Jismoniy tarbiya va sport marketingi faoliyatini samaradorligini hisoblash

Marketingning asosiy
		kategoriyalari
Tovar					Ayirboshlash
		Qondirilganlik

1.1-rasm. Marketingning asosiy kategoriyalari
Tovarehtiyojyokimuhtojlikniqondiraoladiganhamdabozorgae’tibomitortish, sotibolish, ishlatishyokiiste’molqilishmaqsadidataklifetilganbarchanarsalardir.
Marketingningmohiyatiiste’molchilartalabigamostovarniishlabchiqarishvaxizmatko'rsatishhamdaungatalab, ishlabchiqarishimkoniyatlarinimo'ljallashdaniborat. Bundafaolmarketingdansamaralifoydalanishmuhimahamiyatkasbetadi. BuxususdamamlakatimizPrezidentiI. Karimovta’kidlaganidek "...Keyingivaqtdajahonbozoridanarxikeskintushibketganxomashyoresurslarinieksportqilishamaliyotidaimkonqadartezroqqutilish, tayyorraqobatbardoshrnahsulotlareksportinifaoloshirishvabumahsulotlaryetkazibberiladiganmamlakatlargeografiyasiniyanadakengaytirishimizkerak. Buboradayangibozorlar, yangitransportyoMaklarinitopish, birso'zbilanaytganda, faolmarketinggaasoslangantashqiiqtisodiysiyosatyuritishzarur"18.
Marketing falsafiy ma’noda fikrlash tarzini mujassamlashtiradi. Umuman, marketingga quyidagicha ta’rif berishimiz mumkin: marketing ehtiyoj va muhtojlikni ayriboshlash orqali qondirishga qaratilgan inson faoliyati turidir. Marketing vujudga kelishining asosiy sabablaridan biri ishlab chiqarish hajmining ortib borishi, yangi tarmoqlarning vujudga kelishi, tovar turlarining ko'payishi va tadbirkorlar o'rtasida mahsulotni sotish muammosining vujudga kelishidir.
Marketing asosida bozorni har tomonlama o'rganish yo'nalishlarining asosiylaridan quyidagilarni ko'rsatib o'tish zarur:
•talabnio'rganish;
•bozortarkibinianiqlash;
•tovarnio'rganish;
•raqobatsharoitlarinitadqiq qilish;
• sotish shakli va uslublarini tahlil etish.
Marketing quyidagilarnio'rgatadi: •bozornio'rganish; •unitaqsimlash; •tovarlarnijoylashtirish;

• 
  marketing siyosatini olib borish; •tovarsiyosati; •narxsiyosati; •taqsimotsiyosati;
  
• 
  siljitish (yo'naltirish) siyosati;
  

• yuksalish, qo'shimchaxizmatlar (Plus) - (bungamarka, sotishdan
keyingixizmat, kafolatvatexnikyordam, yetkazibberish, assortment,
shaxsiyiste’molvaboshqalarnikiritishmumkin).
Marketingkorxonalarningbozordaishlashuslubi, bozormetodologiyasibo'lib, iste’molchilarvaularningtalabistaklarinio'rganish, ulargamostovariaryaratish, narxbelgilash, tovarlarniyetkazibberish, taqdimetish, sotish, xizmatко rsatishniuyushtirishusullari, vositalari, tartib-qoidalarimajmuihisoblanadi. Bularninghammasibirinchiasosiymaqsadgatalabbilantaklifnio'zaromuvofiqlashtirishgaxizmatqiladi.
Marketing tamoyillari marketing asosi va uning mohiyatini ochib beruvchi Mat, talabdir. Marketingni mohiyati tovar ishlab chiqarish va xizmat ko'rsatish albatta iste’molchiga, talab ishlab chiqarish imkoniyatlarini doimo bozor talabiga mo'ljallashdan iborat. Marketing mohiyatidan quyidagi asosiy tamoyillar kelib chiqadi. Marketingning asosiy tamoyillari:
• bozorni bilish;
•ungamoslashish;
•bozorgata’siro'tkazish.
Xulosa qilib aytganda, marketingning mohiyati va maqsadlaridan quyidagicha asosiy tamoyillar kelib chiqadi:
• iste’molchilarga yo'naltirilgan tamoyil, ya’ni iste’molchi shohdir;
• istiqbolga yo'naltirilgan tamoyil, ya’ni subyekt faoliyati istiqbolga
yo'naltirilganbo'lishizarur;
•pirovard ko'rsatkichga erishishga yo'naltirilgan tamoyil, ya’ni bozor hissasi,foydaoshishivahokazolar.
Marketing konsepsiyasining mazmuni uning vazifalarini amalga oshirish orqali hal etiladi. Marketing vazifalari quyidagi guruhlarga bo'linadi:

• 
  marketing tadqiqotlari;
  
• 
  mahsulot assortmenti ishlab chiqarish sohasini rivojlanti -rish; •sotishvataqsimotvazifasi;
  

•tovarnisiljitish;
•narxnitashkiletishvazifasi;
•marketing-menejmentvazifasi.
Marketing vazifalari firmaning boshqa vazifalari, ya’ni ishlab chiqarish, kadrlar, moddiy texnika ta’minoti, moliyaviy, buxgalteriya hisobi funksiyalari bilan birga amalga oshiriladi.
Marketingning vazifalari xo'jalik yurituvchi subyektlarning boshqa vazifalaridan farqi shundan iboratki, marketing vazifalari xo'jalik yurituvchi subyektlar, uning iste’molchilari, mijozlari o'rtasida ayirboshlash jarayonini amalga oshirish va tashkil etishga qaratilgan. Shuning uchun ham marketing vazifalari doimo o'zgarib boradigan ehtiyoj hamda talabning shakllanishi, yaratilishi va rivojlanishiga ta’sir etadi.