Kasbiy psixologiya



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə42/54
tarix07.01.2024
ölçüsü5,01 Kb.
#205585
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   54
Касбий психология Ўқув қўлланма (1)

simpatiya
bo‘lib, bunda asosan sevgi ob’yektining tashqi jozibasi rol 
o‘ynaydi. Masalan, o‘zbek xonatlasini chiroyli qilib tiktirib olgan qizchaning 
davrada paydo bo‘lishi, tabiiy ko‘pgina yigitlarning e’tiborini beixtiyor o‘ziga 
tortadi. Ulardan ko‘pchiligi birdaniga, bir vaqtda aynan shu qizchani «yoqtirib» 
qolishadi. Lekin davradagi qaysi yigit unga ham ma’lum jihatlari bilan yoqib qolsa, 
o‘zaro simpatiya shu ikki shaxs o‘rtasida ro‘y beradi. Vaqtlar o‘tib, bu ikki yosh 
bir necha marta uchrashib turishsa, oddiy yoqtirish sevgiga, jiddiyroq narsaga 
aylanishi mumkin. Shu narsa ma’lumki, aynan shu qonuniyatni bilgani uchun ham 
ko‘pchilik o‘spirinlar birinchidan, davralarda bo‘lishni, qolaversa, birovlarga 
yoqish uchun tashqi ko‘rinishlariga alohida e’tibor berishga harakat qiladilar. 
Yoqimtoy bo‘lishga harakat qilsa-yu, birortaning e’tiborini o‘ziga tortolmagan 
o‘spirin esa bu holatni juda chuqur qayg‘u bilan boshdan kechiradi. Agar xuddi 
shunday narsa bir necha marta surunkali takrorlansa, o‘sha yosh davralarga ham 
bormay qo‘yadigan, o‘zi haqida yomon fikrlarga boradigan, faqat ayrim 
xollardagina hammani o‘ziga «dushman» bilib, hafa bo‘ladigan bo‘lib qoladi. 
Eksperimental 
izlanishlarning 
ko‘rsatishicha, sevishganlik o‘spirin 
yoshlarning shaxs sifatlariga bevosita ta’sir ko‘rsatib, uning hatti - harakatlarida 
namoyon bo‘ladi. Masalan, sevishganlar boshqalardan farqli, ikki marta ziyod 
o‘zaro gaplashishar, gaplari sira ado bo‘lmas ekan. Bundan tashqari, bundaylar 
sakkiz (!) marta ortiq bir - birlarining ko‘zlariga qarab vaqt o‘tkazisharkan. 
Yana shu narsa aniqlanganki, sevgi bilan bog‘liq hissiyotlar har bir jins 
vakilida o‘ziga xos xususiyatlarga ega ekan. Masalan, o‘spirin yoshlar qizlarga 
nisbatan romantizmga beriluvchan, tezginada yaxshi ko‘rib qoladigan bo‘lisharkan. 
Ularning tasavvuridagi sevgi ancha romantik, ideal ko‘rinishga ega bo‘ladi. Qizlar 
esa yigitlarga nisbatan sekinroq sevib qolishadi, lekin sevgini unutish, undan voz 
kechish ularda osonroq kecharkan. Agar yigitlar bir ko‘rishdayoq yoqtirib qolgan 
qizni sevib ham qolishi ehtimoli yuqori bo‘lsa (eksperimentlarda sevgi bilan 


97 
simpatiyaning korrelyasion bog‘liqligi kuchli), qizlarda bunday bog‘liqlik ancha 
past ekan, ya’ni hamma yoqtirganlarini ham sevmas ekan, umuman simpatiyaning 
paydo bo‘lishi ham biroz qiyin ekan. 
Bundan tashqari, o‘spirinlik yillaridagi sevgi va muhabbat hissi nafaqat 
qarama-qarshi jins vakiliga qaratilgan bo‘ladi, balki aynan shu davrda ota-onaning 
qadrlanishi va ularga nisbatan sevgi-muhabbat, yaqinlar - aka-uka, opa-singil, 
hayotda ibrat bo‘ladigan kishilarni yaxshi ko‘rish, Vatanni sevish kabi oliy hislar 
ham tarbiyalanadi. Shuning uchun ham haqiqiy yuksak muhabbat sohiblari 
bo‘lmish 
yoshlarni 
tarbiyalash 

jamiyatda 
insoniy 
munosabatlarni 
barqarorlashtirish, odamlar o‘rtasida samimiy munosabatlar o‘rnatish va 
ma’naviyatni yuksaltirishga xizmat qiladi. 
Ta’limning barcha bosqichida ma’naviy tarbiyaning ajralmas bo‘lagi sifatida 
ana shunday samimiy munosabatlarni tarbiyalash, targ‘ib etish, kerak bo‘lsa, 
yoshlarga ana shunday sevgi va sadoqat haqidagi qadriyatlarimizni ongga 
singdirishimiz kerak. Sevgi va muhabbat hislari keng ma’noda - Vatanga, yurtga, 
halqqa, borliqqa, kasbga va yaqin kishilarga qaratilgan bo‘lishi kerak. 

Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   54




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin