Jizzax politexnika instituti "tasdiqlayman"

Quyoshli isitish tizimlari 
Quyoshli faol isitish sistemasi (rasm) tarkibiga 5ta asosiy komponent kiradi: 
quyosh nurlarini qabul qiluvchi va issiqlik energiyasiga aylantiruvchi – kollektorlar 
(1); issiqlik akkumulyatorlari (2); qo‘shimcha isitgich (3); taqsimlovchi tarmoq va 
isitish asbobi (4); sozlovchi moslama (5). 
3.3–rasm. Quyoshli faol isitish tizimi (sxema). 

---

Birinchi tur – yassi kollektorli geliosistemalar (3.3–rasm). YAssi kollektorning 
xizmati materiallarini quyosh nurini yutish, qayta ishlash va saqlab turishga 
asoslangan. Material turi va uning yuzasi holatiga qarab yutish qobilyati 0.80.... 0.98 
ga etishi mumkin, bu miqdor tushayotgan yorug‘lik oqimi energiyasiga nisbatan 
olinadi (nurning qolgan qismi material tomonidan qaytariladi). YUtilgan quyosh 
energiyasi issiqlik energiyasiga aylantiriladi, uning bir qismi material ichkarisiga, 
qolgan qismi atrof – muhitga nurlanish va konveksiya vositasida chiqib ketadi. 
CHiqib ketayotgan issiqlik miqdori yuza harorati va atrof – muhit haroratlari farqiga 
to‘g‘ri proporsional bo‘ladi. Agar nurlantirayotgan yuzani shisha bilan yopib, 
20...30mm havo tirqishi qoldirilsa, issiqlik yo‘qotish ancha pasayadi, bunda yutilgan 
issiqlik miqdorining kamayishi deyarli sezilmaydi. SHisha yuqori haroratli qisqa 
to‘lqinli quyosh nurlanishini yaxshi o‘tkazadi, issiqlik qabul qiluvchi uzun to‘lqinli 
infraqizil nurlanishni o‘tkazmaydi. SHu bilan birga shisha konveksiya hisobiga 
issiqlik yo‘qotilishini keskin kamaytiradi. 
 
 
 
4-ma’ruza. Kam potensialga ega quyoshli qurilmalar. 
Reja: 
1.
 
Quyoshli kollektorlar konstruksiyasi va xarakteristikasi.
2.
 
Quyoshli isitish tizimining energetik xarakteristikalari xisobi.