Jerdin` issilig`I ha`m magnitliq qa`siyetleri

nan aniqlang`an. Bul tolqinlar boylama ha`m ko`ndelen` tolqin

lar bolip, olardin` qatti, suyiq qatlamlarda tarqaliwi tu`rli ko`r-

inisti payda etedi. Jer posti dep ataliwshi qatlam ortasha 30km

qalin`liqqa iye bolip, onin` ating`I jer mantiyasi 2900km shuqirliqqa deyin baradi.Onan to`mende 5500kmli shuqirliqqa

deyin suyiqtiqtin` sirtinda yadro jaylasqan bolip orayda dm

1500km shamasindag`I qatti Subyadro jatadi. Jerden sirtqi geo

feralar suw sferasi(gidrosfera) ha`m hawa sferasi (atmosfera)

jaylasqan. Jer maydaninin` u`lken bo`legin du`nya okeani iye-

leydi, quriqliq 149,1 million km2 di payda etedi.

1. Jer haqqinda mag`lumatlar.

Euraziya materigi 2ge bo`linedi: Europa ha`m Okeang`a bo`li-

nedi, Arqa ha`m Qubla Amerika materikleri bolsa bir esaplana

di, geyde Tinish okeani atawlari Okeanya dep ataladi ha`m a`dette onin` maydani Avstraliya menen qosip esaplanadi. Materikler du`nya okeanin Tinish,Atlantikaliq,Hind ha`m Ar-

qa muz okeanlarina ajiratip jibergen, Atlantikaliq,Tinish ha`m

Hind okeanlarinin` Antarkida janindag`I bo`limlerin Qubla

okeami dep bo`lek ajiratlg`an. Jerdin` en` biyik noqati menen

en` to`men noqati arasinda`I parq derlik 20 kmge jetedi, du`n-

yadag`I en` biyik Jomolunga shin`I Hi-nolay tawlarinda 8848

m bolsa, en` teren` Mariana suw asti batig`I 11022m esaplana-

di.

1. Jer haqqinda mag`lumatlar.

Jer gravitatsion(tartiw), issiliq,magnit ha`m elektr maydanlari-

na iye. Jerdin` gravitatsion ku`shi Ay ha`m jasalama joldaslar-

di jer orbitasinda tutip turadi. Jer quyashtan 1,7-1017J/s mug`-

darinda nur energiyasi aladi, lekin onin` tek 50% jer maydani-

g`a shekem jetip keledi ha`m jer maydanindag`I ko`p process-

lerdin` energiya da`regi bolip xizmet etedi. Jer maydani gidro-

sfera sonin` menen birge, atmosfera ha`m jer qabig`inin` jer