Jismoniy shaxslar
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Mirziyoyev Sh.M.
O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi. T: ―O‗zbekiston‖ NMIU, 2018. 55-bet. 5 ladigan bevosita va bilvosita soliqlarning tarkibi hamda ularning byudjet daromadlaridagi ahamiyati yoritilgan. Darslikning uchinchi bobida jismoniy shaxslar daromadlarining tarkibi, jismoniy shaxslarning mehnat haqi va unga tenglashtirilgan shaklda oladigan daromadlari, moddiy naf tarzidagi daromadlar, mulkiy daromadlar – fuqarolarga mulk huquqida tegishli bo‗lgan mol- mulkdan foydalanish natijasida olingan daromadlar ekanligi, mulkiy daromadlarning tarkibiy tuzilishi o‗rganib chiqilgan. Yillik daromad haqidagi deklaratsiyani taqdim etuvchi jismoniy shaxslar toifasi, deklaratsiya taqdim etuvchi chet el fuqarolari, yillik umumiy daromad tarkibiga kiritiluvchi daromadlar, soliqqa tortiluvchi daromaddan chegirmalar va jismoniy shaxslar daromadlariga solinadigan soliq bo‗yicha imtiyozlar darslikning to‗rtinchi bobida keltirilgan bo‗lib, unda jismoniy shaxslar daromadlarini deklaratsiya usulida soliqqa tortishning mohiyati va zarurligi o‗rganib chiqilgan. Darslikning beshinchi bobida tadbirkorlik tushunchasi, tadbirkorlik faoliyatining mulkiy asosi, tadbirkorlik va uning turlari, tadbirkorlik faoliyatining subyektlari, yakka tartibdagi tadbirkorlik, jismoniy shaxslarning yuridik shaxs tashkil etmagan holdagi birgalikdagi tadbirkorlik faoliyati, tadbirkorlik faoliyati subyektlarining huquqlari va majburiyatlari, tadbirkorlik faoliyati subyektlarini davlat ro‗yxatidan o‗tkazish tartibi va xususiyatlari, tadbirkorlik faoliyati subyektlarini davlat ro‗yxatidan o‗tkazishda talab qilinadigan hujjatlar, yakka tartibdagi tadbirkorlarni davlat ro‗yxatidan o‗tkazishga belgilangan muddatlar va uni rad etish tartibi yoritilgan. Darslikning oltinchi bobida jismoniy shaxslardan undiriladigan mol-mulk solig‗ining to‗lovchilari, jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig‗ining obyekti va soliq solinadigan bazasi, mol- mulkning kadastr qiymati, jismoniy shaxslar mol-mulkining tarkibi, mol-mulk solig‗i bo‗yicha imtiyozga ega jismoniy shaxslar tarkibi, mol-mulk solig‗ining to‗lov xabarnomalariga asosan to‗lash muddatlari o‗rganilgan. Darslikning yettinchi bobida jismoniy shaxslardan undiriladigan yer solig‗ini to‗lovchi jismoniy shaxslar, yer solig‗ining obyektlari, jismoniy shaxslarning egaligidagi yerlar va soliq solinadigan obyektlar tarkibi, yer solig‗i bo‗yicha imtiyozga ega jismoniy shaxslar, yer solig‗ining to‗lov xabarnomalariga asosan to‗lash muddatlari o‗rganilgan. 6 Sakkizinchi bobda tadbirkorlik faoliyatning ayrim turlarini amalga oshiruvchilar tomonidan qat‘iy belgilangan soliqni undirish xususiyat- lari, jismoniy shaxslar tomonidan davlat bojini to‗lash tartibi, yuridik shaxslarni tashkil etmagan holda tuzilgan dehqon xo‗jaliklarini soliqqa tortish xususiyatlari, konsert-tomosha faoliyati bilan shug‗ullanuvchi jismoniy shaxslarga soliq solish tartibi batafsil o‗rganilgan. Darslikning to‗qqizinchi bobi ―Jismoniy shaxslar tomonidan soliq majburiyatlarini bajarilishini nazorat qilish‖ deb nomlanib, unda jismoniy shaxslar tomonidan soliq majburiyatlarini bajarilishini nazorat qilishni tashkil etish, uchastka soliq inspektori tushunchasi hamda uning ishini tashkil qilishning huquqiy va me‘yoriy asoslari, uchastka soliq inspektorining asosiy vazifalari, uchastka soliq inspektorining huquq va majburiyatlari, uchastka soliq inspektori ishini tashkil etish, jismoniy shaxslar to‗laydigan soliqlar summasini hisoblab chiqarish, to‗lash va qaytarish tartibi, jismoniy shaxslarning davlat byudjeti oldidagi qarzlari, soliq qarzlarini majburiy undirish tartibi, soliq qonunchiligini buzgan jismoniy shaxslarga qo‗llaniladigan choralar, jismoniy shaxslarni soliq to‗lashga doir muddatlarini belgilash, davlat soliq xizmati organlari tomonidan jismoniy shaxslarning soliqqa oid ma‘lumotlarning maxfiyligini ta‘minlash kabi masalalar o‗rganilgan. Darslikning o‗ninchi bobi ―Jismoniy shaxslarni soliqqa tortishning xorijiy mamlakatlar amaliyoti‖ deb nomlanib, unda zamonaviy soliqqa tortish tizimining shakllari va usullari, jahon soliq modellari, rivojlangan hamda rivojlanayotgan mamlakatlarda jismoniy shaxslarni soliqqa tortish tizimining tamoyillari va xususiyatlari o‗rganib chiqilgan. Darslik yakunida jismoniy shaxslarni soliqqa tortishga oid barcha masalalarni o‗z ichiga qamrab olgan test savollari, atamalar sharhi hamda foydalanilgan adabiyotlar ro‗yxati keltirilgan. Test savollari talabalarni o‗zlarining ustida yanada ko‗proq ishlashlariga, fanni chuqurroq o‗rganishga yordam beradi, degan umiddamiz. Ushbu darslik kamchiliklardan holi emas. Ular keyingi nashrlarda albatta e‘tiborga olinadi. |