Jarrohlik kasalliklari kafedrasi

7) Kramer shinasini (taxtakachini) qo`yish texnikasi

№	Tadbir	Bajarmadi (0 ball)	To`liq to`g`ri bajardi
1.	Bemorni orkasiga yetkizish	0	10
2.	Ogriksizlantirish	0	10
3.	Kiyimlari va oyek kiyimi kerak bulsa kesiladi	0	10
4.	Jaroxatga aseptik bog`lam kuyish	0	10
5	. Shinaga kerakli shakl beriladi	0	10
6	. Yerdamchi asta sekin bemor kulini yeki oyegini kutaradi	0	10
7	Bemor kulini yeki oyegini shinaga kuyish	0	10
8	. Shina bintlar bilan fiksatsiyalanadi	0	10
9	. Bemorni zambilga yetkizish	0	10
10	. Statsionarga bemorni transportirovka kilish	0	10
	Jami	0	100

8 Gipsli longeta tayyerlash va uni qo`yish

№	Tadbir	Bajarmadi (0 ball)	To`liq to`g`ri Bajardi
1.	Bemorni orkasiga yetkizish	0	3
2.	Ogriksizlantirish	0	5
3.	Kiyimlari va oyek kiyimi kerak bulsa kesiladi	0	5
4.	Bemorning longeta kuyiladigan joyining uzunligi ulchanadi	0	3
5	Ulchangan uzunlikda bint kleyenka ustiga kuyiladi	0	4
6	Bint ustiga gips kukuni sepiladi	0	5
7	Bintning tukimalari orasiga gips kukuni kullar yerdamida tekislanib kuyiladi	0	4
8	Gips bilan to`yingan bintning ustiga yana bir kavat bint ulchangan uzunlikda yetkiziladi	0	4
9	Bu bintning ustiga yana gips kukni sepilib tekislanadi	0	3
10	Shu tarzda bint va gips kavatma kavat kuyilib 8 kavatgacha boriladi	0	5
11	Tayyerlangan gips longetasi ikki chetidan markazigacha uraladi	0	5
12	Togoraga issik suv solinadi	0	3
13	Togoraga tayyerlangan longeta solinadi	0	3
14	Longeta namlanadi va unda xavo kolmaganligi tekshiriladi	0	5
15	Longeta suvdan olinadi	0	4
16	Ikki chetidan longeta ikki kul bilan sekin eziladi ortikcha suv chikib ketishi uchun	0	5
17	Longeta tezqor yeziladi	0	5
18	Muljallangan bemorning soxasiga longeta kuyiladi	0	5
19	Kul yeki oyekka fiziologik xolat berilib longetaga shakl beriladi	0	5
20	Longeta boshka bint bilan spiral yunalishda fiksatsiyalanadi	0	3
21	Bog`lam usti namlangan gips yerdamida yanada kullar yerdamida mustaxkamlanadi	0	3
22	Bir oz muddat bemorga kuyilgan gipsli longeta kotishi kutiladi	0	4
23	Bemor tanasiga botayetgan longeta kisman chetlaridan kesib tashlanadi maxsus kaychi yerdamida	0	2
24	Longetaning ayrim joylariga paxta xam kuyilishi mumkin	0	2
25	Ko`rsatmalarga asoslanib bemor ambulator yeki statsionar ravishda davolanishi xal etiladi	0	2
26	Statsionarga muxtoj bemor zambilga yetkiziladi	0	4
27	Statsionarga bemor transportirovka kilinadi	0	2
	Jami	0	100

9 Jaroxatga birlamchi xirurgik ishlov berish (JBXIB).

№	Tadbir	Bajarmadi (0 ball)	To`liq to`g`ri Bajardi
1.	JBXIB etaplari: amaliyet soxasiga antiseptiklar bilan ishlov berish, maxalliy novokainli ogriksizlantirish, skalьpelь bilan jaroxat atrofi tukimasini kesish, gemostaz, jaroxatni kavatma-kavat tikish	0	20
2.	Bosh va yuz soxalari JBXIB uziga xosligi: jaroxatni kirralari tejamqor kesish va JBXIB 48 soatgacha bajarish.	0	20
3.	Kaft jaroxatlariga JBXIB uziga xosligi: maksimal tejamqorlik– fakat ulgan tukima olib tashlanadi.	0	20
4.	Maksimal tejamqorlik nervlar, qon-tomirlar va miya tukimasi jaroxatlanganda kilinadi va unda fakat ulgan, ajralgan kism olib tashlanadi.	0	20
5	JBXIB ga karshi kursatma: bemor umumiy axvolini ogirligi (shok, o`tkir anemiya i jaroxatda yiringli infekiya rivojlanishi).	0	15
6	Barcha maishiy va ishlab chikarishda olingan jaroxatlarga PSS va SA sxema bщyicha qilinadi		5
	Jami	0	100

O`quv klinik amaliyotni tashkil etish bo`yicha ko`rsatma va tavsiyalar
Talabalarning “Xirurgiya” fani barcha yo`nalishlari bo`yicha klinik amaliyoti ta’lim jarayonining 50%ini tashkil qiladi va “Xirurgiya” fani yo`nalishlari bo`yicha klinik amaliyoti kasalxonalarning xirurgik bo`limlarida, shifoxonalarning qabul bo`limlarida, poliklinikalarda va qishloq vrachlik punktlarida o`tkaziladi.
Amaliy mashg`ulotda amaliy ko`nikmalarga o`rgatish jarayoni batafsil rejalashtiriladi va bir necha bosqichni o`z ichiga oladi:
1. Birinchi bosqich – mashg`ulotning maqsadi va vazifalaridan kelib chiqgan holda o`rganilayotgan amaliy ko`nikmani o`rganish motivatsion asosi aniqlanadi, uning nazariy jihatlari muhokama qilinadi. Amaliy ko`nikmalarni amalga oshirish uchun kerakli asbob anjomlar ishlash mexanizmi, ishlatish qoidalari bilan talabalar tanishtiriladi.
Birinchi bosqichni amalga oshirish uchun kafedrada barcha asbob anjomlar mavjud va ishchi holatda bo`lishi lozim.
2. Ikkinchi bosqich – amaliy ko`nikmani namoyish qilib berish va ko`p marta mashq qilish. Bu bosqichni amalga oshirish uchun amaliy ko`nikmalarni qadamma-qadam algoritmi pedagog tomonidan va videofilьmlar orqali namoish etiladi, algoritm asosida bosqichma bosqich to`g`ri bajarishga alohida e’tibor qaratiladi. Talaba amaliy ko`nikmani mustakil, biroq pedagog nazorati ostida mulyajlar, trenajyorlar, fantomlar va manekenlarda, talabalar o`zaro bir-birida ko`p marta mashq qilib o`rganadilar. Boshida barcha bosqichlarini alohida, kegin umumlashtirgan xolda to`liq va to`g`ri bajara olgandan so`ng bemorda qo`llashga ruhsat beriladi (imitatsion trening).
Ikkinchi bosqichni amalga oshirish uchun kafedra tomonidan ishlab chiqilgan amaliy ko`nikmalar qadamma-qadam algoritmi va videofilьmi, o`kuv-uslubiy qo`llanmasi, bajarish sxemasi yoki texnikasi va h.k., baholash mezonlari ishlab chiqilgan bo`lishi lozim. Mulyajlyar, trenajyorlar, fantomlar va manekenlar, imitatorlar, asbob anjomlar bo`lishi lozim va kerakli shart sharoitlar (maksimal darajada ish sharoitiga yaqin modellashtirilgan) yaratilishi lozim. Bu bosqichda pedagog nazorat qiladi va kerak bo`lganda talabalar ishidagi xatoliklarni to`g`irlaydi. Bu jarayonda talaba harakatlari videotasvirga olinib o`ziga namoish etilishi, kritik muhokama qilinishi mumkin. Talaba, uning xatosi nimada ekanligini, o`qituvchiga va boshqa talabalarga tushuntirib beradi va so`ngra muolajani takrorlaydi. Interfaollik shunda namoyon bo`ladiki, bunda boshqa talabalar ekspert sifatida chiqishda va o`qitilayotgan talabaning amaliy ko`nikmani to`g`ri o`zlashtirganligini baholashda ishtirok etadilar. Amaliy ko`nikma avtomatizm darajasigacha yetkazilishi maqsadga muvofiq.
3. Uchinchi bosqich - o`rganilgan bilim va amaliy ko`nikmani bemorda qo`llash. Bu bosqichda talaba o`zlashtirilgan bilim va amaliy ko`nikmani turli hil klinik xolatlarda (shu jumladan shoshilinch holatlarda) qo`llashga, olingan natijalarni taxlil qilishga va shu ma’lumotlar asosida harakat taktikasini belgilashga pedagog nazoratida o`rgatiladi.
Uchinchi bosqichni amalga oshirish uchun kafedra tomonidan ishlab chiqilgan o`quv, uslubiy qo`llanmalar, fotosuratlar, vaziyatli masalar va testlar to`plami, keyslar, klinik protokollar, diagnostika va davolash standartlari, o`rgatuvchi kasallik tarihlari va ambulator kartalar va x.q. ishlatilishi lozim. Interfaollik shunda namoyon bo`ladiki, bunda boshqa talabalar nafaqat ekspert sifatida chiqishda va o`qitilayotgan talabaning amaliy ko`nikmani to`g`ri o`zlashtirganligini baholashda balki komandada ishlashda ishtirok etadilar.
4. To`rtinchi bosqich – hulosa. Bu bosqichda pedagog talaba tomonidan olingan bilim va egallagan ko`nikmani bemorlarda, turli hil vaziyatlarda, faoliyat jarayonida to`g`ri va to`liq qo`llay olishiga ishonch hosil qilishi kerak va shunda amaliy ko`nikma o`zlashtirildi deb hisoblanadi.
To`rtinchi bosqichni amalga oshirish uchun talaba bemor bilan mustaqil ishlashi pedagog tomonidan nazorat qilinadi, tibbiy hujjatlarni, kasallik tarixini yozib himoya qilganda baholanadi.
Mashg`ulot so`nggida o`qituvchi har bir talabaning amaliy ko`nikmani o`zlashtirganligini tasdiqlaydi. Talaba amaliy ko`nikmani o`zlashtira olmagan vaziyatlarda, mashg`ulotdan tashqari vaqtda mustaqil o`zlashtirish tavsiya etiladi va pedagogga qayta topshiradi. Talaba barcha amaliy ko`nikmalarni o`zlashtirgan holda fanni o`zlashtirgan hisoblanadi