8300 « Ustav kapitali»
– davlat korxonalarida; 8310 «Oddiy aksiyalar»,
8320 «Imtiyozli aksiyalar»
–aksionerlik jamiyatlarida 8330 «Pay va badallar» –
xususiy va kollektiv o„rtoqchilik korxonalarida (xususiy savdo va ishlab chiqarish korxonalarida, ma‟suliyati cheklangan jamiyatlarda, qo‘shma korxonalarda, xorijiy korxonalarda, sho„‟ba korxonalarida, qaram xo„jalik jamiyatlarida). Ushbu schyotlarning barchasi passiv schyotlar bo‗lib, ularning kreditida ustav
kapitalini vujudga kelishi va ko‗payishi, debetida esa uning kamayishi aks ettiriladi.
Ustav kapitali korxona ta‘sis etilgan sanada, ya‘ni davlat ro‗ yxatidan o‗tgan sanada,
vujudga keladi va u buxgalteriya
hisobida
quyidagi
yozuv bilan aks ettiriladi:
Debet_4610_«_Ta‘sischilarning_ustav_kapitaliga_hissalari_bo‗_yicha_qarzi_»_Kredit'>Debet 4610 « Ta‘sischilarning ustav kapitaliga
hissalari
bo‗ yicha
qarzi
»
Kredit 8300 «Ustav kapitali», 8310 «Oddiy aksiyalar», 8320 «Imtiyozli aksiyalar»,
8330 «Pay va badallar».
Davlat korxonalari asosida tashkil
qilingan
aksionerlik jamiyatlarida oldingi
mavjud ustav kapitali va yangi ustav kapitali o‗rtasidagi farq gudvil deb atalib,
nomoddiy aktiv sifatida
hisobga
olinadi va
quyidagicha
aks ettiriladi:
Debet 0480 ―Gudvil‖
Kredit 8310 «Oddiy aksiyalar», 8320 «Imtiyozli aksiyalar»
Keyingi davrlarda korxonalarning ustav kapitalini ko‗payishi ta‘ sischilar safini
kengayishi yoki oldingi ta‘sischilarning
hissalarini
oshirilishi, aksionerlik jamiyatlarida
esa yangi aksiyalarning chiqarilishi yoki oldingi aksiyalarning nominal
qiymati
oshirilishi evaziga yuz beradi. Ustav kapitalining bunday yo‗llar bilan ko‗payishi
ham
yuqorida keltirilgan birinchi yozuv bilan
hisobga
olinadi. Davlat korxonalarida ustav
kapitalini
hisobot
yilning sof foydasi evaziga ko‗payishi
quyidagi
yozuv bilan aks
ettiriladi:
