘lami, baholash mezonlari kabi tarkibiy qismlari loyihalashtiriladi: 1. O‘quv vositani tanlash. Birinchi navbatda, bu tarkibda o‘quv materiallarining maqsadli auditoriyasi, o‘qitish shakllari, talabaga o‘quv axborotining mazmun 155 XALQ TA’LIMI: MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR jihatidan taqdim etish uslublarini tahlil etish orqali ish jarayon amalga oshiriladi. Ikkinchi vazifa sifatida esa o‘quv kurs uchun mos axborot materiallarini o‘zlashtirish undagi vazifa topshiriqlarni bajarilishini ta’minlash maqsadida bilim va ko‘nikmalar aniqlashtirib olinadi. 2. O‘quv kurs ssenariysini yaratish. Ushbu parametrning asosiy tomoni o‘quv- axborot materiallarini talabaga qanday shaklda taqdim etilishini loyihalash hamda tasdiqlash orqali o‘quv materialining har bir elementi o‘quv-axborot ma’lumotlarining qay darajada o‘quv kursi uchun ishlab chiqilganini baholaydi. 3. O‘quv-axborot materiali namunalarini tayyorlash. O‘quv kurs uchun mos bo‘lgan turli xil formatdagi materiallar, ya’ni tasvirlar, animatsion effektlar hamda interfaol elementlar yordamida audio va videoaxborot namunalari tayyorlanadi. Shu namunalar orqali o‘quv kursida uchrashi mumkin bo‘lgan kamchiliklarni aniqlab, o‘quv kurs ssenariysiga o‘zgaritirish va qo‘shimchalar kiritishga imkoniyat yaratiladi. 4. Kurs o‘quv materiallarini baholash va takomillashtirish vazifalariga muvofiqligi nuqtayi nazaridan, masofaviy o‘quv kursi uchun tayyorlangan ma’ruza matnlari va boshqa o‘quv-axborot materiallarini qayta ko‘rib chiqilishi Design - ( Loyihalash ) bosqichidagi eng samarali modellashtirish orqali amalga oshiriladigan paramateri hisoblanadi. Yaratilgan o‘quv kursini baholashda ko‘zga tashlanadigan muammo va yutuqlar tajribali pedagog-o‘qituvchilar jamoasidan tarkibidan tashkil topgan guruh tomonidan aniqlanadi. 5. O‘quv materialini mustahkamlash va rivojlantirish. Onlayn o‘quv kurslarini yaratish va o‘quv amaliy jarayonlarga tadbiq etilishida yuzaga keladigan texnik muammo va kamchiliklarga barham berish, shu bilan birga o‘quv kontent uchun yangi onlayn kurslarni shakllantirish va ularda har bir o‘quv modulida talabaga muayyan sohaga doir ma’ruza, o‘quv-axborot majmualari, turli xil shakldagi qo‘shimcha ma’lumot va o‘quv adabiyot namunalarini tayyorlash yo‘li orqali muayyan elektron ta’lim platformasida maxsus o‘quv kurslarni tashkillashtirish hamda ta’lim amaliy jarayonlarida joriy etish masalasiga e’tibor qaratish muhim vazifa sifatida qaraladi. Development - ( Rivojlantirish ) - har qanday o‘quv kursini loyihalash jarayonida talabaga taqdim etilayotgan barcha turdagi o‘quv adabiyoti, ma’ruzalar kursning texnik tomonidan uzviy aloqa o‘rnatish orqali talabaga o‘quv axborotini yetkazish uslublari yordamida o‘quv kursining interfaol elementlarini taqdim qilish kabi sozlash jarayonlari amalga oshiriladi. Shuningdek, mazkur bosqichda o‘quv kursi tinglovchilariga turli mazmundagi topshiriqlar saralanadi, mustaqil mavzu 156 A.AVLONIY NOMIDAGI XALQ TAʼLIMI MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI va test savollari orasidagi kontent interfeys aloqasi mustahkamlanadi. Bu esa onlayn kurs samaradorligiga erishish maqsadida test savol-topshiriq va amaliy laboratoriya ishlari natijalarini umumlashtirish uchun xizmat qiluvchi vositalarni aniqlab olishda zarur vazifa hisoblanadi. Aynan rivojlantirish bosqichida o‘quv kurs yaratuvchi shaxs tomonidan talabaga biror-bir kursni taqdim etishdan avval kurs yaratilishida ijodiy moslashuvchanlik talab etiladi. Implementation - ( Joriy qilish ) - o‘quv kursining joriy etilishida masofadan turib muayyan ta’lim jarayonlarini boshqarish orqali o‘quv kursiga tegishli axborot materiallari, ma’ruzalari, qo‘shimcha adabiyotlar yuklangan holda talaba muayyan bir vaqtda masofadan turib, o‘quv kursida mustaqil ta’lim olishi mumkin bo‘ladi. Bu jarayon ahamiyatsizlik darajasi sifatida namoyon bo‘lishi tabiiy, lekin talabaga taqdim etilayotgan o‘quv materialini tayyorlashda aynan talaba tomonidan foydalanilayotgan onlayn kurs ma’ruza va o‘quv adabiyotlariga baho berilishi muhim ahamiyat kasb etadi. Bu orqali talaba tomonidan o‘quv kurs materiallariga berilgan baho orqali kurs yaratuvchi shaxs o‘quv kontenti uchun tayyorlangan o‘quv-axborot materiallarining qay darajada ekanligi to‘g‘risidagi dastlabki ma’lumotga ega bo‘lish mumkin, shu bilan birga, axborot materiallarni qayta ko‘rib tahlil imkoniyatini taqdim etadi. Evaluation - ( Baholash ) - muayyan o‘quv kursini joriy qilish to‘g‘risidagi ilk ma’lumotlar umumlashtirilgandan so‘ng, taqdim etilgan o‘quv kursining samaradorlik darajasi baholanadi. Pedagogik dizaynidagi birinchi Tahlil bosqichi oldida turgan vazifalarni amalga oshirishda o‘quv amaliyotida erishilgan natijalar bilan bog‘lash lozim. Chunki, o‘quv kontent tahlili yordamida kurs yaratuvchi tomonidan o‘quv kursiga yuklangan axborot materiallari, ma’ruza matnlari tegishli baholash mezonlari asosida baholanadi. O‘quv kursidan kutilgan natijalar o‘z navbatida: ● talaba tomonidan kurs o‘quv materiallarining o‘zlashtirilganlik darajasiga tayangan holda, yaratilgan o‘quv kursi umumiy baholanadi. ● texnik tomonidan ma’ruza va kurs uchun saralangan o‘quv-axborot ma’lumoti va adabiyotlar yuklanganligi bilan bog‘liq sozlash jarayonlari pedagogik dizaynning ushbu bosqichida bayon qilinadi. ● O‘quv kurs metodisti, mutaxassis va malakali pedagog o‘qituvchilar jamoasidan tarkib topgan guruh tomonidan taqdim qilingan o‘quv kursini baholash mezonlari asosida qayta ko‘rib chiqilishi talab etiladi ● O‘quv kursining yangilangan so‘nggi versiyasini yaratish orqali barcha amaliy ishlar yakunlanadi. |