K. B. Urazov qurilish tashkilotlarida buxgalteriya hisobining
Qurilishga sarflangan materiallar to‘g‘risida hisobotni tuzish va unga
Yüklə 0,65 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tannarxga kiritilsin»
|
3.Qurilishga sarflangan materiallar to‘g‘risida hisobotni tuzish va unga
ishlov berish tartibi Qurilishga sarflangan bevosita material harajatlar to‘g‘risida axborotlarni o‘zida mujassamlashtiruvchi asosiy hujjat bo‘lib «Qurilishda asosiy materiallar sarfi to‘g‘risida hisobot» (M-29 shakl) hisoblanadi (5-ilova). Bu hisobotning shakli va uni tuzish tartibi sobiq SSSR Markaziy statistika boshqarmasining 1982 yil 24 noyabrdagi 613-son buyrug‘i bilan tasdiqlangan. Quyida hozirgi vaqtda ham qurilish tashkilotlarida qo‘llanilayotgan mazkur hisobotning mazmuniga qisqacha to‘xtalamiz. M-29 shaklli hisobot ikkita bo‘limdan iborat. Uning birinchi bo‘limi «Materiallarga bo‘lgan me’yoriy talab va bajarilgan ishlar hajmi», ikkinchi bo‘limi esa «Asosiy materiallar haqiqiy sarfini ishlab chiqarish me’yorlari bo‘yicha aniqlangan sarflar bilan taqqoslanishi» deb ataladi. Hisobotning 1-bo‘limi ikki qismdan (chap va o‘ng qismdan) iborat. Uning chap qismida (1- 6-ustunlar) bajariladigan qurilish ishlarining turlari, o‘lchov birligi, hajmi, bir birlik ishga ketadigan materiallarning me’yoriy sarfi, materiallarga bo‘lgan jami me’yoriy talab va yil boshiga haqiqatda bajarilgan ishlarning hajmi ko‘rsatiladi. Hisobotning o‘ng qismida (7-10- ustunlar) hisobot oylari bo‘yicha haqiqatda bajarilgan ishlarning hajmi va materiallarning me’yor bo‘yicha sarfi ko‘rsatiladi. Ushbu hisobotning birinchi qismi, odatda, yil boshiga qurilish ishlari boshlanishi oldidan to‘ldiriladi, ikkinchi qismi esa qurilish ishlari bajarilayotgan davrda oyma-oy to‘ldirib boriladi. M-29 shaklli hisobotning 1-bo‘limini tuzish va to‘ldirib borish bevosita qurilish tashkilotining ishlab chiqarish bo‘limining funksiyasi hisoblanadi. Bu bo‘limda hisobotning dublikati qurilish ishlari boshlangandan to uni yakunlangungacha saqlanadi. Qurilish ishlari oldidan tayyorlangan hisobotning ikki nusxasi qurilish ishlari bo‘yicha mas’ul va moddiy javobgar shaxslarga (prorab, master)larga beriladi. Hisobotning 2-bo‘limi qurilish maydonchalaridagi moddiy javobgar shaxslar (prorab, master) tomonidan to‘ldiriladi. Bu bo‘limda qurilish ishlarini bajarishga haqiqatda ketgan materiallar sarfi, ushbu sarflarni belgilangan me’yordagi sarflardan chetlanishlari (tejalganligi yoki ko‘p sarflanganligi) to‘g‘risidagi ma’lumotlar oyma-oy ko‘rsatiladi. Materiallar haqiqiy sarflarining me’yoriy sarflardan kam qismi hisobotda minus ishorasi bilan, ko‘p qismi esa plyus ishorasi bilan yozilishi kerak. Me’yordan chetlanishlar bo‘lmaganda, hisobotning mos ravishdagi satrlariga tire belgisi qo‘yiladi. Materiallar sarfida belgilangan me’yorlarga nisbatan yo‘l qo‘yilgan chetlanishlar bo‘yicha moddiy javobgar shaxslar (prorab, master) batafsil tushuntirish xati yozishlari, unda chetlanishlarni qanday sabablarga ko‘ra yuz berganligini asoslab berishlari lozim. Ushbu tushuntirish xati hisobotga ilova qilinadi. Moddiy javobgar shaxslar (prorab, master) tomonidan tuzilgan va imzolangan M-29 shaklli hisobot barcha guvohlik beruvchi boshlang‘ich hujjatlar bilan birga dastlab qurilish tashkilotining ishlab chiqarish bo‘limida, so‘ngra buxgalteriyada tekshirishdan o‘tadi. Ishlab chiqarish bo‘limining mas’ul xodimi (injener) haqiqatda sarflangan materiallar miqdorini bo‘limda qolgan dublikatdagi me’yorlarga mosligini, shuningdek me’yordan chetlanishlarning asosligini tekshiradi. Buxgalteriyada haqiqatda sarflangan materiallarning miqdori guvohlik beruvchi boshlang‘ich hujjatlarda to‘g‘ri ko‘rsatilganligi, shuningdek materiallar sarfining M-19 hisobot chiqimidagi ma’lumotlarga mos kelishligi tekshiriladi. Ko‘rsatilgan ma’lumotlar to‘liq asosga ega bo‘lmagan hollarda mas’ul injener va buxgalter tomonidan hisobotga tuzatishlar kiritiladi. Hisobot bu xodimlar tomonidan to‘liq tuzatilgandan so‘ng imzolanadi. Materiallar belgilangan me’yorlarga nisbatan kam sarflangan hollarda qurilish ishlari tannarxiga haqiqatda sarflangan miqdorda qo‘shilishi lozim. Materiallarning belgilangan me’yorlardan ortiq sarflanishi hollarida qo‘shimcha sarflar qurilish ishlari tannarxiga faqat qurilish tashkiloti rahbarining ruxsati bilan kiritiladi. Chunonchi, rahbar materiallar sarfining qurilish tannarxiga olib boriladigan miqdorini hisobotning «Tannarxga kiritilsin» nomli ustunchalarida (mos ravishda 6,10- va boshqa ustunchalarda) belgilaydi va shundan so‘ng hisobotni o‘z imzosi bilan tasdiqlaydi. M-29 hisobotining yuqorida keltirilgan qisqacha sharhidan ko‘rinib turibdiki, u qurilish tashkilotlari boshqaruvida muhim ahamiyat kasb etadi. Chunonchi, bu hisobot qurilish tashkiloti rahbariyati va ishlab chiqarish bo‘limi tomonidan qurilishga sarflanishi kerak bo‘lgan aniq materiallar me’yoriy miqdorining mavjudligi ustidan uzliksiz nazoratni olib borilishiga, haqiqatda sarflangan materiallar miqdorini belgilangan me’yordan chetlanish sabablari va aybdorlarini topishga hamda tegishli qarorlarni qabul qilishga imkon beradi. Buxgalteriyada M-29 shaklli hisobot sarflangan materiallar qiymatini bajarilgan qurilish ishlarining haqiqiy tannarxiga kiritishga hamda materiallar sarfi hisobini yuritishga asos bo‘ladi. Yüklə 0,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|