Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

ralgan bo’lib, qirg’oq chizig’i uzunligi 2798 kmdir. JAR poytaxti-Pretoriya shahri.
Tabiiy sharoiti va resurslari. Mamlakatning asosiy qismi tekislik 
platolaridan iborat. JARda ichki suv yo’llari deyarli blmay, suv muammosi 
dolzarb hisoblanadi. Shuning uchun ham уег osti suv manbalaridan va dengiz 
suvini chuchuklashtirish usulidan keng foydalaniladi. Mamlakat hududining atigi 
1 foizi oYmonlar bilan qoplangan.
JAR olmos, oltin, platina, uran, temir va marganets rudalari, xromitlar, - rangli 
metall rudalari, kmir va asbestga juda boy. Biroq mamlakatda neft va gaz zaxiralari 
mavjud emas. Daryolarning energetik salohiyati ham yetarli darajada emas.
JAR-oltin qazib olish hajmi byicha 1905 yildan beri dunyoda birinchi 
rinda turadi. 2007-yilda mamlakatda 272 t oltin qazib olinganiga qaramay, 
qazib olish dinamikasi 1985-yildan buyon pasayib kelmoqda. Asosiy oltin konlari 
joylashgan hudud - loxannesburg shahri.
Uranning aniqlangan zaxiralari (230 ming t) byicha JAR dunyoda 4- 
pog’onada. Biroq uran konsentratlarini ishlab chiqarish bo’yicha mamlakat 8- 
rinda turadi.
Olmosning umumiy zaxiralari bo’yicha esa JAR faqatgina Botsvana va 
Avstraliyadan ortda blib, Kongo va Kanada bilan bir pog’onani egallaydi. 
Mamlakat zaxirasining taxminan yarmini zargarlik olmoslari tashkil etadi.
Darhaqiqat, dunyodagi marganets zaxirasining 80 foizi JARdagi Shimoliy 
Keyplend viloyatida, xrom rudasi zaxiralarining 70 foizi Bushveld vulqon 
majmuasida joylashgan.
Aholisi. JAR aholisining asosiy qismi afrikalik bantu xalqlaridan (shu 
jumladan, 38 foizi zulular, 27 foizi sutolar, 11 foizi kosalar, 6 foizi tsonga va 6foizi 
tsvanalar) iborat. Shuningdek, mamlakatda 5 mln dan ortiq yevropalik (shundan