Kasbiy faoliyat psixologiyasi

tibbiyot psixologiyasi
— shifokor faoliyati psixologiyasini, bemor xulq-
atvorining psixologik jihatlarini o‗rganadi. 
Shuningdek psixologiyada etnopsixologiya, oilaviy hayot psixologiyasi, 
boshqaruv 
psixologiyasi, 
shaxs 
psixologiyasi, 
sport 
psixologiyasi, 
psixodiagnostika, siyosiy va tashkiliy psixologiya kabi boshqa ko‗plab sohalari 
mavjudki, ularning har biri jamiyatdagi real ehtiyojlar va ularni qondirishda 
psixologiyaning fan sifatidagi o‗rni va maqsadidan kelib chiqadi. 
Hozirgi zamon texnik taraqqiyoti kishi psixikasiga katta talablar qo‘yadi. 
Barcha sohalarda psixik omillarning roli oshib bormoqda. Kishining xotirasiga, 
tafakkuriga, idrokiga, temperament xususiyatlariga, reaktsiya tezligini hisobga 
olishga e‘tibor kuchaymoqda. Chunki odamning ishda jiddiy xatolarga yo‘l 
qo‘ymasligi, ishni buzmasligi uning psixik va shaxsiy fazilatlariga ko‘p jihatdan 
bog‘liq. Shu sababli "Odam - mashina" tizimini to‘g‘ri tashkil qilishda psixologiya 
fanining ahamiyati ortib bormoqda. Bu esa, texnik fanlar va psixologiya o‘rtasidagi 
aloqalarning mustahkamlanishiga, bir-biriga kirishib ketishiga olib kelmoqda.
Psixologiya va pedagogika o‘rtasidagi aloqalarni alohida ko‘rsatib o‘tish 
lozim. Garchi psixologiya va pedagogika o‘zaro bog‘liq fanlar bo‘lsada, ular 

---

25 
orasidagi aloqa ko‘p yillar mobaynida ko‘p jihatdan psixologiyaning pedagogikaga 
"moslashuviga", pedagogika esa, psixologiya sohasida erishilgan "tayyor 
ma‘lumotlarni" yuzaki hisobga olish tarzida bo‘ldi.
Har tomonlama barkamol shaxsni tarbiyalash vazifasi va psixologiya 
sohasida qo‘lga kiritilgan yutuqlar ta‘lim va tarbiya jarayonini takomillashtirishda 
psixologiyaning imkoniyatlaridan keng foydalanish imkonini beradi.
Psixologiya oldida turgan vazifalardan biri, pedagogik amaliyotda 
qo‘llanilayotgan qoidalarni (ta‘lim va tarbiya mazmuni, metodlari, usullari va h.k.) 
psixologik jihatdan asoslab berishdan iborat emas. Psixologiya pedagogik 
amaliyotdan oldinda borishi, pedagogika uchun yangi yo‘llar ko‘rsatishi lozim. 
Psixologiyaning yordamisiz pedagogika o‘z oldiga qo‘ygan ko‘plab vazifalarni 
muvaffaqiyatli hal qila olmaydi. Chunki texnik taraqqiyot, o‘zlashtirilishi lozim 
bo‘lgan informatsiyalar hajmi va o‘zlashtirish sur‘atining keskin oshishi, mustaqil 
va ijodiy fikrlashga talabning oshishi amalda psixologik bilimlardan keng 
foydalanishni taqozo etadi.