Jism yo’lining to’rtdan uch qismini х = 60 km/soat tezlik bilan, yo’lning qolgan qismini esa х = 80 km/soat tezlik bilan bosib o’tdi. Harakatning o’rtacha tezligini toping

65Jismni maksimal ko’tarilish balandligi uchish masofasiga teng bo’lishi uchun u
gorizontga nisbatan qanday burchak ostida otilishi kerak?


66Jism gorizontga nisbatan б
о
burchak ostida х

о
tezlik bilan otilgan. Tezlik vektorini 

gorizont bilan hosil qiluvchi в burchakni vaqtga bog‘lanishi topilsin.

67Jism gorizont bo’iylab 15 m/s tezlik bilan otilgan. Harakat boshlinishidan 1 s
o’tgach jismni normal va tangensial tezlanishlari topilsin.


68Tosh gorizontal yo’nalishda otilgan. Harakat boshlanishidan 0.5 s o’tgach tosh
tezligini qiymati uni boshlang‘ich tezligiga nisbatan 1.5 marta katta bo’lgan. 
Toshning boshlang‘ich tezligi topilsin. Havoning qarshiligi e’tiborga olinmasin.

69Tog‘dan gorizontal yo’nalishda 15 m/s tezlik bilan tosh otilgan. Qancha vaqtdan
so’ng uning tezligi gorizont bilan 45
o
burchak hosil qiladi? 


70Minoradan gorizontal yo’nalishda 20 m/s tezlik bilan jism otilgan. Agar u
minoraning balandligi h dan ikki barobar katta masofada (minora asosidan) yerga 
tushgan bo’lsa, minoraning balandligi topilsin.

71Gorizontga nisbatan 60
o
burchak ostida х

o
= 20 m/s tezlik bilan jism otilgan. 

Qancha vaqtdan so’ng gorizontga nisbatan jism в = 45
o
burchak ostida 

harakatlanadi?

72Minoradan gorizontal yo’nalishda 15 m/s tezlik bilan tosh otilgan. Qancha
vaqtdan so’ng tangensial va normal tezlanishlar tenglashadi? Havoning qarshiligi 
e’tiborga olinmasin.
73Nuqta radiusi 4 m bo’lgan aylana bo’ylab harakatlanmoqda. Uning harakat qonuni
2
2

8

t

S



(S - metrlarda, t -sekundlarda) bilan ifodalanadi. Vaqtning qanday

momentida uning normal tezlanishi
9


n


a
m/s

2
ga teng bo’ladi? 

74Nuqtaning aylana bo’ylab harakati
2
2

10

t

t

S




tenglama bilan berilgan. 

Harakat boshlanishidan 2s o’tgach nuqtaning normal tezlanishi 1 m/s
2
ga teng 

bo’lgan bo’lsa, aylananing radiusi topilsin.

75Nuqta radiusi 2 m bo’lgan aylana bo’ylab harakatlanmoqda. Harakat tenglamasi
S = 2t
3

. Vaqtning qaysi momentida uning normal tezlanishi tangensial tezlanishiga 

teng bo’ladi?

---

76Nuqtaning radiusi 4 m bo’lgan aylana bo’ylab harakati

2
2

10

t

t

S




tenglama 

bilan berilgan. Nuqtaning 2 sekunddan keyingi normal va tangensial tezlanishlari
topilsin.
77Jism radiusi 10 m bo’lgan aylana bo’ylab
4
2

2
4

t


t

S




qonun asosida 

aylanmoqda. Vaqtning qaysi momentida uning tangensial tezlanishi 44 m/s
2
ga 

teng bo’ladi?

78Moddiy nuqtaning radiusi R bo’lgan aylana bo’ylab harakat tenglamasi 
3
2

.

0
8

t


t

S



ko’rinishga ega. Nuqtaning 3-sekunddagi normal va tangensial

tezlanishlari topilsin.
79Minoradan gorizontal yo’nalishda 20 m/s tezlik bilan tosh otilgan. Harakat
boshlanishidan 2s o’tgach toshning tezligi, normal va tangensial tezlanishlari 
aniqlansin.
80Gorizontga nisbatan burchak ostida 20m/s tezlik bilan tosh otilgan. Harakat 
boshlanishidan 2s o’tgach toshning tezligi, normal va tangensial tezlanishlari
aniqlansin.
81Balandligi 49 m bo’lgan minoradan gorizontal yo’nalishda 5 m/s tezlik bilan
jism otilgan. Tushish vaqtining yarimiga teng bo’lgan momentdagi nuqtada jismni 
tangensial va normal tezlanishlari aniqlansin. Minoradan qanday masofada u yerga
tushadi? 
82Tik, balandligi 24.5 m bo’lgan qoyadan gorizontal yo’nalishda biror
boshlang‘ich tezlik bilan koptok otilgan. Koptok yerda qoya asosidan 30 m 
uzoqlikda joylashgan nishonga tegadi. Koptok qanday boshlang‘ich tezlik bilan
otilgan va u nishonga tegib, qanday tezlikka ega bo’ladi? 
83.5 m balandlikdan gorizontga nisbatan 30
o
burchak ostida otilgan koptok yerga 

tushdi. Agar uning boshlang‘ich tezligi 22 m/s bo’lsa, koptokning oxirgi tezligini

va uchish masofasini toping.
84Harakat boshnishidan 1.5 s o’tgach maxovik gardishida yotgan nuqtaning to’liq
tezlanishi vektori maxovik radiusi bilan qanday burchakni tashkil etadi? 
Maxovikni burchakli tezlanishi 0.77 m/s
2
ga teng .

85Radiusi R = 20 sm bo’lgan disk

3