Jism yo’lining to’rtdan uch qismini х = 60 km/soat tezlik bilan, yo’lning qolgan qismini esa х = 80 km/soat tezlik bilan bosib o’tdi. Harakatning o’rtacha tezligini toping

f

x

bog‘lanishni yozing.


23. To’gri chiziqli harakat
3
2

2
3

1


t

t

x






tenglama bilan ifodalanadi (SI 

birliklarda). Tezlik va tezlanish tenglamalari yozilsin.

24. Moddiy nuqtaning harakat qonuni
3
04

.
0

2


t

t

S



ko’rinishga ega.

Nuqtaning vaqtni boshlangich momentidagi tezlik va tezlanish topilsin.


25. Nuqtaning to’g‘ri chiziq bo’ylab harakati
2
5

.
0

2


t

t

x



tenglama bilan

berilgan. Harakat boshlangandan qancha vaqtdan so’ng nuqta to’xtaydi? 


26. Jismning bosib o’tgan yo’ilni vaqtga bog‘liqligi
3
2


Dt

Ct

Bt

A

S






tenglama bilan beriladi, bu yerda S = 0.14 m/s

2
va D=0.01 m/s

3
. Harakat 

boshlangandan qancha vaqtdan so’ng jismning tezlanishi 1 m/s
2
ga teng 

bo’ladi?

27. Ikki moddiy nuqtalar harakati
2
1

4
2

20


t

t

x




va

3
2
5

,
0

2

2

t

t

x




tenglamalar bilan ifodalanadi (uzunlik-metrlarda, vaqt-sekundlarda). 

Vaqtning qanday momentida bu nuqtalarning tezliklari tenglashadi?

28. Liftning harakat tenglamasi
2
2

15

t

t

S



ga asosan, uning tezligini vaqtga

bog‘lanishini toping.

---

29. Jismni to’g‘ri chiziq bo’ylab harakat qonuni
3
2

8

t

t

x



tenglama bilan

berilgan. Vaqtning qanday momentida jismning tezligi no’lga tenglashadi? 


30.
Jismni to’gri chiziq bo’ylab harakat qonuni 
3
2

4

3
2

t


t

t

x




formula 

ko’rinishida yoziladi. Tezlanishni vaqtga bog‘lanishi va uning harakat
boshidan 2 s o’tgach qiymati topilsin.


31. Nuqtaning to’g‘ri chiziq bo’ylab harakati
2
05

.
0

4


t

t

x



tenglama bilan

berilgan. Vaqtni qanday momentida nuqta tezligi no’lga teng bo’ladi. 


32. Moddiy nuqtaning harakati
2
05

.
0

4


t

t

x



tenglama bilan berilgan.

Nuqtaning tezligi no’lga teng bo’lgan momentda, uning koordinatasi 
topilsin.

33. Ikki moddiy nuqtalar
2
1

3
32

10


t

t

x




va

2
2
5

5

t

x



tenglamalar bilan

harakatlanmoqda. Vaqtning qaysi momentida ularning tezligi tenglashadi?


34. Nuqtaning to’g‘ri chiziqli harakati
3
2

2
3

1


t

t

x






tenglama bilan 

ifodalanadi. Nuqta to’xtagunga qadar qancha harakat qiladi?

35. Ikki jismni to’g‘ri chiziqli harakati
3
2

1
16

8

4

t

t

t

x




va

3
2
2

4
2

t


t

t

x




tenglamalarga binoan bo’lmoqda. Vaqtning qanday momentida bu 

jismlarni tezlanishlari tenglashadi?

36. Ikki moddiy nuqtalarni tezliklari

t
4
2

1





va

2
2
2

2

t

t




qonun asosida 

o’zgaryapti. Harakat boshlangandan qancha vaqtdan so’ng nuqtalarning
tezlanishi tenglashadi? 


37. Moddiiy nuqtaning harakat tenglamasi
3
06

.
0

3


t

t

x



ko’rinishga ega.

Harakat boshlangandan so’ng qanday vaqt oralig‘ida nuqtaning o’rtacha 
tezlanishi 0.54 m/s
2
ga teng bo’ladi? 


38. Jismni bosib o’tgan yo’lining vaqtga bog‘lanishi
3
2

2Dt

Ct

Bt

A

S








tenglama bilan berilgan, bu yerda S = 0.14 m/s

2
va D = 0.01 m/s

2
. Harakat 

boshlangandan qancha vaqtdan so’ng jismning tezlanishi 1 m/s
2
ga teng 

bo’ladi?

39. Nuqtaning to’g‘ri chiziqli harakati
8
10

2
2

3







t

t

S
tenglama bilan 
ifodalanadi. Vaqtning t = 4 s momentidagi jismni tezlik va tezlanishi
topilsin.


40. Jismning harakati
72
2

4






Bt

At

S
tenglama bilan ifodalanadi. Agar 
A=0.25 m/s
4
va V = 3 m/s

2
bo’lsa, jismning maksimal tezligi topilsin.

41. Nuqta

t

y

t

x
3
2

;
4

7







tenglamalar asosida harakatlanmoqda. Nuqtaning 

harakat tezligi qanday?

42. Nuqtaning to’g‘ri chiziqli harakati
1
2

4
2

4







t

t

S
tenglama bilan 
ifodalanadi. Vaqtning t = 2 s momentdagi nuqtani tezlik va tezlanishini
hamda harakatning 2 s dagi o’rtacha tezligi topilsin.


43. Jismning bosib o’tgan yo’lini berilgan tenglamasi
2
5

2
4

t


t

S




ga asosan 

birinchi 3 s dagi tezlikni vaqtga boglanishi grafigini chizing.

44. Nuqtaning egri chiziq bo’ylab harakati
3

t


x

va 


t

y
2


tenglamalar bilan

berilgan. Nuqta trayektoriyasining tenglamasi topilsin.

---

45. 44. Moddiy nuqtaning harakati

t

x

t

y






2

;
2

1

tenglamalar bilan

berilgan. Trayektoriyani
)
(x


y

y

tenglamasi tuzilsin va trayektoriyani 

XOY tekislikda chizing. t = 0 dagi nuqtaning o’rni, yo’nalishi va harakat

tezligi ko’rsatilsin.


46. Tosh h = 1200 m balandlikdan tushadi. O’z harakatining oxirgi sekundida
u qanday yo’l bosadi? 


47. Jism h = 45 m balandlikdan boshlangich tezliksiz tushadi. Yo’lining
ikkinchi yarmidagi o’rtacha tezligini toping.


48. Jism biror balandlikdan х
o
=30 m/s boshlang‘ich tezlik bilan tik ravishda 

yuqoriga otilgan. t = 10 s o’tgach jismning koordinatasi h va tezligi х,

hamda shu vaqt oraligida bosib o’tilgan yo’l topilsin.


49. Tik ravishda yuqoriga otilgan jism h = 8.6 m balandlikda ∆t=3 s vaqt oralab
ikki marta bo’lgan. Havoning qarshiligini e’tiborga olmasdan, otilgan 
jismning boshlang‘ich tezligi topilsin.

50. Jism balkondan tik ravishda х
o
= 10 m/s tezlik bilan otilgan. Balkonning yer 

sirtidan balandligi h = 12.5 m. Harakat tenglamasi yozilsin va otilgan

momentdan to yerga etgunga qadar o’rtacha yo’l tezligi aniqlansin. 


51. Jism qiya tekislikdan ishqalanishsiz sirpanib tushadi. Agar jismning
birinchi 0.5 s dagi o’rtacha tezligi 1.5 s dagidan 2.45 m/s ga kichik bo’lsa, 
tekislikni gorizontga qiyaligi topilsin.

52. Jism gorizontga nisbatan б
o
burchak ostida х

o
tezlik bilan otilgan. 

Koordinatalarni vaqtga bog‘lanishini va trayektoriyani tenglamasi topilsin.

53. Jism gorizontga nisbatan biror б
о
burchak ostida otilgan. Agar jismning 

gorizontal yo’nalishda uchib o’tgan yo’li S uning trayektoriyasini maksimal

balandligidan to’rt marta kichik bo’lsa, shu burchakning kattaligi topilsin.
54 .Nuqta aylana bo’ylab S = 4t
2
tenglamaga asosan harakatlanmoqda. Harakat 

boshlangandan so’ng 0.5 s vaqt o’tgach, harakatning tangensial tezlanish normal

tezlanishga teng bo’ldi. Aylananing radiusi topilsin.


55. Minoradan gorizontal yo’nalishda 15 m/s tezlik bilan tosh otilgan. Tangensial
va normal tezlanishlar teng bo’lgan momentda trayektoriyani egrilik radiusi 
topilsin.

56. Jism gorizontal yo’nalishda 12 m/s tezlik bilan otilgan. Jismning tezligi 20 m/s
bo’lgan momentda trayektoriyaning egrilik radiusi topilsin.


57.Nuqtaning egri chiziq bo’ylab harakati
3
2

4
2

t


t

S




qonun bilan ifodalanadi. 

Harakatning 4- sekundida agar normal tezlanish
2
/

6

с

м

a

n

ga teng bo’lsa, shu 

momentdagi trayektoriyani egrilik radiusi topilsin.

58.Nuqta radiusi 10 m bo’lgan aylananing yoyi bo’ylab harakatlanmoqda.
Vaqtning biror momentida nuqtani normal tezlanishi 4 m/s
2
ga teng. Shu 

momentda to’liq tezlanish vektori normal tezlanish vektori bilan 60

o
burchak hosil 

qiladi. Nuqtaning tezligi va tangensial tezlanishi topilsin.

59Nuqta egri chiziq bo’ylab


a
= 0.5 m/s
2
ga teng bo’lgan o’zgarmas tangensial 

tezlanish bilan harakatlanmoqda. Agar nuqtaning egri chiziq’i radiusi 3 m bo’lgan

uchastkasida tezligi 2 m/s bo’lgan bo’lsa, uning shu uchastkadagi to’liq tezlanishi 
topilsin.

---

60Minoradan gorizontal yo’nalishda 14 m/s tezlik bilan tosh otilgan. Necha
sekunddan so’ng toshni tangentsial tezlanishi 0.6 m/s
2
ga teng bo’ladi? Havoning 

qarshiligi e’tiborga olinmasin.

61Jism gorizontga nisbatan б
о

burchak ostida х

o
tezlik bilan otilgan. Agar 

trayektoriyani eng yuqori nuqtasida egrilik radiusi 5 m bo’lsa, jismni qanday

burchak ostida otilganligi aniqlansin.


62Jism gorizontga nisbatan burchak ostida 14 m/s tezlik bilan otilgan. Trektoriyani
eng yuqori nuqtasida uni egrilik radiusi aniqlansin. Havoning qarshiligi e’tiborga 
olinmasin.

63Jism gorizontga nisbatan 60
o
burchak ostida 14 m/s tezlik bilan otilgan 

trayektoriyani eng yuqori nuqtasida uni egrilik radiusi aniqlansin. Havoning

qarshiligi e’tiborga olinmasin.


64Jism gorizontga nisbatan 45
0
burchak ostida 10 m/s tezlik bilan otilgan. Harakat 

boshlanishidan 1s o’tgach traektoriyani egrilik radiusi topilsin.