Jahon tarixi
Yüklə 3,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tabiiy resurslar
|
Innovatsiya — texnika, texnologiya, boshqamv va mehnatni
tashkil etish sohasidagi yangiliklar. Ekstensiv foydalanish — hayot uchun zam r ne ’matlarni tabiiy boyliklarning, xususan, yerning hosildorligini oshirish hisobiga emas, yangi yerlami о ‘zlashtirish hisobiga ко ‘paytirish. Tabiiy resurslar — tabiiy boyliklar. I BO‘LIM XVI-XVIII ASRLARDA YEVROPA, AM ERIKA VA OSIYO DAVLATLARI I BOB. YEVROPA УА AM ERIKA DAVLATLARI l-§ . Buyuk geografik kashfiyotlar va ularning tarixiy ahamiyati «Buyuk geografik kashfiyotlar» atamasi haqida. «Buyuk geografik kashfiyotlar» atamasi XV asr oxiri — XVII asr o‘rtalarida yevropalik sayyohlar tomonidan amalga oshi- rilgan yirik geografik kashfiyotlarga nisbatan qo‘llaniladi. Geografik kashfiyotlar esa odamlar uchun shu vaqtgacha noma’lum bo‘lgan yangi yerlarning qidirib topilishidir. XV asr oxiridan boshlab quyidagi omillar buyuk geografik kash- fiyotlarning amalga oshirilishiga sabab bo‘ldi. Birinchidan, XV asr oxiri — XVI asr boshlariga kelib, Yev- ropada tovar ishlab chiqarish yuqori sur’atlarda o ‘sa bosh- ladi. Bu esa xomashyoga bo‘lgan talabni oshirib yubordi. Ikkinchidan, quruqlikdan va 0 ‘rta Yer dengizi orqali o‘ta- digan savdo yo‘llari, shu jumladan, Buyuk Ipak yo‘li ustidan nazorat Yevropa mamlakatlarining asosiy raqibi bo‘lgan Us- moniylar imperiyasi (Turkiya) qo‘liga o‘tib ketganligi sababli bu yo‘llar yevropalik savdogarlar uchun xavfli bo‘lib qoldi. Binobarin, endi yevropaliklar oldida yangi dengiz savdo yoMlarini ochish tarixiy zaruratga aylandi. Ularda dengiz savdo yodlarini ochishga imkon beruvchi zamonaviy kemalar va 6 harbiy qurollar ham mavjud edi. Bundan tashqari, dengizda kom pasdan foyda- lanish, astrolyabiya (usturlab) ixtiro qi- linganligi, shuningdek, italiyalik olim P. Toskanelli yerning dumaloqligi haqi- dagi ta’limotdan kelib chiqib, dunyo xari- tasini yaratganligi ham katta ahamiyat- ga ega bo‘ldi. Bu xaritada Osiyo qit’asi qirg‘oqlari Atlantika okeanining g‘arbiy sohillarida ekanligi belgilangan edi. Shu tufayli P. Toskanelli Yevropa qirg‘oqlaridan G ‘arb tomonga suzib Hindistonga borish mumkin, deb ishonardi. Yüklə 3,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|