Harbiy xizmatni o‘tash tartibiga
qarshi jinoyatlar
Reja:
1. Bo‘ysunish va harbiy sha’nga rioya etish tartibiga qarshi jinoyatlar jinoyatining yuridik tahlili. 2. Harbiy xizmatni o‘tash tartibiga qarshi jinoyatlar jinoyatining yuridik tahlili. 3. Harbiy mulkni saqlash yoki undan foydalanish tartibiga qarshi jinoyatlar jinoyatining yuridik tahlili. 4. Harbiy mansabdorlik jinoyatlari jinoyatining yuridik tahlili.
1.Bo‘ysunish va harbiy sha’nga rioya etish tartibiga qarshi jinoyatlar jinoyatining yuridik tahlili. 1.1 Bo‘ysinmaslik jinoyati uchun javobgarlik. (JKning 279-moddasi). O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarida o‘rnatilgan tartibga bo‘ysinish jinoyatning asosiy bevosita ob’ekti hisoblanadi. Qushimcha bevosita ob’ekt bo‘lib esa, insonlar hayoti va salomatligi xavfsizligi, o‘zgalar mol-mulkining saqlanishini ta’minlovchi jamoat munosabatlari xizmat qiladi (JK, 2370-modda, 2-qism).
Ob’ektiv tomondan buysinmaslik, buyruqni bajarishdan ochiqdan ochiq bosh tortish demakdir, bu esa, buyruqni qasddan bajarmaslik bilan barobar.
Buysinuvchi, bajarilishi natijasida xizmat manfaatlariga zarar etish etmasligidan qat’iy nazar, belgilangan muddatda unga berilgan buyruqni bajarish bo‘yicha hech qanday harakatlar bajarmagan vaqtdan boshlab, buysinmaslik tugalangan jinoyat hisoblanadi.
Jinoyatning JKning 279-moddasida belgilangan sub’ektiv tomoni, to‘g‘ridan to‘g‘ri xarakterlanadi. Bunda aybdor qonuniy, bajarishi majburiy bo‘lgan komandir buyrug‘ini bajarmayotganligini va buni istamayotganlini anglaydi.
Faqatgina 18 yoshga tulgan xarbiy xizmatchi yoki xarbiy yig‘imlarga chqirilgan xarbiy xizmatga majbur, buyruq bergan komandirga (boshliqqa) buysinuvchi shaxslarlargina jinoyat sub’ekti bo‘lishlari mumkin.
JKning 279-moddasi, 2-qismida, buysinmaslik qo‘yidagicha reglamentlanadi:
a) bir gurux shaxslar tomonidan sodir etilgan;
b) og‘ir oqibatlarga olib kelgan.
Harbiy holatda buysinmaslikda, JKning 279-modda, 3-qismi yuzaga kelgan oqibatlardan qat’iy nazar chetlab o‘tiladi, inkriminallashtiriladi.