Katı Besiyerinde Toplam Mezofil Aerob Bakteri Sayımı

Not 02: Yumurta sarısı-tellurit emülsiyonunun sterilitesi kontrol edilmelidir. Bu amaçla her parti besiyeri 

hazırlanması sonrasında ekim yapılmamış 1 adet  Baird-Parker Agar besiyerinin kontrol olarak inkübasyona 

bırakılması önerilir. 

Kullanılan Malzeme

Maximum Recovery Diluent (Merck 1.12535)

¼ Ringer Çözeltisi (Merck 1.15525)

Baird-Parker Agar Base (Merck 1.05406)

Egg-yolk Tellurit (Merck 1.03785)

Bactident Coagulase (Merck 1.13306)

Analiz

 -Gıda örneği, mikrobiyolojik analiz kurallarına uyularak laboratuvara getirilir. Katı gıda tartılır ve homojenize 

edilir. Sıvı gıda doğrudan analize alınabilir.

 -Homojenizasyon ve/ veya gerekli ise seyreltmeler için, süt ve ürünlerinde tercihen ¼ Ringer çözeltisi, 

diğer gıdalarda Maximum Recovery Diluent kullanılır.

 -Otoklavda sterilize edilmiş Baird-Parker Agar bazal besiyerine yumurta sarısı-tellurit emülsiyonu ilavesi 

45-50 

o

C sıcaklıkta yapılır. Bu emülsiyon, önceden oda sıcaklığına getirilmiş olmalıdır.

 -Beklenen ya da hedef alınan sayıya göre, sıvı örnekten ya da homojenizattan ve/veya uygun seyrelti(ler)

den yayma ya da dökme yöntemi ile ekim yapılır. Yayma yönteminde sıvı gıda örneğinden ya da 10

–1

 

seyreltiden  1  mL  alınıp  standart  boy  3  Petri  kutusuna  eşit  olarak  dağıtılır.  14  cm  çaplı  Petri  kutusu 

kullanılıyorsa 1 mL örnek ya da homojenizat Petri kutusuna aktarılır. Standart gıda analizinde daha fazla 

seyreltmeye gerek yoktur. Ekimden sonra Petri kutusu 37 

o

C’da 24 saat inkübasyona bırakılır. 

 -Baird-Parker Agar besiyerinde etrafı saydam zonlu 1-1,5 mm çaplı siyah parlak koloniler S. aureus olarak 

sayılır ve örnekteki sayı standart yöntemle hesaplanır. Bu besiyerinde zonsuz, 0,5-1,5 mm çapındaki siyah 

ve parlak koloniler mikrokok olarak değerlendirilir.

 -İnkübasyon sonrasında Baird-Parker besiyerinin 1 gece buzdolabında tutulması ile, lesitinaz aktivitesine 

bağlı olan berrak zon oluşumu daha belirgin olarak izlenebilir. 

 -Gerekiyorsa, tipik ya da şüpheli kolonilere Bactident Coagulase kullanılarak koagülaz testi yapılır.

 -Değerlendirme sonrası, mikroorganizma gelişmesi olmayanlar da dâhil olmak üzere inkübatörden çıkan 

tüm malzeme sterilize edildikten sonra yıkanır/ atılır.

 

Katı Besiyerinde Pseudomonas aeruginosa  Sayılması

Homojenizat Pseudomonas Selective Agar Base (Cetrimide Agar) ve/ 

veya Pseudomonas Selective Agar Base besiyerine ekilir. Pseudomonas 

Selective Agar Base besiyeri, CN ya da CFC katkıları ile hazırlanır.  

Cetrimide Agar'da sarı-yeşil pigmentli ve uzun dalga boylu UV lamba ile 

floresan ışıma veren koloniler, Pseudomonas CN Selective Agar'da mavi-

yeşil  pigmentli  koloniler  Ps.  aeruginosa  olarak  değerlendirilir.   

Pseudomonas CFC Selective Agar'da 2 mm çapında sarı renkli koloniler 

muhtemel  Ps.  aeruginosa  olarak  değerlendirilir.  Oksidaz  pozitif,  glikoz 

negatif koloniler Ps. aeruginosa olarak doğrulanır.

Çalışmada kullanılan bütün malzeme otoklavlandıktan sonra yıkanır/atılır.

10 g (mL), gıda 90 mL MRD (Merck 1.12535) ile homojenize edilir. süt ve 

ürünlerinde  tercihen  ¼  Ringer  çözeltisi  kullanılır.  Sıvı  gıdalar  doğrudan 

analize alınabilir.

Cetrimide  Agar  35-37  °C'da  48  saat,  Pseudomonas  CN  Selective  Agar 

36±2  °C'da  22±2  saat  ve  gerekirse  44±4  saat,  Pseudomonas  CFC 

Selective Agar 25±1°C'da 44±4 saat inkübe edilir.

A19

A19

Katı Besiyerinde Pseudomonas aeruginosa  Sayılması

Psikrofil/  psikrotrof  karakterleri  ile  soğukta  tutulan  gıdalarda  saprofit  olarak  bozulmalara  neden  olan, 

Gram negatif, çubuk şeklinde bakterilerdir. P. aeruginosa, hastane enfeksiyonlarının başlıca etmenidir ve 

bu nedenle klinik mikrobiyolojide oldukça önemlidir. Pseudomonas türleri özellikle et ve süt ürünlerinde 

doğrudan  ve/veya  kuvvetli  proteaz  ve  lipaz  enzimleri  ile  bozulmalara  neden  olurlar.  UHT  sütlerde  tatlı 

pıhtılaşma  etmenlerinden  birisidir.  Çiğ  sütün  sağımdan  UHT’ye  işlenmesine  kadar  geçen  süre  içinde 

proteaz  enzimlerini  salgılar.  UHT’ye  işleme  sırasında  bakteri  tümüyle  ölmekle  beraber,  proteaz  enzimi 

stabilitesini korur ve zamanla tatlı pıhtılaşma denen bozulmaya neden olur.

Not 01: Pseudomonas cinsine giren 140 tür, doğada çok yaygındır. Bunlardan 25 kadarı insanlar için 

önemlidir. Klinik mikrobiyolojide, klorlanmış havuz suları vb. örneklerde farklı analiz yöntemleri bulunmakla 

birlikte, bu metinde gıdalardaki analiz yöntemi, temel gıda mikrobiyolojisi analiz yaklaşımı ile verilmiştir.

Not 02: Pseudomonas Selective Agar Base besiyeri, CN katkısı kullanıldığında EN ISO 12780;  CFC 

katkısı kullanıldığında EN ISO 13720’ye uygundur.

Kullanılan Malzeme

Maximum Recovery Diluent (Merck 1.12535)

¼ Ringer Çözeltisi (Merck 1.15525)

Pseudomonas Selective Agar Base (Cetrimide Agar, Merck 1.05284)

Glycerol %87 (Merck 1.04091)

Pseudomonas Selective Agar Base (Merck 1.07620)

Pseudomonas CN Selective Supplement (Merck 1.07624)

Pseudomonas CFC Selective Supplement (Merck 1.07627)

UV Lamp (366 nm) (Merck 1.13203)

Bactident Oxidase (Merck 1.13300)

Analiz

 -Gıda örneği, mikrobiyolojik analiz kurallarına uyularak laboratuvara getirilir. Katı gıda tartılır ve homojenize 

edilir. Sıvı gıda doğrudan analize alınabilir.

 -Homojenizasyon ve/ veya gerekli ise seyreltmeler için, süt ve ürünlerinde tercihen ¼ Ringer çözeltisi, 

diğer gıdalarda Maximum Recovery Diluent kullanılır.

 -Beklenen ya da hedef alınan sayıya göre, sıvı örnekten ya da homojenizattan ve/ veya uygun seyrelti(ler)

den yayma ya da dökme yöntemi ile amaca uygun selektif katı besiyerine ekim yapılır.

  -Cetrimide  Agar,  özellikle  Ps.  aeruginosa  için  kullanılır.  Bu  besiyerinde  35-37 

o

C’da  48  saat  süren 

inkübasyondan sonra sarı-yeşil pigmentli ve uzun dalga boylu UV lamba ile floresan ışıma veren koloniler 

Ps. aeruginosa olarak sayılır. 

 -Pseudomonas CN Selective Agar besiyeri özellikle membran filtrasyon tekniği ile kullanılır. 36±2°C’da 

22±2 saat ve gerekirse 44±4 saat sonrasında mavi-yeşil pigmentli tüm koloniler Ps. aeruginosa olarak 

değerlendirilir.

 -Pseudomonas CFC Selective Agar besiyerine yayma yöntemi ile ekim önerilmektedir. 25±1°C’da 44±4 

saat inkübasyon sonrası 2 mm çapında sarı renkli koloniler muhtemel Ps. aeruginosa olarak değerlendirilir. 

Oksidaz pozitif, glikoz negatif koloniler Ps. aeruginosa olarak doğrulanır. 

 -Analiz sonrası Ps. aeruginosa sayısı standart şekilde hesaplanarak, sonuç kob/g (mL) olarak verilir.

 -Değerlendirme sonrası, mikroorganizma gelişmesi olmayanlar da dahil olmak üzere inkübatörden çıkan 

tüm malzeme sterilize edildikten sonra yıkanır/atılır.

Katı besiyerinde Clostridium perfringens Sayılması

80 °C'da 5 dakikalık pastörizasyon uygulanıp hızla soğutulur. 

İnkübasyon: 37 °C'da 24-48 saat 

Çalışmada kullanılan bütün malzeme otoklavlandıktan sonra yıkanır/atılır.

10 g (mL), gıda 90 mL MRD (Merck 1.12535) ile homojenize edilir. süt ve 

ürünlerinde  tercihen  ¼  Ringer  çözeltisi  kullanılır.  Sıvı  gıdalar  doğrudan 

analize alınabilir.

Homojenizat Tryptose Sulfite Cyclocerine (TSC) besiyerine ekilir. 

Siyah renkli koloniler Clostridium perfringens olarak sayılır. MUP katkılı 

TSC Agar'da Cl. perfringens kolonileri uzun dalga boylu UV lambası 

altında floresan ışıma ile belirlenir

80

U.V.

A20

A20

Katı besiyerinde Clostridium perfringens Sayılması

Çoğu standartta değinilen “sülfit indirgeyen anaeroblar” ve “sülfit indirgeyen Clostridium” ile “Clostridium 

perfringens”, gıda mikrobiyolojisi açısından pratikte aynı şeydir. Cl. perfringens, klinik mikrobiyolojide gazlı 

kangren etmeni olan Cl. welchii adı ile bilinir 

Not 01: Cl. perfringens sporlu bir bakteri olmakla birlikte, vejetatif hücreleri düşük sıcaklıklara çok duyarlıdır. 

Bu nedenle Cl. perfringens analizinde gıda örneği 10-15 

o

C arasında tutularak olanaklar ölçüsünde hızla 

analize alınmalıdır. Gıdanın analizi 8 saatten sonra yapılacak ise steril gliserin-tuz çözeltisinde kuru buz 

kullanılarak -60 

o

C’da korunur. 

Not  02:  Cl.  perfringens  anaerob  bakteri  olduğu  için  homojenizasyon  sırasında  hava  ile  fazlaca  temas 

etmemelidir. 

Not 03: Sadece Cl. perfringens sporlarının analizi isteniyor ise sporlu bakterilerin analizi kurallarına uyularak 

homojenizat (ya da örnek sıvı ise doğrudan örneğin kendisi) 80 

o

C’da 5 dakika pastörize edilir. Analiz, 

standart  olarak  bu  şekilde  yapılır.  Pastörizasyon  sonrasında  sayılacak  olanlar  sadece,  pastörizasyon 

öncesi spor oluşturmuş olan bakterilerdir. Vejetatif formdaki Cl. perfringens hücreleri pastörizasyon işlemi 

ile öleceği için sayılamaz. Dolayısı ile analiz sonucu toplam Cl. perfringens sayısını değil, spor oluşturmuş 

olanların sayısını verecektir. 

Kullanılan Malzeme ve Katkıları

Maximum Recovery Diluent (Merck 1.12535)

¼ Ringer Çözeltisi (Merck 1.15525)

Tryptose Sulfite Cyclocerine (TSC) Agar (Merck 1.11972)

TSC Agar Katkısı (Merck 1.00888)

Gliserin-Tuz Çözeltisi 

Anaerobik İnkübasyon Gereçleri

UV El Lambası Merck (1.13203)

Analiz 

 -Gıda örneği, mikrobiyolojik analiz kurallarına uyularak laboratuvara getirilir. Katı gıda tartılır ve homojenize 

edilir. Sıvı gıda doğrudan analize alınabilir. 

 -Homojenizasyon ve/ veya gerekli ise seyreltmeler için, süt ve ürünlerinde tercihen ¼ Ringer çözeltisi, diğer 

gıdalarda Maximum Recovery Diluent kullanılır. Homojenizasyonda blender kullanılacak ise düşük devir 

ve süre kullanılır. Gıda analizi 8 saatten daha uzun bir sürede yapılacaksa steril gliserin-tuz çözeltisinde 

korunur.

  -Tüp  içindeki  örnek,  kaynar  su  banyosuna  daldırılır,  aynı  çeper  kalınlığındaki  tüpte  bulunan  bir  diğer 

örneğe termometre yerleştirilir.

  -Kontrol  tüpündeki  sıcaklık  80 

o

C’a  eriştiğinde  her  iki  tüp  su  banyosundan  çıkarılır,  kontrol  tüpünün 

sıcaklığı kontrol edilerek sıcaklık 79 

o

C’a düştüğünde tekrar kaynar su banyosuna beraberce daldırılırlar. 

Bu şekilde 5 dakika tutulduktan sonra test tüpü oda sıcaklığındaki su banyosuna alınır ve soğutulur. Pek 

çok uluslararası standartta soğutmanın buz banyosu içinde ve hızla yapılması gerektiğine dikkat çekilir. 

Soğutma şekli ilgili talimatta yazılmalıdır. 

 -Seyreltme gerekli ise, pastörizasyondan sonra yapılır.

 -Beklenen ya da hedef alınan sayıya göre, sıvı örnekten ya da homojenizattan ve/ veya uygun seyrelti(ler)

den yayma ya da dökme yöntemi ile ekim yapılır. 

-İnkübasyon  sonunda  (37 

o

C’da  24-48  saat)  TSC Agar  besiyerinde  gelişen  siyah  renkli  koloniler  sülfit 

indirgeyen anaeroblar (sülfit indirgeyen Clostridium spp.) olarak sayılır ve standart şekilde hesaplanarak, 

sonuç kob/g (mL) olarak verilir. TSC Agar katkısı ilave edilmiş besiyerinde Cl. perfringens uzun dalga boylu 

UV lambası altında floresan ışıma ile belirlenir.

 -Değerlendirme sonrası, mikroorganizma gelişmesi olmayanlar da dahil olmak üzere inkübatörden çıkan 

tüm malzeme sterilize edildikten sonra yıkanır/ atılır.