Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

xosligi bilan bog’liq - dunyodagi mavjud 30 ta davlatdan yarmi Afrikada 
joylashgan. Chuqur sanoatlashgan hududlar - Zoirda Shaba, Zambiyada Mis 
kamar, JARda Vitvaters-rand, Sharqiy Afrika kl oldi hududi (Nayrobi hududini 
qshib hisoblaganda) - qirg’oqdan 600 km.dan 1,5 ming km. gacha masofada 
olisda. Bulaming barchasi mintaqa transport vaziyatining noyobligini belgilab 
berdi, bu yerda asosiy magistrallar bo’yicha tashishlar uzoqligi boshqa 
rivojlanayotgan davlatlaming boshqa hududlariga nisbatan 1,5-2 baravar yuqori 
xjalik tarkibi shakllanishining transport tuzilmasi rivojlanishi darajasi va 
joylashuviga bog’liq.
Xo’jalikning notekis nomutanosibliklarining saqlanishi qaror topgan 
tanmoqlarning mos emasligi (xususan, yo’l kengligi har xilligi) va inersiyaviyligi 
bilan mustahkamlanadi. Mamlakatlar orasida transport aloqalarining ojizligi, 
xjaliklar va transport-kommunikatsiya tizimlarining «dengiz ortiga» 
yo’naltirilganligi saqlanib qolgan. Mintaqalararo aloqalarga Afrika mamlakat- 
larining faqat 5 foizi tg’ri keladi.
Afrika dengiz bandargohlarining xinterlandlari keng masofaga cho’zilgan 
va siyosiy chegaralardan tashqariga chiqib ketadi. Bandargohlarni chuqur sanoat 
markazlari bilan bog’lovchi bir qator ynalishlarda transport polimagistrallar 
shakllanadi: Mombasa - Nayrobi - Kampala - Kasese; Dar-as-Salom - 
Zambiyaning markaziy hududlari; Durban - loxannesburg; Iskandariya - Qohira
- Asuan va ayrim boshqa davlatlar - ko’p hollarda neft quvurlari ishtirokida. Yuk 
tashishlarda avtomobil transporti ulushi ortib bormoqda va 30 foizga 
yaqinlashmoqda.
AVSTRALIYA
Mintaqa transport tizimining “o’tish” xususiyatlari mamlakatning siyosiy va 
iqtisodiy tarixi - keyinchalik ustuvorlikka aylangan ko’chish koloniyasi bilan