K. B. Urazov buxgalteriya hisobi va

 
Qo‘shilgan
kapitalning analitik 
hisobi
ta‘sischilar va aksiyalarning turlari bo‗ yicha 
olib boriladi.
 
 
9.3.Rezerv kapitalining 
hisobi
 
 
Rezerv kapitali
– bu korxonaning turli maqsadlarlarda va turli manbalar evaziga 
shakllantirilgan xususiy kapitalining bir turi. Ushbu kapital asosan 
quyidagi
manbalar 
hisobidan
vujudga keladi: 
Mavjud mulkni 
qayta
baholash natijasida paydo bo„ladigan yangi 
qiymat
 
evaziga.
Tasdiqlangan Nizomga ko‗ ra korxonalar 
har
yilning oxirida o‗zlarining asosiy 
vositalarini, tugallanmagan 
qurilish
ob‘ektlarini 
qayta
baholaydilar. 
Qayta
baholashda 
asosiy vositalarning oldingi boshlang‗ ich 
qiymati
va jamlangan eskirishi real bozor 
baholaridan kelib chiqgan 
holda
ko‗payish yoki kamayish tomonlariga o‗zgartirilishi 
mumkin. Agar o‗zgartirishlar o‗sish tomonga yuz bergan bo‗lsa, o‗rtadagi ijobiy farq 
rezerv kapitalini vujudga kelishiga sabab bo‗ladi. 21-son BHMS ga muvofiq 
qayta
baholash evaziga vujudga kelgan rezerv kapitalining 
hisobi
maxsus 8510 ― Mulkni 
qayta
baholash bo‗ yicha tuzatishlar‖ schyotining kreditida va mos asosiy asosiy vositalar 
schyotlarining ( 0110-0190) debetida aks ettiriladi. Asosiy vositalarning jamlangan 
eskirishini o‗sish tomonga o‗zgartirilishi 8510 ― Mulkni 
qayta
baholash bo‗ yicha 
tuzatishlar‖ schyotining debetida va mos asosiy asosiy vositalar eskirishlari
schyotlarining
( 0210-0290) kreditida aks ettiriladi. 8510 ― Mulkni 
qayta
baholash bo‗ yicha tuzatishlar‖ 
schyotining kredit oboroti va debet oboroti summalari o‗rtasidagi ijobiy farq balansda 
qayta
baholashdan vujudga kelgan maxsus rezerv kapitali sifatida aks ettiriladi. Agar 
qayta
baholash natijasida ushbu schyotning debet oboroti kredit oboroti summasidan 
katta bo‗lsa, u 
holda
korxona 
qayta
baholashdan zarar ko‗rgan bo‗ladi va u 9430 ―Boshqa 
operatsion harajatlar‖ schyotining debetida va 8510 ― Mulkni 
qayta
baholash bo‗ yicha 
tuzatishlar‖ schyotining kreditida aks ettiriladi. Mulkni 
qayta
baholash natijasida vujudga 
kelgan rezerv kapitali korxona tugatilganda ta‘sischilarning 
hissalariga
mos ravishda 

---

173 
taqsimlanadi, bunga debet 8510 ― Mulkni 
qayta
baholash bo‗ yicha tuzatishlar‖ schyoti va 
kredit 6620 ―Chiqib ketgan ta‘ sischilarga ularning 
hissalari
bo‗ yicha 
qarz
‖ schyoti 
kreditlanadi.