zoriga kreditor sifatida chiqayotganligim izni va o ‘z im iz n in g im - portim izdan ko'p eksport qilayotganligimizni biidiradi. Bir tomondan, bir mamlakat ja m g ‘armasi undagi investitsiya lar miqdoridan ortiq ketadigan bo‘lsa, ortiqcha qism xorijga kredit 259
sifaticia beriladi. Boshqa mamlakatga ega o ‘sha mamlakat tovar- lari va xizmatlarini sotib oiishi (import) uchun ortiqeha moliyaviy rnablag1 kerak b o ia d i va Xn ijobiy qoldiqqa ega boMadi. Boshqa tomondan esa, agar bizning investitsiyamiz o ‘z jam g‘arrnalarimizdan ortib ketsa, ortiqeha investitsiyalar xorijiy mamlakatlardan moliyalashtirilganligini anglatadi. Jalb etilgan ushbu qarz m ablagiari hisobiga o ‘z eksportimizdan ko‘ra ko'proq mahsulotni import qiiish imkonini beradi va Xn salbiy qoldiqqa ega bo'ladi. Xalqaro kapital oqim i bir qator shakllarda b o lis h i m um kin. Kapital harakalidagi ijobiy qoldiq yuzaga kelsa, odatda m a m lakat chet eldan qarz olgan hisoblanadi. Xuddi shunday, kapital- ning xalqaro joylashuvi chet elliklar tomonidan o ‘sha mamlakat aktivlariga ega b o l is h shaklida ham bo'lishi mumkin. Masalan, yaponiyalik investorlar amerikadagi Rokrellerlar rnarkazini egal- laganda. ushbu bitim natijasida AQSH t o ‘lov balansining kapital harakati hisobi ijobiy qoldiqqa ega b o lg a n , lekin Yaponiyadan qarz olmagan. Xorijliklar tomonidan mamlakatning ich ki qarz majburiyallari (davlat obligatsiyalari va h.k.) olinganda, ya’ni mamlakat chetdan qarz olganda ham, mamlakat ichidagi ak- tivlarga ega l)o‘lganda ham, ularning ushbu mamlakat kapital]- dan kelajakda olinadigan daromadga ega bo‘lish huquqi mavjud.
