Inson suv ostida
Eng birinchi paydo bo'lgan suvga sho'ng'uvchi odam lar dengiz
tubiga tezroq tushish uchun oyoqlari orasiga tosh qistirib olardilar.
Ammo eng tajribali sho'ng'uvchi ham dengiz tubida nafasini bor
yo'g'i bir necha daqiqaga to'xtatib turishi mumkin,
shu sababli suv
tagida uzoq muddat tura olish maqsadida odam larda nafas olish
uchun maxsus moslamalar ixtiro qilish zaruriyati tug'ilgan.
Suv ostida nafas olish uchun eng birinchi yaratilgan moslamalar-
dan biri «kataloniya qo'ng'irog'i» degan nom bilan mashhur.
U tubsiz
katta bochka ko'rinishida bo'lgan va yonida maxsus gardishlar bo'lib,
ularga og'ir yuklar osilgan. Afsonalarga ko'ra, qadim zamonlarda oy-
nadan tayyorlangan ana shunday qo'ng'iroqda Iskandar Zulqarnayn
O'rtayer dengizining tubiga tushgan. XVI asrda italiyalik
Gilyermo
de Lorenso
maxsus
g ‘avvoslar qo ‘ng‘irog‘ini
yaratib,
uning ichi-
ga nasos orqali havo yuborgan. Bunday uskunalar cho'kib ketgan
harbiy kemalarning to'plarini suv os-
tidan ko'tarib olishda asqotgan.
Dengiz tubiga tushishda keyingi
qadam sifatida maxsus g'avvoslar
kiyimi
skafandrning
kashf
etilishi
hisoblanadi.
1715-yilda
angliya-
lik
Jon Letbrij
maxsus «sho'ng'ish
mashinasi»ni yaratdi. Uning ko'rini-
shi silindr shaklida bo'lib, bu silindr-
ga tashqarini ko'rish
uchun oyna-
li illuminator va qo'llar uchun suv
o'tkazmaydigan
manjetali
ikkita
teshik yasalgan. Bunday moslama-
da odam
suv ostida yarim soatga-
cha tura olgan. Ammo, bu mosla-
G'avvoslar qo'ng'irog'i
«Skafandr» so'zi yunon tilida «qayiq-odam» d e
gan m a ’noni anglatadi. Hozirda esa kosmonavt-
larning maxsus kiyim i skafandr deb nomlanadi.
maning eng asosiy kamchiligi uning
ichiga
sof havoni yuborish mumkin
bo'lmaganligidadir.
Nihoyat, 1943-yilda fransiyalik
Dostları ilə paylaş: