K arim a q osim ova

Topshiriqlar:
1. 92-mashq shartini tushuntirib bering.
2. She’rni ifodali o'qing.
92-mashq
3. Ajratib ko'rsatilgan so'zlarga so'roq
shartini
bering. Ular nimani bildiryapti?
ichingizda
4. „Mitti”, „oshiyon” so'zlariga
o'qing.
ma’nodosh so'z toping.
She’rni ifodali
5. Ta’limiy o'yin:
qilib o'qishga
a) qushlar va gullarni ikki guruhga
tayyolaning.
5-O ‘FE
ajrating;
b) qush rasmini qo'lingizga olib, uning
nomini ayting;
d) gul rasmini qo'lingizga olib, uning
nomini ayting.
6. Test topshiriqlarini bajarish:
I. Shaxs nomi berilgan javobni
belgilang.
A. Mirzo Bobur
B. Qushcha
II. Narsani bildirgan so'z berilgan
qatorni belgilang.
A. Qalam
B. Amir Temur
Kim ko'p
qush va gul
nomini bilishini
hisobga olib
boring va uni
qanday rag'bat-
lantirish kerak
deb o'ylaysiz?
U m um lashtiruvchi dars gram m atikadan maxsus dars tu ri hisob- 
lanadi. Bu darsda b iro r mavzu yoki b o 'lim n i o 'rganish jaray o n id a 
olingan bilim lar tizim lashtiriladi. Bu dars ilgarigi darslarda o'rganilgan 
ayrim nazariy m ateriallarni takrorlab bayon qilish darsiga aylanm as- 
ligi uch u n o 'rgan ilg an larn i o 'z a ro taqqoslashni talab qiladigan ish 
turlaridan foydalaniladi.
U m um lashtiruvchi darslar qurilishiga k o 'ra xilm a-xil b o 'lib , tajri- 
balarning natijasiga k o 'ra, quyidagi varianti m a’qullangan:
1. O 'rganilgan gram m atik tushunchaning mavjud belgilari haqidagi 
bilimlarni tatbiq qilishga qaratilgan m ashqlarni ishlash.
2. Bilim larni um um lashtirish va tekshirish.
3. M ustaqil ijodiy ishlar.

---

U n u m lash tin rv c k i d a rs n am u nasi
Mavzu. 
So‘z turkum lari (um um lashtirish).
Darsning maqsadi: 
O t, sifat, son, olm osh va fe’ining xususiyat­
lari haqidagi bilim larni takom illashtirish, ularni bilib olish va to ‘g ‘ri 
foydalanish ko'nikm asini o'stirish.
Darsning borishi 
I. 
Lug'at ishi.
— Quyidagilam i bir so 'z bilan yozing:
1. Eng aziz inson (ona)
2. Jam oa b o ’lib muzeyga borish (ekskursiya)
3. K atta shaharlarda yer osti qasri (m etro)
4. Bilim m anbai (kitob)
— Endi quyidagi so'zlarni yozing: non, suv, uy, ...
Shu so'zlarni oldingi so'zlaringiz bilan taqqoslang. U lardan qaysi 
biri oldin paydo bo'lgan? N im a uchun shunday deb hisoblaysiz?
II. So'z turkumlari va ularning belgilarini kuzatish.
— So'zlar qanday paydo bo'ladi?
— O dam lar yangi narsa ixtiro qilsa, unga nom qo'yadilar. Shu 
tariqa tilda yangi nom hosil bo'ladi.
— H ar bir narsaning nom i bo'lm asa, odam lar bir-biri bilan qanday 
aloqa qilishlarini o'ylang va javob bering.
— Agar narsalarning nom i bo'lm asa, odam larning bir-biriga biron 
narsani tushuntirib berishlari ju da qiyin bo 'lard i. B unda o 'sh a narsa­
ning o'zin i yoki rasmini ko'rsatish lozim bo'lardi. N arsalarning no­
m ini bildirgan so'zlar odam larning m uloqotga kirishishiga juda katta 
yordam beradi.
— S o'zlar faqat shaxs va narsalarning nom ini bildiradim i?
— Y o'q. U lar narsalarning belgisini, harakatini va son-sanog'ini 
ham bildiradi.
— Tilimizdagi barcha so'zlar guruhi qanday nom langan?
— „S o 'z turkum lari" deb nom langan.
— Siz o'rgangan so'z turkum larini ayting.
— Ot, sifat, son, olm osh, fe’l.
— Ularning xususiyatlarini eslang va quyidagi jadvalni to'ldiring.

---